Vikipediya

Andrey Plenkoviç

Andrey Plenkoviç (xorv. Andrej Plenković; 8 aprel 1970[1][2], Zaqreb, Xorvatiya) — 2016-cı ildən etibarən Xorvatiyanın Baş naziri vəzifəsində çalışan xorvat siyasətçi.

Andrey Plenkoviç
xorv. Andrej Plenković
Xorvatiya Respublikasının Baş naziri
19 oktyabr 2016 – h.h
ƏvvəlkiTihomir Oreşkoviç
Xorvat Demokrat Birliyinin Prezidenti
Vəzifədədir
17 iyul 2016-cı ildən
ƏvvəlkiTihomir Oreşkoviç
Avropa Parlamentinin üzvü
1 iyul 2013 – 12 oktyabr 2016
Parlamentdə millət vəkili
22 dekabr 2011 – 28 sentyabr 2015
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi (53 yaş)
Doğum yeri Zaqreb, Xorvatiya Sosialist Respublikası, Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikası (indiki Xorvatiya)
Fəaliyyəti siyasətçi, diplomat
Atası Mario Plenkoviç
Anası Vyekoslava Raos
Həyat yoldaşı Ana Maslaç (2014–h.h)
Dini katolisizm
andrejplenkovic.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Plenkoviç 1993-cü ildə Zaqreb Universitetinin Hüquq Fakültəsini bitirdikdən sonra Xorvatiya Xarici və Avropa İşləri Nazirliyində müxtəlif bürokratik vəzifələrdə çalışdı. 2002-ci ildə aspiranturanı bitirdikdən sonra, Xorvatiyanın Avropa Birliyindəki missiyasının rəis müavini vəzifəsində çalışdı. 2005–2010-cu illərdə Xorvatiyanın Fransadakı səfir müavini oldu və vəzifədən ayrılmadan öncə Avropaya İnteqrasiya üzrə dövlət katibi vəzifəsində çalışdı. 2011-ci ildə Xorvatiya Parlamentinə seçildi.[3]

Tomislav Karamarkonun istefasından sonra 2016-cı ildə HDZ Prezidenti seçildi. Plenkoviç avropayönlü və mülayim kampaniya apardı və partiyasına 2016-cı il parlament seçkilərində yer qazandırdı. 10 oktyabr 2016-cı ildə Prezident Kolinda Qrabar-Kitaroviç və Parlament üzvləri tərəfindən ona 91 dəstək imzası təqdim edildikdən sonra Xorvatiya Baş naziri təyin edildi. Onun kabineti 19 oktyabrda 151 millət vəkilindən 91-in səsi ilə Parlamentin səsverməsi ilə təsdiqləndi. İlk kabinetində 20 nazir, ikinci kabinetdə isə 16 nazir var təyin edildi.

O, 2016 və 2020-ci illərdə seçkilərdə qalib gələrək bir dəfədən çox vəzifə yerinə yetirən üç Xorvatiya Baş nazirindən biridir.

Həyatı redaktə

Plenkoviç 8 aprel 1970-ci ildə Zaqrebdə Hvar adasındakı Svirtse şəhərindən yerləşən universitet professoru Mario Plenkoviç və kardioloq Vyekoslava Raosun ailəsində dünyaya gəlmişdir. Zagrebdə ibtidai və 16-cı Grammatika məktəbində oxuyub. Məktəbdə qiymətləri "A" ortalamasından aşağı olduğu üçün matura imtahanları verdi. Onun "Kütləvi Kommunikasiya Vasitələri" tezisi 1989-cu ildə Yuqoslaviyada çap və nəşriyyat şirkətlərinin ofisi tərəfindən nəşr edilmişdir. Yüngül anemiya forması olan talasemiya diaqnozu qoyulduğu üçün Yuqoslaviya Xalq Ordusunda bir illik aktiv vəzifə üçün məcburi çağırışdan azad edildi və hərbi xidmətə yararsız sayıldı. Bu fakt, daha sonra seçki kampaniyaları zamanı, xüsusən də anasının Zaqrebdə hərbi xəstəxanada həkim işləməsi səbəbiylə siyasi fikir sahibləri tərəfindən gündəmə gətirildi.[4]

1988-ci ildə Zaqreb Universitetinin Hüquq Fakültəsinə daxil olmuş, 1993-cü ildə Strasburqda yerləşən Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsində keçmiş hakim və professor Nina Vayiçin rəhbərliyi altında Beynəlxalq ictimai hüquq kafedrasında "Avropa Birliyi İnstitutu və qərar vermə prosesi" dissertasiyasını bitirmişdir.

