Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin binası
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin binası — Gəncədə tarixi bina.
| Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin binası | |
|---|---|
.jpg) | |
 | |
| 40°40′30″ şm. e. 46°21′18″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şəhər |
 Gəncə |
| Yerləşir | Atatürk pr.450 |
| Aidiyyatı | AXC |
| Tikilmə tarixi | 1897 |
| İstinad nöm. | 3986 |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
“Cümhuriyyət evi”, “Cümhuriyyət binası” kimi tanınan bu binada 1918-ci il iyunun 16-dan sentyabrın 16-dək Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti yerləşib.[1][2]
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə dövrü XX əsrdə dövlətçilik tariximizin təməl daşlarının əsasının qoyulduğu böyük tarixi dövürdür.[3]
Haqqında
redaktəBina 1897-ci ildə, Gəncənin memarlıq üslubuna uyğun olaraq kərpicdən tikilmişdir. Binada ilk illərdə Gəncə Şəhər Duması (Zemstvo idarəsi) yerləşmişdir. Binanın memarı Gəncənin ilk ixtisaslı memar-mühəndisi Abuzər bəy Rzayevdir.[4]
1908-ci ildə Gəncə qubernatorunun iqamətgahı olub. 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti, yəni I Xoyski və II Xoyski hökuməti bu binada fəaliyyət göstərib.
1920-ci il noyabrın 14-də Nəriman Nərimanovun təşəbbüsü ilə Bakı Politexnik Məktəbinin bazasında M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Politexnik İnstitutu təsis edilib. 1929-cu il mayın 15-də institutun kənd təsərrüfatı fakültəsinin bazasında ayrıca təhsil müəssisəsi - Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu yaradılıb. 1931-ci ildə Bakıdakı Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu və Tbilisidəki Hidromelorasiya İnstitutu Gəncə şəhərinə köçürülüb. 1933-cü ildə Gəncədə vahid Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu yaradılıb.[1]
Gəncə şəhəri Atatürk prospektindəki binalardan birində hazırda Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti, digərində isə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Muzeyi yerləşir.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Muzeyi
redaktəAzərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Muzeyi 1985-ci ilin mayında yaradılıb və Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti nəzdində fəaliyyət göstərir.
Yeddi zaldan ibarət muzeyin beşinci zalı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 3 aylıq Gəncə dövrünə həsr olunub.[1]
Muzeyin eksponatları Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üç aylıq Gəncə dövrünü əhatə edir. Muzeydə Azərbaycanın ilk Baş Naziri Fətəli xan Xoyskinin iş otağı yerləşir. Otaqda o zamana aid əşyalar və sənədlər ilk gündə olduğu kimi qorunub saxlanılıb. Fətəli Xan Xoyskiyə aid kabinetdə nazirin yazı masası, masanın üzərindəki əşyalar, divar saatı, rəflərdəki kitablar, eləcə də digər əşyalar bu günə kimi mühafizə olunur.
Muzeyin zallarında Həsən bəy Ağayev, Xudadat bəy Rəfibəyli, Nəsib bəy Yusifbəyli, Xəlil bəy Xasməmmədov, Səməd bəy Mehmandarov, Əliağa Şıxlinski və digər cümhuriyyət liderlərinin şəkilləri, onların qəbul etdikləri qanunlar və qərarlar sərgilənir. Həmçinin Qafqaz İslam Ordusunun xilaskar missiyasına və onun komandanı Nuru Paşaya həsr olunan sənədlər də saxlanılır. Azərbaycanın ilk dövlət xəritəsi və İstiqlal bəyannaməsi də bu muzeydə qorunub saxlanılır.[4]
Muzeyin yeddinci zalında isə Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərini əks etdirən fotostend vardır. Burada Ulu Öndər Heydər Əliyev və Mustafa Kamal Atatürkün portretləri, Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrini əks etdirən şəkillər yer alıb.[1]
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 4 Mehparə. "Cümhuriyyət evi" (az.). https://medeniyyet.az/. 14 mart 2012. Archived from the original on 2024-01-29. İstifadə tarixi: 29 yanvar 2024.
- ↑ "Birinci Cümhuriyyətin şanlı tarixinin ilk izləri burada saxlanılır" (az.). https://sputnik.az. 28 may 2020. Archived from the original on 29 January 2024. İstifadə tarixi: 29 yanvar 2024.
- ↑ "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Muzeyi" (az.). https://www.adau.edu.az. Archived from the original on 2024-01-30. İstifadə tarixi: 30 yanvar 2024.
- ↑ 1 2 "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Gəncə dövrünü əhatə edən muzey" (az.). https://gencexeber.az. 2 mart, 2022. (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 yanvar 2024.