Corc Szekeres
George Szekeres AM FAA (Macar: [ˈsɛkɛrɛʃ]; 29 may 1911[1], Budapeşt – 28 avqust 2005[1], Adelaida[1]) — Macar-Avstraliya riyaziyyatçısı idi.
| Corc Szekeres | |
|---|---|
| mac. Szekeres György | |
 | |
| Doğum adı | Szekeres György |
| Doğum tarixi | 29 may 1911[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 28 avqust 2005[1] (94 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | kombinatorika |
| İş yerləri |
|
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Erkən illər
redaktəSzekeres Macarıstanın paytaxtı Budapeştdə anadan olub və Budapeşt Texniki Universitetində kimya üzrə təhsil alıb. O, altı il Budapeştdə analitik kimyaçı kimi çalışıb. 1937-ci ildə Ester Klein ilə evləndi.[3] Ailə yəhudi olduğu üçün Nasistlərin təqibindən qaçmalı oldular, buna görə də Szekeres Çinin Şanxay şəhərində iş tapdı. İkinci Dünya Müharibəsi, yaponların işğalı və kommunist inqilabının başlanğıcı zamanı orada yaşayıblar.
Karyera
redaktə1948-ci ildə Avstraliyanın Adelaide Universitetinə dəvət alır və onu qəbul edir. Çox əziyyətlərdən sonra o, bir riyaziyyatçı kimi çiçəklənməyə başladı. 1963-cü ildə ailə Sidneyə köçdü və burada Szekeres Yeni Cənubi Uels Universitetində vəzifə tutdu və 1975-ci ildə təqaüdə çıxana qədər burada müəllimlik etdi. O, həmçinin dərs dediyi universitetin ev sahibliyi etdiyi Orta Məktəb Riyaziyyat Olimpiadaları və Sidney Riyaziyyat Cəmiyyəti Universitetinin ev sahibliyi etdiyi illik bakalavr müsabiqəsi üçün problemlər hazırlayıb.
Szekeres həyatı boyu bir çox məşhur riyaziyyatçılarla, o cümlədən Pol Erdos, həyat yoldaşı Ester, Pal Turan, Béla Bollobas, Ronald Graham, Alf van der Poorten, Miklós Laczković və Con Coates ilə sıx əməkdaşlıq edib.
- 1968-ci ildə Avstraliya Elmlər Akademiyasının Tomas Ranken Layl medalını qazandı.
- 2001-ci ilin may ayında Yeni Cənubi Uels Universiteti onun doqquzuncu doğum gününü qeyd etmək üçün şənlik təşkil etdi.
- 2001-ci ilin yanvarında o, "Avstraliya cəmiyyətinə və təmiz riyaziyyatda elmə xidmətinə görə" Avstraliyanın Yüzillik Medalı ilə təltif edilmişdir.[4]
- 2001-ci ildə Avstraliya Riyaziyyat Cəmiyyəti onun şərəfinə George Szekeres medalını təsis etdi.
- 2002-ci ilin iyununda o, "riyaziyyat və elmə, xüsusən də təhsil və tədqiqata xidmətlərinə, Yeni Cənubi Uels Universitetinin Riyaziyyat Yarışmasının və Avstraliya Riyaziyyat Olimpiadasının dəstəklənməsi və inkişafına görə" Avstraliya Ordeninin üzvü oldu.[5]
Şəxsi həyat
redaktə"Xoşbəxt son" adlı problem riyaziyyatın Corcun həyatına necə təsir etdiyini göstərən bir nümunədir. 1933-cü ildə Corc və bir neçə başqa tələbə riyaziyyatı müzakirə etmək üçün Budapeştdə tez-tez görüşürdülər. Bu görüşlərdən birində Ester Klayn aşağıdakı problemləri təklif etdi:
- Lövhədəki beş nöqtənin üst-üstə düşdüyü halda dörd nöqtənin dördbucaqlı olduğunu sübut edin.
George, Paul Erdos və digər tələbələrə bir müddət başlarını qaşımağa icazə verdikdən sonra Ester öz əsaslandırmasını izah etdi.[6] George və Paul daha sonra bu nəticəni ümumiləşdirən bir məqalə (1935) yazdılar; kombinatorial həndəsə sahəsində əsas əsərlərdən biri kimi tanınır. Erdős orijinal problemi "Xoşbəxt Sonluq" problemi adlandırdı, çünki bu, 1937-ci ildə Corc və Esterin evlənməsinə səbəb oldu.
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- ↑ 1 2 Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- ↑ Obituary Arxivləşdirilib 2017-06-07 at the Wayback Machine, The Sydney Morning Herald
- ↑ "Centenary Medal". It's an Honour. Honours and Awards Branch, Department of Prime Minister and Cabinet. 1 January 2001. 21 October 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 June 2010. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- ↑ "Member of the Order of Australia". It's an Honour. Honours and Awards Branch, Department of Prime Minister and Cabinet. 10 June 2002. 19 July 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 June 2010. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- ↑ "Ivars Peterson's MathTrek -Planes of Budapest". 21 January 2001 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 April 2024. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#invalid_param_val)