Plenkoviç vəkil Ana Maslaç ilə evlidir. 2016-cı ilin noyabr ayının əvvəlində cütlüyün ikinci övladını gözlədiklərini bildirdilər.[5]

Plenkoviç Xorvat dilindən başqa ingilis, fransız, italyan və alman dillərini də mükəmməl bilir.[6]

Atası, Mario Sloveniyada yaşayır. Maribor Universitetində və Avropa Mərkəzi Maribor Universitetində universitet professorudur, orada "Diplomatik natiqlik" təhsil proqramının rəhbəridir.[7]

İlk fəaliyyəti redaktə

Universitetdə olarkən, 1991–1992-ci illərdə Avropa Birliyinin Xorvatiya müşahidə missiyasında könüllü tərcüməçi olaraq çalışdı. 1990-cı illərin əvvəllərində Avropa ilə maraqlandı və prezidenti olduğu Avropa Hüquq Tələbələri Dərnəyində fəal iştirak etdi. 1992-ci ildə AHTD Xorvatiyanın ilk prezidenti və Brüsseldə yerləşən beynəlxalq AHTD komitəsinin prezidenti seçildi. Bu müddət ərzində Plenkoviç Avropa və ABŞ-da çoxsaylı konfranslara qatılmış, Xorvatiyada çoxsaylı simpoziumlar təşkil etmişdir. Tələbə ikən 1992-ci ildə "London Stephenson Harwood" hüquq firmasında təcrübə keçdi və bunun ardınca Avropa Parlamentində Avropa Xalq Partiyasında çalışdı. 1993 və 1994-cü illərdə səfir Ante Çiçin-Şainin rəhbərlik etdiyi Avropa Birliyinin Xorvatiya missiyasında da çalışdı.

Plenkoviç Xarici İşlər Nazirliyində diplomat olmaq üçün proqramı tamamladı və 1992-ci ildə diplomatik akademiyada imtahan verdi. Plenkoviç 2002-ci ildə Vəkillər Kollegiyasına alındı. Zaqreb Universitetinin Hüquq Fakültəsində Beynəlxalq ictimai və özəl hüquq üzrə magistr dərəcəsini aldı və 2002-ci ildə "AB-in subyektivliyi" mövzusunda magistrlik dissertasiyasını müdafiə edərək "elm magistrı" adını aldı.

Diplomatik fəaliyyəti redaktə

Plenkoviç 1994–2002-ci illərdə Xarici İşlər Nazirliyində müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır. Bura Avropa inteqrasiyası şöbəsinin müdiri, Avropa işləri üzrə müşavir və Sabitləşmə və Qoşulma Müqaviləsi üzrə danışıqlar qrupunun üzvü kimi postlar daxildir.

Plenkoviç 2002–2005-ci illərdə Brüsseldə Avropa Birliyi Xorvatiya missiyası müdir müavini kimi çalışıb. Missiyanın siyasi fəaliyyətinin koordinasiyasından məsul idi və Avropa Komissiyası, Şurası, Parlamenti və müxtəlif üzv dövlətlərin digər daimi nümayəndəlikləri ilə əlaqələr qurmaq üzərində çalışdı. Xorvatiyanın 2002 və 2003-cü ildə Avropa Birliyinə üzvlük üçün plan üzərində işlədi, 2004-cü ildə namizəd ölkə statusu və 2005-ci ildə üzvlük danışıqlarının açılması üçün səylər göstərdi.

