Vikipediya

Azərbaycan roku

Azərbaycan roku — rok musiqisinin qollarından biri. Azərbaycanda rok janrı 1960-cı illərdən yaranmağa başlayıb. 1970-ci illərdə Azərbaycanda rokunun yaranmasında "Üç alov" qrupu ilə rəqabət aparan iki qrup — "Eksperiment OK" və "Aşıqlar" qrupu oynayıb.

Azərbaycan musiqisi
Ümumi mövzular
Janrlar
Xüsusi formalar
Milli musiqi
Alt janrlar
Media və təqdim etmə
Musiqi festivalları
Musiqi mediasıMədəniyyət TV
Millətçilik və vətənpərvərlik mövzusunda mahnılar
Milli himnAzərbaycan himni

Tarixi

redaktə

1960-cı illər

redaktə

Azərbaycanda rok janrı 1960-cı illərdən yaranmağa başlayıb.[1][2] Bu dövrdə Azərbaycan SSR komsomolunun rəhbərliyinin aktivliyi nəticəsində şərti olaraq ideoloji xarakter daşıyan, məğzinə görə isə gənclərin əsl musiqi baxışını əks edən müxtəlif festival və müsabiqələr keçirilirdi.[2] Bunların arasında ən genişmiqyaslısı isə müxtəlif janrları (cazdan xalq musiqisinədək) özündə birləşdirən və ajiotajla müşahidə olunan "Qızıl Payız” festivalı idi.[2]

Xarici qruplardan təsirlənən gənclər məktəblərdə, universitetlərdə, mədəniyyət evlərində müxtəlif özfəaliyyət qrupları yaradıb, geyim tərzi və mahnılarında onları təkrarlayırdılar.[2] 1970-ci illərin əvvəllərinədək əsasən soft-rok, ritm və blyuz (R&B) çalan "Eskulap”, "Xürrəmilər”, "Ekspress-118”, "Pəzəvəng”, "Üvet” ansamblları yarandı və gənclər tərəfindən çox böyük rəğbətlə qarşılandı.[2]

1968-ci ildə Azərbaycanda ilk rok festivalı Bakının Əl Oyunları sarayında, 1970-ci ildə isə Bakı Dövlət Universitetində keçirilmişdi.[3]

1970-ci illər

redaktə

1970-ci illərdə nisbətən Qərb musiqisinin təsirindən uzaqlaşıb öz musiqi stilini yaradan qruplar meydana çıxır.[2] Bu qruplar daha xarici mahnılarla kifayətlənmir, yeni fikir və hisslər ifadə edən əsərlər yaratmağa başlayır.[2] Daha çox caz-roka üstünlük verən "Cürbəcür”, "Brevis”, "Üç alov” bu qruplara aid edilə bilər.[2] Həmin dövrdə "Üç alov” ilə Azərbaycanda rok-musiqisinin yaranmasında ən əsas rolu peşəkar qruplarla rəqabət aparan, çox vaxt onları musiqi tərzlərinə görə üstələyən iki qrup - "Eksperiment OK" və "Aşıqlar" qrupu oynayıb.[2]

1980-cı illər

redaktə

1970-ci illərdən sonra "yuxarıdan gələn göstərişlər"in təsiri ilə festivalların mahiyyəti dəyişməyə başlayır.[2] Rok musiqisinin gizli fəaliyyətə keçdiyi Moskva və Leninqraddan fərqli olaraq, Bakıda dağılan qrupların yerinə etibarlı repertuarı olan itaətkar ansambllar yaranır.[2] 1980-ci illərin əvvəllərində rok musiqisini bəzi peşəkar kollektivlərdə eşitmək mümkün olur. Onların arasında ən yaddaqalanı isə "Qaya” orkestri nəzdində yaranmış "Talisman” qrupu idi.[2] Qrup heyətinin və istiqamətinin sürətlə dəyişməsinə baxmayaraq, "Talisman” Moskvadakı 12-ci beynəlxalq gənclər və tələbələr festivalı çərçivəsində müvəffəqiyyətlə çıxış edir.[2] Bu dövrdə soft-roka yönəldilən Rafael Axundovun "Günel” qrupu bir neçə uğurlu konsert verir.[2]

1980-ci illərin sonuna yaxın rok musiqisinin qayıdışı 1987-ci ildə Bakı şəhər komsomol komitəsinin nəzdində Şəhər Gənclər Müasir Musiqi Mərkəzinin yaradılması ilə bağlı olur.[2] Bu mərkəzin fəaliyyət strukturuna müxtəlif musiqi klubları, həmçinin çoxsaylı rok klubları daxil idi.[2] Nəhayət, 1988-ci ilin may ayında 1-ci Bakı rok-panorama keçirilir.[2] Festival böyük rezonans doğurur və respublika mətbuatında geniş işıqlandırılır. "Aşıqlar" qrupu festivalda birinci yerə layiq görülür.[2] 1989-cı ildə Sumqayıt rok qrupu olan Coldünya "Qızıl payız" festivalında qalib oldu.[4]

1989-cu ilin aprel ayında daha böyük iştirakçı sayı ilə 2-ci rok-panoram keçirilir.[2] Bu festivalda təxminən 30 qrup iştirak edir: "Qrimsiz", "Faust", "Neysan", "İz", "Terminal", "Reportaj", "Charley ATL", "Minarə" və s.[2] Peşəkarlar arasında "Aşıqlar" nəzərə çarpacaq dərəcədə seçilir.[2] Növbəti heyət dəyişikliyindən sonra "Talisman” öz işini daha da yaxşılaşdırır.[2] "Günel” isə yeni heyət və keçmiş rəhbərliklə "Aksiya” qrupuna çevrilir.[2]

