Elbrus Əlizadə

Elbrus Kərim oğlu Əlizadə (4 mart 1957, Ağdaş rayonu – 29 dekabr 2016, Bakı) — Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-nı Yer Elmləri üzrə Ekspert Şurasının elmi katibi, YUNESKO nəzdində fəaliyyət göstərən Dağlıq ölkələrin tarazlı inkişafı Elmi Mərkəzinin Müşahidəçilər Şurasının, Qazaxıstanın Coğrafiya İnstitutunda nəşr olunan Coğrafiyanın və geoekologiyanın aktual problemləri, AMEA-nın Xəbərlərinin Yer Elmləri seriyası elmi jurnalının Redaksiya Heyətinin üzvü, Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasında (indiki Dövlət İmtahan Mərkəzində) coğrafiya üzrə elmi-metodiki seminarın sədri, Azərbaycan Təhsil Nazirliyi yanındakı coğrafiya üzrə elmi metodiki şuranın sədri, AMEA-nın müxbir üzvü, coğrafiya elmlər doktoru, professor, AMEA H. Ə. Əliyev adına Coğrafiya İnstitutunun Elmi işlər üzrə direktor müavini.

Elbrus Əlizadə
Elbrus Kərim oğlu Əlizadə
Doğum tarixi	4 mart 1957
Doğum yeri	Aralbir, Ağdaş rayonu, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi	29 dekabr 2016 (59 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Vətəndaşlığı	SSRİ→ Azərbaycan
Milliyyəti	azərbaycanlı
Elm sahəsi	coğrafiya
Elmi dərəcələri	coğrafiya elmləri doktoru, AMEA-nın müxbir üzvü
Elmi adı	professor
İş yeri	Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Coğrafiya İnstitutu
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Universiteti
Elmi rəhbəri	akademik Budaq Budaqov
Tanınmış yetirmələri	Sitarə Tarixazər, İrina Kuçinskaya, Zərnurə Həmidova
Tanınır	coğrafiyaçı alim
Üzvlüyü	Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

Əlizadə Elbrus Kərim oğlu 4 mart 1957-ci ildə Ağdaş rayonunun Aralbir kəndində anadan olmuşdur. E. K. Əlizadə 1974-cü ildə Ağdaş şəhərində orta məktəbi bitirərək Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) geologiya-coğrafiya fakültəsinin coğrafiya bölməsinə daxil oldu. E. Əlizadə 1979-cu ildə universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirərək təyinatla Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Coğrafiya İnstitutuna göndərildi. Həmin illərdə keçmiş SSRİ-də aerokosmik metodların coğrafiyaya tətbiqi, başqa sözlə, yerin kosmosda öyrənilməsi yeni istiqamət idi.1984-cü ildə Geomorforlogiya və təkamül coğrafiyası, ixtisasda Kosmofotoşəkillərin deşifrlənmə materiallarının tətbiqi ilə Cənub-Şərqi Qafqazın cənub yamacının relyefinin morfostruktur təhlili mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək coğrafiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi aldı. E. Əlizadə 2004-cü ildə "Geomorfologiya və təkamül coğrafiyası" ixtisasında "Alp-Himalay qovşaq zonası mərkəzi hissəsinin şərq seqmenti dağ sistemlərinin morfostruktur differensiyası qanunauyğunluqları" mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək coğrafiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi aldı. Bir çox xarici ölkələrdə keçirilən elmi konfranslarda (RF,Ukrayna, Qazaxıstan, Ruminiya, Slovakiya, Böyük Britaniya, ABŞ, İran, Polşa, Çin və s.) dəfələrlə iştirak etmiş və çıxış etmişdir.

Ailəsi

Həyat yoldaşı- Sevil Yunis qızı Quliyeva- coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, AMEA Coğrafiya İnstitutunda aparıcı elmi işçi.

1 övladı var.