Plenkoviç 2005–2010-cu illərdə Fransada siyasi və təşkilati məsələlərdən məsul olduğu səfir müavini vəzifəsində çalışmışdır. Plenkoviç diplomatik fəaliyyəti ərzində beynəlxalq və Avropa hüququ, beynəlxalq, xarici əlaqələr, xarici siyasət və idarəetmə mövzusunda çoxsaylı simpozium, seminar və proqramlarda iştirak etmişdir.

Xarici İşlər Nazirliyində dövlət katibi fəaliyyəti redaktə

Xarici İşlər Naziri Qordan Yandrokoviç tərəfindən təyin olundu və Baş nazir Yadranka Kosor hökuməti dövründə Avropaya inteqrasiya üzrə dövlət katibi vəzifəsində çalışdı. AB üzvlüyünə dair referendum kampaniyasında mütləq rola oynadı. Mətbuatda çoxsaylı çıxışlarla birlikdə bütün Xorvatiya əyalətlərində Avropa Birliyinə qoşulmaqla bağlı onlarla mühazirə keçirdi.

Dövlət katibi olaraq, AB işləri üzrə siyasi direktor, Xorvatiya–AB Sabitləşmə Birliyinin həmsədri, Avropa Birliyinin Dunay Strategiyası üzrə koordinatoru və beynəlxalq təşkilatların həmsədri vəzifələrini də yerinə yetirmişdir. Vətəndaş Cəmiyyətinin İnkişafı Fondunun idarə heyətinin üzvü, 2010 və 2011-ci illərdə Xorvatiya Zirvəsi Təşkilat Komitəsinin Prezidenti və 2011-ci ildə Papa XVI Benediktin pastor səfərinin təşkilat komitəsinin katibi olub.[6]

Siyasi öhdəlikləri redaktə

Xorvatiya Parlamentinin üzvü fəaliyyəti redaktə

2011-ci ildə diplomatiyada on yeddi illik peşəkar fəaliyyətdən sonra Plenkoviç Xorvat Demokratik Birliyinə qatıldı. 2011-ci ilin dekabrından 2013-cü ilin iyuluna qədər Xorvatiya Parlamentində Xorvat Demokratik Birliyinin üzvü idi. 7-ci seçki dairəsindən seçildi. Plenkoviç eyni zamanda Xorvatiya Parlamenti, Aralıq dənizi Parlament Assambleyası nümayəndə heyətinin üzvünün müavini, Bosniya və Herseqovina, İtaliya, Fransa, Malta və Mərakeşlə dostluq qrupunun üzvü idi. Referendumdan əvvəl Plenkoviç Xorvatiyada partiya görüşlərində Avropa Birliyi mövzusunda bir sıra mühazirələr oxudu və çoxsaylı ictimai debatlarda, televiziya və radio verilişlərində iştirak etdi. HDZ mərkəzi komitəsinin, Zaqreb şəhər komitəsinin, Çrnomerets bölgə komitəsinin, Yelenovats təməl şöbəsinin və Xarici və Avropa İşləri komitəsinin üzvüdür.

Avropa Parlamentinin üzvü fəaliyyəti redaktə

2012-ci ilin aprelindən 2013-cü ilin iyuluna qədər Xorvatiya Parlamentinin qərarı ilə Plenkoviç Avropa Parlamentində on iki xorvat müşahidəçisindən biri idi. Avropa Parlamentində müşahidəçi üzvü olaraq, Xorvatiyanın Avropa Birliyinə daxil olması haqqında müqavilənin ratifikasiya prosesinin tamamlanmasını, Xorvatiya ilə bağlı müsbət hesabatların və qətnamələrin qəbul edilməsini və Avropa İttifaqı fondlarının Xorvatiyaya büdcə ayrılmasını dəstəklədi.

