Vikipediya

Baqrat Ulubabyan

Baqrat Arşaki Ulubabyan (erm. Բագրատ Արշակի Ուլուբաբյան; 9 dekabr 1925[1], Müşkapat[1] – 19 noyabr 2001, Yeğvard, Kotayk mərzi) – erməni yazıçısı və tarixçisi. Ulubabyanın araşdırmalarının və əsərlərinin böyük hissəsi Qarabağ mövzusuna həsr olunub. 1980-ci illərin sonunda Ermənistanda "Qarabağ hərəkatı" baş qaldıranda Ulubabyan bu hərəkatın başlıca ideoloqlarından biri idi.

Baqrat Ulubabyan
erm. Բագրատ Արշակի Ուլուբաբյան
Doğum tarixi 9 dekabr 1925(1925-12-09)[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 19 noyabr 2001(2001-11-19) (76 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
  • Toxmaq qəbiristanlığı[d]
Milliyyəti erməni
Təhsili
İxtisası Orta əsrlər Erməni tarixi
Qarabağ tarixi
Erməni dili
Erməni ədəbiyyatı
Fəaliyyəti yazıçı, tarixçi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bioqrafiyası

redaktə

Baqrat Ulubabyan 9 dekabr 1924-cü ildə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin Martuni (indiki Xocavənd rayonu) rayonunun Müşkapat kəndində anadan olub. 1944-cü ildə Şuşa Pedaqoji İnstitutunu bitirir, iki il sonra Bakıdakı Pedaqoji İnstitutda erməni dili və ədəbiyyatı üzrə elmi ad alır. 1949–1967-ci illərdə DQMV-də yaşayıb vilayətin yazıçılar birliyinin sədri olub, həmçinin erməni dilində nəşr olunan "Sovetakan Qarabağ" (Sovet Qarabağı) qəzetində məqalələri nəşr olunub. Ulubabyan Muxtar Vilayətin Ali Sovetinin deputatı olub. 1968-ci ildə Ulubabyan İrəvana köçür və Ermənistan Milli Elmlər Akademiyasının Tarix bölməsində baş elmi işçi vəzifəsində çalışır.[2]

1965-ci ildə o, 30 nəfər erməni elm xadimi və alimi ilə birlikdə DQMV-nin Ermənistan SSR ilə birləşdirilməsi haqqında Sovet rəhbərliyinə yönəlmiş müraciəti imzalayır.[3][4] Ulubabyan 1980-ci illərin sonunda İrəvanda Dağlıq Qarabağı Ermənistana birləşdirmək tələbi ilə keçirilən nümayişlərdə tez-tez millətçi nitqlərlə çıxış edir.[5]

Baqrat Ulubabyan 19 noyabr 2001-ci ildə vəfat edir.[6]

Elmi işləri və tənqidi

redaktə
 
Ulubabyanın "Erməni tarixi haqqında söhbətlər" kitabı

Ulubabyanın ilk əsərləri poeziya ilə bağlı olur.[2] 1991-ci ildə o aqressiv millətçi ruhda yazılmış "Sardarapat" romanını dərc etdirir.

1970-ci illərdən etibarən Ulubabyan öz əsərlərində Qarabağ mövzusunu qabartmağa başlayır. 1975-ci ildə onun Xaçın knyazlığının tarixinə və mədəniyyətinə həsr edilmiş "Xaçın knyazlığı X–XV əsrlərdə" monoqrafiyası nəşr edilir. 1979-cu ildə o, "Qızıl Zəncir" — Moisey Kalankatlı dövründən Qarabağ knyazlıqları dövrünə kimi tarixi oçerklərini nəşr etdirir. Bir neçə il sonra, 1981-ci ildə o, "Ermənistanın şərq əyalətləri haqqında tarixi oçerklər (V–VII əsrlər)" və "Qandzasar" monoqrafiyalarını nəşr etdirir. 1994-cü ildə "Başlanğıcdan bizim günlərə kimi Artsak tarixi" kitabı nəşr edilir. Qədim erməni dili qrabar üzrə mütəxəssis olan Ulubabyan orta əsrlər erməni tarixçisi Lazar Parpetsinin iki əsərini — "Ermənistan tarixi" və "Vahan Mamikonyana ismarış" əsərlərini müasir erməni dili olan aşxarabara tərcümə edir.

Bəzi beynəlxalq elmi dairələr Baqrat Ulubabyanı Qafqazşünaslıq üzrə mütəxəssiz hesab edir.[7] Erməni əsilli amerikalı Qafqazşünas Robert H. Hyusen və erməni əsilli fransalı Qafqazşünas Patrik Donabedyan özlərinin Qafqaz Albaniyası haqqında olan elmi işlərində Baqrat Ulubabyanın bu mövzuda yazdığı elmi işlərə istinad edirlər.[8][9] Faktiki olaraq erməni əsilli qərb Qafqazşünasları Ulubabyanı qərb elmi aləminə etibarlı və ciddi mənbə kimi qələmə verməyə çalışırlar.