• Selin Əlizadə Elbrus qızı

Elmi fəaliyyəti

Onun elmi təqdiqat sahəsi Azərbaycanın dağlıq ərazilərinin morfostruktur quruluşunun kosmik materialların deşifrlənmə materiallarının tətbiqi ilə tədqiqi, kosmik şəkillərin struktur-geomorfoloji deşifrlənmə metodlarının işlənilməsi, geomorfoloji risk və təhlükələrin qiymətləndirilməsi, geodinamiki-gərgin ərazilərin öyrənilməsi, Böyük və Kiçik Qafqaz dağları, geosistemlərinin ekogeomorfoloji tədqiqi, ekogeokomplekslərinin formalaşmasına kompleks endo-ekzodinamiki amillərin təsir dərəcələrinin müəyyən edilməsi olmuşdur. AKŞ kompleks struktur-geomorfoloji deşifrlənmə metodikası əsasında Azərbaycan və qonşu ölkərin (RF, Gürcüstan, İran və Ermənistanın) bitişik ərazilərinin relyefdə əks olunan heteroxron və heterogen mənşəli lineament-qırılma şəbəkəsinin orta miqyaslı (M 1:400000) xəritəsini tərtib etmişdir. Onun 1998-ci ildə kosmik şəkillərin deşifrlənmə materialları əsasında ölkə ərazisi üçün tərtib etdiyi orta miqyaslı (M 1:5000000) "Azərbaycanın morfostrukturu" xəritəsi mütəxəsislər tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. E. K. Əlizadə dağlıq ərazilərin landşaftlarının, landşaft-ekoloji şəraitinin tədqiqi, AKŞ-in deşfrlənməsi üzrə də bir çox tədqiqatların müəllifi və təşkilatçısıdır. Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-nın "Yer Elmləri" üzrə Ekspert Şurasının elmi katibi kimi çox məsuliyyətli bir işdə ona tapşırılmışdır. O, UNESKO-nun nəzdində fəaliyyət göstərən "Dağlıq ölkələrin tarazlı inkişafı" Elmi Mərkəzinin Müşahidəçilər Şurasının, Qazaxıstanın Coğrafiya İnstitutunda nəşr olunan "Coğrafiyanın və geoekologiyanın aktual problemləri" və AMEA-nın "Xəbərlər"-inin Yer Elmləri seriyası elmi jurnallarının redaksiyası heyətinin üzvü kimi də fəaliyyət göstərmişdir.

• 2012-ci ildən ömrünün sonuna qədər E. Əlizadə Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasında (indiki Dövlət İmtahan Mətkəzində) coğrafiya üzrə elmi-metodiki seminarın sədri, Azərbaycan Təhsil Nazirliyi yanındakı coğrafiya üzrə elmi metodiki şuranın sədr müavini kimi böyük ictimai işləri də həyata keçirmişdir.
• 2005-ci ildə E. Əlizadə müsabiqə yolu ilə "Landaşftşünaslıq və landşaft planlaşdırılması" şöbəsinin baş elmi işçisi vəzifəsinə keçirilmiş və 3 dekabr 2012-ci ildə həmin şöbəyə müdir təyin olunmuşdur.
• 2005-ci ildən BDU-nun "Fizika coğrafiya" kafedrasının professoru vəzifəsində əvəzçiliklə çalışıb.
• 2013-cü il 3 iyul AMEA Rəyasət Heyətinin qərarı ilə akademik H. Ə. Əliyev adına Coğrafiya İnstitutunun elmi işlər üzrə direktor müavini vəzifəsinə təsdiq edilmiş və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışmışdır.
• 2014-cü ilin iyun ayında AMEA-nın müxbir üzvü seçilmişdir.

• 2016-cı ilin sonunadək çapdan çıxmış 200-dən artıq elmi və elmi-pedoqoji əsərin, o cümlədən, 2 monoqrafiyanın, 4 kitabın, 140-a yaxın elmi məqalənin, 4 dərsliyin, 3 dərs vəsaitinin, bir neçə xəritənin və 40-dan artıq elmi-metodiki vəsaitin müəllifi olmuşdur.