14 aprel 2013-cü ildə keçirilən Avropa Parlamentinə ilk xorvat seçkilərinin ortaq siyahısında HDZ namizədi olaraq seçki kampaniyasında fəal iştirak etdi. Prezident Tomislav Karamarkonun rəhbərlik etdiyi partiyanın sədrliyi tərəfindən qəbul edilən "Avropada xorvat səsi" olan Avropa seçkiləri üçün HDZ proqramının hazırlanmasında iştirak etdi. Proqram Avropa Xalq Partiyası platformasının əsas prinsiplərinə və onun proqram sənədlərinə, habelə HDZ baxımından Xorvatiyanın Avropa Birliyindəki prioritetlərinə əsaslanır. HDZ namizədləri arasında ən çox üstünlük qazandığı qalib koalisiya siyahısına seçildi.[8]

2013–2014-cü illərdə Plenkoviç Büdcə Komitəsinin üzvü idi. 2014-cü ildən Avropa Parlamentinin Xarici Əlaqələr Komitəsinin sədr müavini və parlamentin Avronest Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin üzvü kimi çalışmışdır. O, 2014-cü ildə Ukraynada keçirilən parlament seçkiləri zamanı parlamentin müşahidə missiyasına rəhbərlik edib.[9]

Komitənin tapşırıqlarına əlavə olaraq Plenkoviç Avropa Parlamenti KOBİ-lər Qrupu, Avropa Parlamenti Şərab, Spirtli içkilər və Keyfiyyətli Qida məhsulları, Avropa Parlamenti Gənclər Məsələləri Qrupu və Əlillik üzrə Avropa Parlamenti Qrupunun üzvü idi.[10]

Xorvat Demokratik Birliyinin Prezidenti fəaliyyəti redaktə

Plenkoviç 17 iyul 2016-cı ildə HDZ Prezidenti seçildi və bu, onu həddindən artıq mühafizəkar ünsürlərdən uzaqlaşdırdı. 2016-cı il parlament seçkilərində partiyasını gözlənilməz qələbəyə gətirfi. Müxalif SDP-ın rəhbərlik etdiyi Xalq Koalisiyası Parlamentdə cəmi 54 yer qazandıqdan sonra məğlubiyyətini qəbul etdi. Onun lideri, keçmiş Baş nazir Zoran Milanoviç partiyasının sədrliyinə yenidən seçilmək üçün namizədliyini irəli sürməkdən imtina etdi və eyni zamanda HDZ-in kiçik ortağı olan Müstəqillər Körpüsü ilə danışıqlara başlamasına icazə verərək hakim çoxluq yaratmaq cəhdlərini də rədd etdi. O, hər hansı bir partiya ilə hökumətə girmək üçün yeddi şərt irəli sürdü və Plenkoviç əksər nümayəndələrlə bir neçə həftə davam edən müzakirələrə başladı. Plenkoviç HDZ və "Most"-un dəstəyi olmadan çoxluğa sahib olmayacağı üçün 8 milli azlıq nümayəndəsi ilə də danışıqlar apardı. Növbəti bir neçə həftə ərzində Xorvat Kəndli Partiyası da daxil olmaqla bir neçə digər partiya Plenkoviçin rəhbərlik etdiyi hökumətə dəstək verməyə başladı. Bununla birlikdə, HSS sədri Kreşo Belyak HSS sədri Mariyana ilə aralarında yaranan gərginliyi sakitləşdirmək üçün Plenkoviçə partiyasından olan millət vəkillərinin dəstəyini verməyi və "ən kəskin müxalifətə çevrilmədən öncə 100 günlük sülh"ə razı olduğunu bildirdi. HSS-in müxalifət partiyası olaraq Xalq Koalisiyasında qalmaq əvəzinə HDZ və "Most" tərəfindən qurulan sağ mərkəz hökumətinə girməsini tələb etdi. Mübahisə genişləndi və Belyak Petir də daxil olmaqla 100-dən çox partiya üzvünü qovdu. Plenkoviç daha sonra Xorvatiya Təqaüdçülər Partiyasından olan millət vəkillərindən biri və İnsan Blokadasının keçmiş üzvü olan Bandiç Milan 365 partiyasının dəstəyini aldı. O, 10 oktyabr 2016-cı ildə millət vəkillərindən rəsmi olaraq 91 dəstək imzası aldı, bu da lazım olan 76-dan çox idi və onları prezident Kolinda Qrabar-Kitaroviçə təqdim etdi, onu Baş nazir təyin etdi və ona 9 noyabr tarixinə qədər hökuməti qurmaq üçün otuz gün vaxt verildi.

