Dnestryanı
Bu məqalənin bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. |
Dnestryanı (Dnestryanı Moldov Respublikası) — (Moldav dili: Република Молдовеняскэ Нистрянэ / Republica Moldovenească Nistreană, Rus dili: Приднестро́вская Молда́вская Респу́блика {Pridnestrovskaya Moldavskaya Respublika}, Ukrayna dili: Придністровська Молдавська Республіка {Pridnistrovs'ka Moldavs'ka Respublika}). Moldova daxilində birtərəfli şəkildə müstəqilliyini elan edən de-fakto bir respublikadır. Öz siyasi quruluşu, parlamenti, ordusu, polisi və poçt sistemi olan bu ərazi Birləşmiş Millətlər Təşkilatına üzv olan heç bir dövlət tərəfindən tanınmamaqdadır. Bu ərazinin müstəqilliyini yalnız Cənubi Osetiya, Dağlıq Qarabağ Respublikası və Abxaziya kimi qondarma respublikalar tanıyır.
| Dnestryanı Moldov Respublikası Република Молдовеняскэ Нистрянэ Dnestryanı | |
|---|---|
.svg) Bayrağı
 Gerbi
| |
Himn: National_anthem_of_Transnistria.ogg | |
 | |
| Paytaxt | Tiraspol |
| Ən böyük şəhər | Tiraspol, Bəndər, Rıbniça |
| Rəsmi dillər | Rus dili Moldav dili Ukrayna dili |
| Etnik qruplar | 32.1%-Moldovan 30.4%-Rus 28.8%-Ukraynalı 2.5%-Bolqarıstanlı 6.2%-digər millətlər |
| Hökumət | Prezidentli Sosialist Respublika |
• Prezident | Yevgeni Şevçuk |
• Baş nazir | Pavel Prokudin |
| de-fakto | |
• Müstəqilliyin elan olunması | 02.09.1990 |
| 02.03-21.07 1992 | |
| Sahəsi | |
• Ümumi | 4,163 km2 (1,607 sq mi) (4065.1695) |
• Su (%) | 2.35 |
| Əhali | |
• Təxmini (2014) | 505.153 |
• Siyahıya alma (2004) | 555.347 |
• Sıxlıq | 121/km2 (313.4/sq mi) |
| ÜDM (AQP) | 2013 təxmini |
• Ümumi | 1052.2 milyon |
• Adambaşına | 2074 |
| Valyuta | Dnestryanı rublu (PRB) |
| Saat qurşağı | UTC+2 |
• Yay (DST) | UTC+3 (UTC) |
| Telefon kodu | 373 |
Bu bölgə özünün konstitusiyasını, bayrağını və dövlət himnini qəbul etmişdir.
Silahlı QüvvələrRedaktə
2007-ci ildən etibarən Dnestryanı silahlı qüvvələri 4500-7500 arası əsgərdən ibarət olmaqla, Tiraspol, Bəndər, Rıbniça və Dubısari motoatıcı piyada briqadalarına bölünmüşdür. Bu hərbi birləşmələrin tabeliyində 18 tank, 107 zirehli texnika, 73 tüfəng, 46 ədəd hava hücümundan müdafiə qurğusu və 173 ədəd tank əleyhinə müdafiə qurğusu mövcuddur. Hərbi Hava Qüvvələri isə 9 Mi-8T, 6 Mi-24, 2 Mi-2 helikopterlərindən və An-2-nin müxtəlif təyyarələrinin An-26 ve Yak-18 modellərindən formalaşmışdır.
İctimai QuruluşRedaktə
Ölkədə 1 May rəsmi bayramdır və qeyri-iş günü sayılır. 2 May 2009-cu ildə keçirilən referendumda ölkə əhalisinin 99,6 %-i sosialist idarəetmə sisteminin saxlanılmasına, yalnız 0,4 %-i isə dəyişdirilməsinə səs vermişdir.
Ölkə prezidenti həm də silahlı qüvvələrin Ali baş komandanıdır. 2004-cü ildə həyata keçirilən siyahıyaalmaya görə ölkədə 4096 qaqauz və 168768 rus vardır. Əhalinin əksəriyyəti Gənc Partizan və İşçi Qüvvələrində əsgər kimi fəaliyyət göstərir. Buna görə də ölkədə hər 3 şəxsdən biri əsgərdir.
Ölkənin siyasi rəmzləri Lenin və Karl Marksdır. Ölkədə 3 cür maaş sistemi vardır. Bunlar: Yüksək dərəcəli, orta dərəcəli və aşağı dərəcəli dövlət məmurları üçün nəzərdə tutulan maaş sistemləridir. Xalq əsgərləri aşağı dərəcəli dövlət məmurlarıdır. İdarəetmə və Qüvvələrdə çalışan əsgərlər isə orta dərəcəli dövlət məmurlarıdır. Dövlət idarəetməsində çalışanlar isə yüksək dərəcəli dövlət məmurları hesab olunur. Bu 3 maaş sistemi arasındakı maaş fərqi isə çox azdır.
Bütün torpaqlar dövlətə məxsusdur. Bütün binaların tikintisini dövlət həyata keçirir və dövlətdən başqa heç kimin buna ixtiyarı yoxdur. Ölkədə 17-35 yaş arası hər kəs Gənc Partizan Qüvvələrinin əsgəri hesab olunur. Sindikatlarla əlaqəsi olan şəxslər isə İşçi Qüvvələrin əsgəri hesab olunur. Ölkə ərazisində yalnız bir universitet mövcuddur və bu universitetdə əsgərlər və yüksək dərəcəli məmurlar hazırlanır. Bələdiyyə rəisləri prezident tərəfindən təyin olunur. Ölkədə sosializm əleyhinə çıxan şəxslər ölkədən qovulur və vətəndaşlıqdan çıxarılır.
Ölkədə işsizlik 0,3%-ə bərabərdir. Ölkədə market kimi kiçik iş yerləri belə dövlətə məxsusdur. Ölkə ərzisində heç bir xarici firma yoxdur.
Siyasi QuruluşRedaktə
Ölkədə ikipartiyalı sistem mövcuddur. Parlamentdə partiyaların təmsil olunma sayı əvvəlcədən müəyyən olunmuş qaydada həyata keçirilir. Bu qaydaya əsasən parlamentdə Sosialist partiya üçün 40, Sosial-Demokratik partiya üçün 5, bundan əlavə Sindikatların təmsilçisi üçün 1, Hərbiçilərin təmsilçisi üçün 2, İctimai Təşkilatların nümayəndələri üçün isə 3 yer müəyyənləşdirilmişdir. Təmsilçi və nümayəndələr parlamentdə iştiraklarına baxmayaraq səs hüququna malik deyildirlər. Moldova bu ərazini öz daxilində muxtariyyət hesab etməsinə baxmayaraq Dnestryanı bunu qəbul etmir. Buna görə də ölkə xarici məsələlərdə müstəqil hərəkət edir.
_river_in_Tiraspol.jpg)