Elmi əsərləri

1. Экзоморфодинамика рельефа гор и ее оценка (на примере северо-восточного склона Большого Кавказа). Bakı, 2010. – monoqrafiya
3. Морфоструктурное строение горных сооружений Азербайджана и сопредельных территорий. Bakı, 1998 – monoqrafiya
5. Особенности морфоструктурного дешифрирования КС зоны сопряжения морфотектонических блоков (на примере восточной части Малого Кавказа). "Геоморфология", РАН, Moskva, 2001, № 1
7. Problems of research of the ecologic-geomorphological hazards in mountain constructions within Azerbaijan. "Geomorphologia Slovaca, Vol. III, 2003, No. 1, Bratislava
9. Some methodical problems of the quantitative rating of ecological hazards in mountain geosystems of the Azerbaijan. International Workshop at Balea-Fagaras Massif (Romanian Carpathians), 2004
11. Антикавказская секторальность в развитии и дифференциации ландшафтов Восточного Кавказа. V Международная конференция "Устойчивое развитие горных территорий: проблемы и перспективы интеграции науки и образования", Владикавказ, 2004.
13. Особенности дифференциации процессов экзоморфогенеза на южном склоне Большого Кавказа и их влияние на устойчивое развитие горных геосистем. V Международная конференция "Устойчивое развитие горных территорий: проблемы и перспективы интеграции науки и образования", Владикавказ, 2004.
15. Морфоструктурный анализ рельефа азербайджанской части Большого Кавказа. Геоморфология. М. 1984, № 4., с. 47–53. (в соавторстве с Б.А. Будаговым, А.А. Микаиловым, А.С. Алиевым)
17. Выявление "каркаса" морфотектонических блоков восточной части Малого Кавказа и сопредельных территорий по КС. Геоморфология, АН СССР, 1991, № 4, с. 51–57.
19. Complex methods of mapping of morphostructures the zones of interplate contiguity of the Eastern Caucasus on the basis of interpretation of Space photos. Materials Cartographic Conference 10-th General Assembly of ISA (September 3-rd — 9-th 1995). Barselona, 1995, р. 158–163 (co-author — B. A. Budagov)
21. Эколого-геоморфологические наиболее опасные зоны Восточного Закавказья (выявленные по материалам дешифрирования КС)."Оценка и управление природными рисками" — Материалы Всероссийской конференции "Риск — 2003". М.: Изд-во Ун-та Дружбы народов. Т.1. 2003., с. 37–42
23. Активные морфотектонические зоны Восточного Азербайджана (на основе материалов КС). XXVIII Пленум геоморфологической комиссии РАН "Рельефообразующие процессы: теория, практика, методы исследования". 20–24 сентября, 2004
25. Очаги зарождения экстремальных экзодинамических явлений в районах развития активных альпийского типа дизъюнктивных морфоструктур. Москва, МГУ, VI Щукинские чтения, 2010, с. 30–32.
27. Проблемы воздействия эколого-социальных угроз и рисков на устойчивое развитие регионов Азербайджана. Известия, Серия географическая, РАН, Москва, 2011, № 4, с. 54–62. (в соавторстве с Будаговым Б.А., Мамедовым Р.М., Исмаиловым М.Д., Исматовой Х.Р., Эминовым З.Н.)
29. Усиление экологической напряженности в горных геосистемах в условиях активизации опасных геоморфологических процессов (на примере Азербайджана). 34-th International geological congress "The modern problems of geology and geophysics of Eastern Caucasus and the South Caspian depression", Australiya, 2012, p. 35–52 (в соавторстве с Тарихазер С.А.)
31. Geomorphology's Role in Biology of Arasbaran — Garadagh Forests. American Journal of Scientific Research ISSN 2301–2005 Issue 75, September, 2012, pp. 78–84 © EuroJournals Publishing, Inc. 2012 (в соавторстве Дж.Ш. Азган)