Baş nazir fəaliyyəti redaktə

Plenkoviç 19 oktyabr 2016-cı il tarixində 151 Parlament üzvü tərəfindən 91 lehinə, 45 əleyhinə və 3 bitərəf olmaqla 20 nazirdən ibarət kabineti ilə birlikdə Xorvatiyanın 12-ci Baş naziri seçildi. HDZ-HSLS-HDS koalisiyası, Müstəqillər Körpüsü, Bandiç Milan 365, HSS, HDSSB, SDSS və digər milli azlıqların 5 nümayəndəsi də onu dəstəklədi. Plenkoviç kabinetini "dəyişikliklər etməyi bilən hökumət" olaraq təqdim etdi və hökumətin prioritetləri olaraq sosial dialoqun, iqtisadi artımın stimullaşdırılmasını və vergi islahatını vurğuladı.[11]

Hökumət böhranı və kabinet dəyişikliyi redaktə

Plenkoviç 27 aprel 2017-ci ildə koalisiya ortağı olan Müstəqillər Körpüsünü təmsil edən üç hökumət nazirini Maliyyə Naziri Zdravko Mariçi dəstəkləmək istəmədikləri üçün vəzifədən azad etdi. Əksəriyyət hesab edir ki, Mariç "Agrokor"-un təchizatçılarına ödəmələrdə baş verən qanun pozuntuları haqqında məlumatlı idi və əvvəllər çalışdığı firmanı qorumaq üçün bu məlumatı açıqlamamağı seçmişdi. 28 apreldə "Most"-dan son hökumət naziri, İctimai İdarəetmə Naziri İvan Kovaçiç vəzifəsindən istefa etdi və "Most" hakim koalisiyadan çıxdığını elan etdi. HDZ Parlamentin spikeri Bojo Petrova etimad etməmək üçün Parlament üzvlərindən imza toplamağa başladı. Eyni zamanda, HDZ Parlamentdə yeni hakim çoxluq qurmağa çalışacağını açıqladı. "Most" Plenkoviç kabinetinə verdiyi parlament dəstəyini geri çəkmək qərarına gəldikdə, Bojo Petrov 5 mayda spiker vəzifəsindən istefa etdi və HDZ-dən Qordan Yandrokoviçin yerinə keçdi. "Most"-un dəstəyi olmadan HDZ-in üstünlük təşkil etdiyi kabinet parlament çoxluğunu qorudu və 18 ayda üçüncüsü baş tutan daha bir erkən parlament seçkisi ehtimalı son dərəcə artdı. Hökumət böhranı 9 iyun 2017-ci ildə Xorvatiya Xalq Partiyasını təmsil edən Parlamentin 9 üzvündən 5-i HDZ ilə koalisiyaya girməyə razılaşdıqda həll edildi, digər dörd millət vəkili HNS-dən ayrılmaq və yeni siyasi partiya yaratmaq qərarına gəldi. Plenkoviç kabinetində dəyişikliklər edildi və HNS-ə Elm, Təhsil, İnşaat və Məkan Planlaşdırma portfelləri verildi.

2017-ci ilin may ayından etibarən "Promocija Plus" və "IPSOS PULS" agentlikləri tərəfindən keçirilən aylıq sorğularla Plenkoviç davamlı olaraq Xorvatiyanın ən sevilməyən siyasətçisi seçildi. 2017-ci ilin dekabrına qədər o, üçüncü ən populyar siyasətçi olaraq qaldı, partiyası isə Xorvatiyadakı bütün digər siyasi partiyalardan əhəmiyyətli reytinq üstünlüyünə sahib idi.[12]

Daxili siyasəti redaktə

HNS ilə razılaşmanın ardından, hökumət 2018/2019-cu tədris ilində pilot proqramdan istifadə etməklə təhsil islahatı başlatdı.[13]

Bərpa olunan enerji tarifi ölkənin enerji tələbatının 28%-in mənbəyi olan bərpa olunan enerji istehsalını stimullaşdırmaq üçün 2017-ci ilin avqust ayında qaldırıldı. Bu addım elektrik enerjisi xərclərinin artması ilə nəticələndi.[14]