Rusiyalı alim Viktor Şnirelman öz elmi işlərində Ulubayanı kəskin tənqid edərək onu miflər yaratmaqda və yaymaqda ittiham edir. Xüsusən bu miflər utilərin mənşəyinə və Kür — Arazın arasındakı ərazilərin ermənilərə məxsus olması haqqındakı iddia ilə bağlıdır. Şnirelman Ulubabyanın mülahizlərəinin və fikirlərinin tamamilə yanlış və uydurma olduğunu bildirir.[10]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 Erməni Sovet Ensiklopediyası, XII cild (erm.). C. 12. S. 212.
  2. ↑ 1 2 "Ուլուբաբյան, Բագրատ Արշակի" (Улубабян, Баграт Аршакович). Армянская Советская Энциклопедия. Том XII. Ереван, Армянская ССР: Академия наук Армении, 1986, с. 212.
  3. ↑ Шнирельман В.А. Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье / Рецензент: Л.Б. Алаев. — М.: Академкнига, 2003. — С. 227. — 592 с. — 2000 экз. — ISBN 5-94628-118-6
  4. ↑ Janyan, Bogdan. "Bagrat’s Widow Arxivləşdirilib 2016-03-03 at the Wayback Machine." Shrjadarts. September 2004. № 4, p. 31.
  5. ↑ Excerpts of a speech delivered by Ulubabyan during Karabakh demonstrations Arxivləşdirilib 2009-04-29 at the Wayback Machine. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Armenia.
  6. ↑ "Mort de Bagrat Ouloubabian, un pionnier de la lutte pour le Karabagh Arxivləşdirilib 2009-05-01 at the Wayback Machine." Nouvelles d’Arménie. November 21, 2001. (fr.)
  7. ↑ Among the many scholars currently working in the field of Caucasiology, and whose work has contributed to its emergence as a respected discipline in the modern academic world, we may mention Jahukyan, Diakonoff, Yuzbashian, Harut’yunyan, Melik'-Bakhshyan, Ulubabyan, Mouraviev, and Perikhanian in Russia and Caucasia; Bryer. Winfield, Dowsett, Thomson. Walker, and Sinclair in Great Britain; Mahé, Mouradian. Donabedian, Mutafian, Charachidze, and the Thierrys in France; Anan-ian, Bolognesi, and Alpago-Novella in Italy; Leloir and Van Esbroeck in Belgium; Assfalg in Germany; Weitenberg in the Netherlands; Schütz in Hungary; Petrowicz in Poland; Stone in Israel; and, in the United States, Garsoïan, Hovannisian, Bardakjian, Kouymjian. Matthews, Aronson. Bournoutian, Maksoudian, Russell, Cowe, Edwards, Suny, Papazian, Terian, Tölölyan, and, among the younger generation, Avdoyan, Marashlian, Der Mugrdechian, Dudwick, Evans, Merian, Taylor, Rapp, and many others too numerous to name here. To the preliminary studies of the pioneering specialists of the early part of this century, which, however dated, remain rich in value and are always worthy of consultation, the present generation of Caucasiologists has added a formidable library of scholarly achievement that includes dictionaries, grammars, bibliographies, histories, geographies, political analyses, literary criticism, anthropological research, demographic and epigraphic studies, collections of colophons, surveys of art and architecture, and, above all, editions and translations of fundamental texts. Cyril Toumanoff, Rome 11 November 1995. quoted in: Robert H. Hewsen, Armenia: a Historical Atlas. University of Chicago Press, 2001, p. xi. ISBN 0-2263-3228-4.
  8. ↑ Hewsen, Robert H. Armenia: a Historical Atlas. Chicago, IL: University of Chicago Press, 2001, p. 119
  9. ↑ Chorbajian, Levon; Donabedian Patrick; Mutafian, Claude. The Caucasian Knot: The History and Geo-Politics of Nagorno-Karabagh. NJ: Zed Books, 1994, pp. 51–82
  10. ↑ Шнирельман В.А. Войны памяти: мифы, идентичность и политика в Закавказье / Рецензент: Л.Б. Алаев. — М.: Академкнига, 2003. — С. 226. — 592 с. — 2000 экз. — ISBN 5-94628-118-6

Həmçinin bax

redaktə

Xarici keçidlər

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Baqrat_Ulubabyan&oldid=7270182"