Müstəqil Azərbaycan dövrü

redaktə

1992-ci ildə “Coldünya” rok qrupu yaradıldı.[5] 1996-cı ildə qrupun “Sehrbaz” mahnısı BBC radiosundan ən yaxşı xarici hitlər onluğuna düşdü və iki həftə ərzində yeddinci yerdə durdu.[6] 1998-ci ildə Təbriz şəhərində yaranan "Zeytoon" rok qrupu, Azərbaycanın xaricində yaradılan ilk rok qrupu oldu.[4] İran hökuməti tərəfindən daim dağıdılma təhlükəsi olan qrup 2007-ci ilə qədər fəaliyyətini davam etdirə bilir.[6]

2000-ci illərdə "Unformal" və "Ozan" ilə Azərbaycan roku təkamülünün zirvəsinə çatdı.[5] Bundan əlavə, həmin dövrdə “Qara Dərviş” rok qrupu Azərbaycan rokunda operadan istifadə edərək yenilik etdi.[4] 2003-cü ilin dekabr ayında Coldünya Alim Qasımovla yeni musiqi istiqaməti – rok – muğamın əsasını qoyan əfsanəvi “Oyanış” albomunu yaratdı.[6]

2011-ci ildə fəlsəfə doktoru Əbülfəz Süleymanlının rəhbərlik etdiyi "Aktual" elmi-sosioloji tədqiqatlar mərkəzi tərəfindən azərbaycanlı rok musiqiçi həvəskarları arasında sosioloji sorğu keçirilib.[7] Tədqiqatın nəticələrinə əsasən "Rok musiqisinə sizdə həvəs necə meydana gəldi?" sualına respondentlərin 22,5%-i “dostlarımın təsiri ilə”, 20,5%-i "izlədiyimin filmlərin təsiri il", 13%-i "ailə üzvlərimin təsiri ilə", 44%-i "tamamilə təsadüfən" cavabını vermişlər.[7] Sorğu zamanı Azərbaycanda inkişaf səviyyəsini məmnunluq dərəcəsini ölçmək məqsədi ilə “Sizcə hal hazırda ölkəmizdə bu musiqi sahəsində inkişaf varmı?” sualı verilib. Bu suala respondentlərin 74% "bəli, var", 19,5% "xeyr, yoxdur", 6,5% isə "çox yavaş bir inkişaf var" deyə cavablandırıblar.[7] Həmin ildə Azərbaycanda ilk rok musiqi radiosu olan "RockOut FM" yaradılmışdır.[8]

2017-ci ildə Azərbaycanın musiqi mədəniyyəti tarixində ilk dəfə olaraq rok-opera yazılıb.[9] İki il müddətində ərsəyə gələn "Səyyah Sindibad" adlı əsərin müəllifi bəstəkar və müğənni, klassik vokal məktəbinin nümayəndəsi Rizvan Sədirxanovdur.[9]

Azərbaycan rokunun janrları

redaktə

Metal musiqi

redaktə

Azərbaycanda metal musiqi 2000-ci illərdən fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. 2002-ci ildə yaranan 3,14..., Azərbaycan rok arenasında ilk death metal və doom metal janrlarında ifa edən qrupdur.[10]

Görkəmli sənətçilər

redaktə

Şəxslər

redaktə

Kişi

redaktə

Qadın

redaktə

Qruplar

redaktə
Fayl:Coldünya.jpg
 
 
Coldünya · Unformal · Yuxu

Həmçinin bax

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "Azərbaycan roku, niyə bu vəziyyətə gəldik?". www.bbc.com. BBC. 22 July 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2016. (#first_missing_last)
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 "Azərbaycanda rokun yaranması". bakuinfo.az. APA. 14 January 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2016.
  3. ↑ Mirzə, Səid. "Azərbaycanda bu janrın auditoriyası çox məhduddu". civil-forum.az. civil-forum.az. 14 January 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2016.
  4. ↑ 1 2 3 Gəncəvi, Elşən. "Bir yuxu kimi və Azərbaycan roku..." www.gun.az. www.gun.az. İstifadə tarixi: 13 January 2016.[ölü keçid]
  5. ↑ 1 2 Ismayilov, Tural. "Türk dünyasının "şeytanları"". www.kirpi.info. Kirpi. 22 November 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2016.
  6. ↑ 1 2 3 "Azərbaycanda rok qrupların yaranması". volo.az. volo.az. 29 May 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 may 2016.
  7. ↑ 1 2 3 Qurbanova, Zülfiyyə. "Azərbaycanda roku sevənlər kimlərdir?". anspress.com. ANS. İstifadə tarixi: 13 January 2016.[ölü keçid]
  8. ↑ "Azərbaycanda ilk rok radiosu açılıb". www.azadliq.mobi. Azadlıq radiosu. 29 June 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2016.
  9. ↑ 1 2 "Musiqi mədəniyyəti tarixində ilk dəfə rok-opera yazılıb". azertag.az. 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 noyabr 2017.
  10. ↑ "3,14..." www.rockzone.az. www.rockzone.az. 11 March 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 may 2016.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Azərbaycan_roku&oldid=7097082"