Xorvatiya Parlamenti İstanbul Konvensiyası olaraq bilinən qadınlara qarşı zorakılığın və məişət zorakılığının qarşısının alınması və onunla mübarizə haqqında konvensiyanı 2018-ci ilin aprelində ratifikasiya etdi. Konvensiyanın ratifikasiyası ilə bağlı HDZ daxilində fikir ayrılığı olsa da, Plenkoviç kabineti yekdilliklə onu dəstəklədi.[15]

2018-ci ilin oktyabr ayında hökumət erkən təqaüdə çıxmağı qadağan edən və 2014-cü il qanunu ilə müəyyən edildiyi kimi 2038 deyil, 2033-cü ildən başlayaraq pensiya yaşını 67-ə təyin edəcək pensiya islahatı qanun layihəsi təqdim etdi. Bu addım həmkarlar ittifaqlarının böyük etirazına səbəb oldu. Qanuna zidd referendum təşəbbüsü ilə etiraz etdilər və 700 mindən çox imza topladılar. Hökumət referendum təyin etmək əvəzinə geri çəkildi və pensiya yaşını 65-ə endirdi.[16]

Hökumətin maaşlarını 6% artırmaqdan imtina etməsindən sonra, 10 oktyabr 2019-cu ildə ibtidai və orta məktəblərdə müəllimlərin ümumxalq tətili başladı. Tətil məktəblərdə bütün dərsləri dayandırdı. Tətil 2 dekabr tarixinə qədər davam etdi, müəllimlər həmkarlar ittifaqı və hökumət 2021-ci ilə qədər əmək haqqının tədricən 6% artırılmasına razılıq verdilər.[17]

İqtisadi islahatları redaktə

Yeni hökumət 2017-ci ilin yanvar ayından başlayaraq vergi islahatı keçirdi və 2017-ci ilin büdcəsinin əsas məqsədi olaraq büdcə kəsirinin azaldılmasını təyin etdi. Öncəki kabinetdəki mövqeyini qoruyan Maliyyə Naziri Zdravko Mariçin ilk vergi islahatı təklifi hakim koalisiyanın iki üzvü olan HDZ və "Most" arasında bəzi fikir ayrılıqlarına səbəb oldu. Dəyişdirilmiş təklif böyük şirkətlər üçün korporativ gəlir vergisinin 20%-dən 18%-ə, kiçik və orta səviyyəli şirkətlər üçün 12%-ə endirilməsini nəzərdə tuturdu. Şəxsi gəlir vergisi dərəcələri 12%, 25% və 40%-dən 24% və 36% vergi dərəcələrinə dəyişdirildi. Vergi islahatından narazılıq həm peşə birlikləri, həm də turizm sektorunda səsləndirildi, səbəb isə xidmətlərinə görə ƏDV 13%-dən 25%-ə qaldırılması oldu.[18]

30 oktyabr 2017-ci ildə Plenkoviç Xorvatiyanın 7-8 il ərzində Avrozonaya qoşulmağı planlaşdırdığını bildirdi. 2017-ci ilin dekabr ayında hökumət 2018-ci il üçün minimum əmək haqqını 5% artırdı və gəlir vergisi gəlirlərinin tamamilə yerli inzibati vahidlərə ayrılması və köhnə avtomobillər alarkən dövlətə ödəmələrin azaldılması da daxil olmaqla bir neçə yeni qanun qəbul etdi. İctimaiyyət tərəfindən mənfi reaksiya alan əmlak vergisinin tətbiqi qeyri-müəyyən müddətə təxirə salındı.[19]

Xorvatiya hökuməti 2017-ci ildə istehsal və idxalla bağlı vergilərdən gələn gəlirlərin artması və faiz ödənişlərinin azalması ilə əlaqəli 424.5 milyon avro və ya ÜDM-in 0.9%-i ilə çox müsbət nəticə əldə etdi. Borcun ÜDM-ə nisbəti 2016-cı illə müqayisədə 2.7% azalaraq 77.5%, ÜDM artımı isə 2.9% təşkil edib. Miqrasiya 2017-ci ildə də davam etdi və AB-ə üzv olduqdan sonra mühacirlərin sayında rekord həddə çatdı. Xorvatiya İşəgötürənlər Birliyi 2017-ci ilin əvvəlində gəlir vergisi endirimlərindən sonra islahatların dayandığını və bunun iqtisadi artımın daha yavaş olmasına səbəb olduğunu söylədi. Avropa Komissiyasının 2018-ci ilin mart hesabatında, xüsusilə maliyyə siyasəti, sosial müavinətlər sistemi və pensiya sistemində struktur islahatlarının olmaması vurğulandı.[20]

Hər üç əsas kredit reytinq agentliyi 2018-ci ildə Xorvatiyanın reytinqini yaxşılaşdırdı. Beynəlxalq Valyuta Fondu hökuməti müsbət makroiqtisadi göstəricilərə görə təbrik etdi və "dövlət idarəçiliyində böyük yenidənqurulma" çağırışı verdi.[21]

Minimum aylıq xalis əmək haqqı 2019-cu ildə 370 avrodan 404 avroya qaldırıldı.[22]

Xarici siyasəti redaktə

20 oktyabr 2016-cı ildə Avropa Şurası zirvəsinə qatıldıqdan sonra Plenkoviç Xorvatiya Parlamentinə müraciətində "Xorvatiyanın sərhəd hasarlarının tikilməsinə ehtiyac olmadığını" söylədi. Plenkoviçin ilk rəsmi xarici səfəri 28 oktyabr 2016-cı ildə Bosniya və Herseqovinanın Sarayevo şəhərinə edildi. Plenkoviç hökumətinin Bosniya və Herseqovinaya Avropa Birliyinə üzvlük yolunda dəstək verəcəyini söylədi. Boşnak xorvatların siyasi hüquqları ilə bağlı, əsasən siyasi haqlarını bosniyalıların və bosniyalı serblərin istifadə etdiyi səviyyəyə çatdırmaq baxımından müzakirələr aparılıb. Noyabr ayında Ukraynaya səfər edərək Baş nazir Vladimir Qroysman ilə görüşdü. Plenkoviç Ukraynanın rusiyapərəst üsyançıların nəzarəti altında olan bölgələrinin sülh yolu ilə reinteqrasiyasına dəstəyini ifadə etdi. İki hökumət 1998-ci ildə Şərqi Slavoniyanın reinteqrasiyası ilə bağlı Xorvatiyanın təcrübəsini bölüşmək üçün işçi qrupu yaratdı. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi bu səfərin "Rusiyada ciddi narahatlıq yaratdığını" bildirdi.[23]

29 iyun 2017-ci ildə Sloveniya ilə Xorvatiya arasındakı sərhəd mübahisəsi üzrə Arbitraj Məhkəməsi beynəlxalq sulara çıxışı ilə əlaqədar Sloveniyanın xeyrinə qərar verdi. Qərar Sloveniya hökuməti tərəfindən alqışlandı və Xorvatiya hökuməti tərəfindən hüquqi cəhətdən məcburi olmadığı üçün rədd edildi. Xorvatiya 2015-ci ildə Zoran Milanoviçin başçılığı dövründə sloveniyalı hakimin Sloveniya rəsmiləri ilə məxfi məlumat mübadiləsi apardığını göstərdikdən sonra, arbitraj prosesindən çəkildi. Plenkoviç problemi həll etmək üçün ikitərəfli danışıqlara çağırdı, Sloveniya isə arbitraj qərarının icrasında israr etdi. Avropa Komissiyası sərhəd mübahisəsində bitərəf qalacağını açıqladı.[24]

Hersoqovinanın keçmiş yüksək rütbəli məmurlarına qarşı hərbi cinayətlər mühakiməsinin yekun hökmündən sonra Slobodan Pralyakın intihar etməsindən sonra Plenkoviç Pralyakın intihar etməsinin "Bosniya və Herseqovina və xorvatiyalı altı xorvata qarşı dərin mənəvi ədalətsizliyi göstərdiyini" ifadə etdi. KYBCM prokurorları və onun Prezidenti Xorvatiya rəsmilərinin açıqlamalarını tənqid edərək onları məhkəmənin nəticələrini qəbul etməyə çağırdı. Plenkoviç daha sonra ölkəsinin hökmü qəbul etdiyini və "bu hökmdə qeyd olunan cinayətlərin qurbanları üçün çox təəssüf və başsağlığı" ifadə etdiyini söylədi.[25]

Plenkoviç 2018-ci ildə Bosniya və Herseqovina rəyasət yeyətinin xorvat üzvü seçkilərində vəzifədə olan Draqan Çoviçi dəstəklədi. Jelko Komşiçin boşnakların sayının çox olması səbəbindən prezidentliyə xorvat üzvü seçilməsindən sonra Plenkoviç Komşiçin qalibiyyətini tənqid etdi: "Yenə də heyətin xorvat üzvünü xorvatların deyil, başqa bir millətin seçdiyi vəziyyətdəyik". Komşiç cavabında "Xorvatiya hökuməti Bosniya və Herseqovinaya və onun suverenliyinə xələl gətirir" sitatı ilə Plenkoviçi cavablandırdı. Komşiç Bosniya və Herseqovinanın Pelyeşats körpüsünün inşasına görə Xorvatiyanı məhkəməyə verə biləcəyini də açıqladı. Avropa İttifaqının maliyyələşdirdiyi böyük məbləğdə olan körpünün inşasına Xorvatiya ərazisini birləşdirmək üçün 30 iyul 2018-ci ildə başlamış və Komşiçin əsas seçki rəqibi Draqan Çoviç tərəfindən dəstəklənmişdir.[26]

Plenkoviç hökumətin Qlobal Miqrasiya Sazişini dəstəklədiyini təsdiqlədi. Prezident Kolinda Qrabar-Kitaroviç konfransa qatılmayacağını bildirdikdən sonra, Daxili İşlər Naziri Davor Bojinoviç müqavilənin qəbul edilməsində Xorvatiyanı təmsil etdi.[27]

Latviya Baş Naziri Arturs Krişyanis Karibş ilə birlikdə Plenkoviç 2019 Avropa Birliyi seçkilərinin ardından Avropa Birliyində yetkili şəxslərlə yeni mərhələlərlə bağlı müzakirələrdə mərkəz-sağ Avropa Xalq Partiyası tərəfından idarə olunan hökumətləri təmsil etdi.[28]

Siyasi mövqeyi redaktə

Müşahidəçilər daha çox Plenkoviçin siyasi mövqelərini avropayönlü və mötədil olaraq, Avropadakı avroseptik tendensiyada isə onun seçilməsini istisna olaraq xarakterizə etdilər. Bəzi müşahidəçilər onun mövqelərini mülayim mühafizəkar və ya sadəcə mühafizəkar kimi xarakterizə edirlər.[29]

Plenkoviç siyasətini "ifrat və populizmdən məhrum", siyasi baxışlarını isə sağ-mərkəzçi olaraq xarakterizə etdi.[30]

Həmçinin bax redaktə

İstinadlar redaktə

  1. ↑ Andrej Plenković // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  2. ↑ Andrej Plenkovic // Munzinger Personen (alm.).
  3. ↑ https://web.archive.org/web/20130807044343/http://dnevno.hr/zivotopis/83455-andrej-plenkovic-zivotopis.html
  4. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-01-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-09.
  5. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-09.
  6. ↑ 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2022-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-09.
  7. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-09.
  8. ↑ https://web.archive.org/web/20170927070635/http://www.izbori.hr/2013EUParlament/rezult/rezultati.html
  9. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-11.
  10. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2016-06-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-08-11.
  11. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-11.
  12. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-11.
  13. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-08-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  14. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  15. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  16. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  17. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-05-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  18. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  19. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  20. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-03-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  21. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  22. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-04-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  23. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  24. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2018-07-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  25. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  26. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-04-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  27. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-08-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  28. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  29. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.
  30. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-12.

Xarici keçidlər redaktə

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrey_Plenkoviç&oldid=7134079"