Kitabları

1. "Azərbaycanın və qonşu (bitişik)ərazilərin dağ sistemlərinin morfostrukturquruluşu (KŞ-in deşifrlənməsi materialları əsasında)" monoqrafiyası (E. K. Əlizadə 1998).
4. E. K. Əlizadə və S. Ə. Tarixazər "Dağ relyefinin ekzogeomorfodinamikası və onun qiymətləndirilməsi (Böyük Qafqazın şimal-şərq yamacının timsalında)"(2010)
6. Əlizadə E. K., Tarixazər S. Ə. "Böyük Qafqazda ekzogeomorfoloji təhlükə və risklər" (Azərbaycan hüdudlarında).
8. E. K. Əlizadə, Q. İ. Rüstəmov, E. C. Kərimova "Abşeron yarımadasının müasir landşaftlarının ekokimyəvi xüsusiyyətləri" (2016).
10. Coğrafiya. Ümumi fiziki coğrafiya. 6-cı sinif üçün dərslik "Öyrətmən" Bakı,1993, 192 s. M. Mirzəyev, N. Seyfullayeva, A. Hüseynov, Ş. Hüseynov ilə birgə.
12. Coğrafiya. Ümumi fiziki coğrafiya.6-cı sinif üçün dərslik. Təkminləşdirilmiş ikinci nəşri. "Öyrətmən", Bakı 1996.səh.192. M. Mirzəyev, N. Seyfullayeva, A. Hüseynov, Ş. Hüseynov ilə birgə.
14. Coğrafiya. Ümumi fiziki coğrafiya .6-cı sinif üçün dərslik. Yenidən işlənmiş və təkmilləşdirilmiş, dördüncü nəşri."Təhsil" Bakı,2000. M. Mirzeyev, N. Seyfullayeva, A. Hüseynov, Ş. Hüseynov ilə birgə.
16. Coğrafiya. Ümumi fiziki coğrafiya. 6-cı sinif üçün dərslik. Beşinci nəşri."Təhsil" Bakı, 2001, 160 səh. M. Mirzəyev, N. Seyfullayeva, A. Hüseynov, Ş. Hüseynov ilə birgə.
18. Coğrafiya. Ümumi fiziki coğrafiya.6-cı sinif üçün dərslik. Yenidən işlənmiş və təkmilləşdirilmiş. altıncı nəşr."Təhsil" Bakı, 2002, M. Mirzəyev, N. Seyfullayeva, A. Hüseynov, Ş. Hüseynov ilə birgə.
20. Coğrafiya. Ümumi fiziki coğrafiya .6-cı sinif üçün dərslik. Təkmilləşdirilmişnəşr "Təhsil" Bakı,2003.160 səh. Həmmüalliflər: M. Mirzəyev, N. Seyfullayeva, A. Hüseynov, Ş. Hüseynov.
22. Coğrafiya. Ümumi fiziki coğrafiya.6-sinif üçün dərslik. Təkmilləşdirilmiş nəşr."Azərbaycan" nəşriyyatı. Bakı, 2004. 160 səh. Həmmüəlliflər:M. Mirzəyev, N. Seyfullayeva.
24. "Ümumi fiziki coğrafiya" Ümumtəhsil məktəblərinin VI sinifləri üçün dərslik "Azərbaycan" nəşriyyatı Bakı 2004. 168 səh. Həmmüəlliflər M. Mirzəye, N. Seyfullayeva.
26. Coğrafiya (Ümumi yerşünaslıq). Ümumtəhsil məktəblərinin 10-cu sinif üçün dərs vasaəti "Çaşıoğlu", Bakı 2004, 128 səh. Həmmüəlliflər:M. A. Müseyibov, N. S. Seyfullayeva.
28. Coğrafiya (Ümumi yerşünaslıq). Ümumtəhsil məktəblərinin10-cu sunifi üçün dərs vəsaiti. "Çaşıoğlu" Bakı 2005, səh 128. Həmmüəlliflər: M. A. Müseyibov, N. S. Seyfullayeva.
29. Coğrafiya. Orta məktəblərin VI sinifləri üçün dərslik. Bakı 2007 səh 168. Həmmüəlliflər: M. Mirzəyev, N. Seyfullayeva.
31. Coğrafiya (Ümumi yerşünaslıq). Ümumtəhsil məktəblərinin 10-cu sinif üçün dərs vəsaiti. "Çaşıoğlu", 2007, 128 səh. Həmmüəlliflər: M. A. Müseyibov, N. S. Seyfullayeva.
33. Coğrafiya. Orta məktəblərin VI siniflər üçün dərslik. Bakı 2008, 143 səh. Həmmüəllif: N. S. Seyfulayeva.
35. Coğrafiya. (Dərs vəsaiti). TQDK, 2010.347.səh. Həmmüəlliflər: M. A. və b.
37. Coğrafiya.(Yerşünaslıq). 10-cu siniflər üçün dərslik. Bakı 2010 119 səh. Həmmüəlliflər: M. A. Müseyibov, N. S. Seyfullayeva.
39. Coğrafiya. Dərs vəsaiti. TQDK, 2011, 347 səh. Həmmüəlliflər: Müseyibov M. A. və b.
41. Coğrafiya. Dərs vəsaiti TQDK, 2012, 347 səh. Həmmüəliflər: Müseyibov M. A. və b. Coğrafiya.(Usaqlar üçün ensiklopediya). Bakı, 2012. Həmmüəliflər: Müseyibov M. A. və b.
43. Coğrafiya. Dərs vəsaiti TQDK, 2014 (Rus və Azərb.dilində)-347 s. Həmmüəliflə.
45. Coğrafiya.9-cu sinif üçün dərslik . Bakı 203 səh. (Azərb və Rus dilində) 2016. Həmmüəlliflə.
47. Coğrafiya.9-cu sinif. Metodik vəsaiti. Bakı 203 s.(Azərb.və Rus dilində) 2016. Həmmüəliflə.
48. Coğrafiya. Tədris vəsaiti (Azərb. və Rus dilində) 2016. Həmmüəliflə.<ref>redaktor. akademik R. M. Məmmədov, Biblioqrafiya, "Avropa" nəşriyyatı-2017 səh.67-74-92-96

Haqqında

• Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyətinin əsərləri XIX cild. Azərbaycanın dağ geosistemləri: problemlər və perspektivlər. (Görkəmli coğrafiyaşünas alim, AMEA-nın müxbir üzvü, coğrafiya üzrə elmlər doktoru, professor Elbrus Kərim oğlu Əlizadənin xatirəsinə ithaf olunur).

Həmçinin bax

• Budaq Budaqov
• Ramiz Məmmədov
• Ələşrəf Məmmədov

Mükafatları

Azərbaycan Respublikasının Dövlət mükafatı (26 may 2016-cı il)

Xarici keçidlər

• Coğrafiya İnstitutu: Sürüşmə ərazilərindəki fəallıq kəskinləşəcək (ÖZƏL)
• Azərbaycanın bəzi çayları üçün hələ də daşqın və selə keçən gursululuq təhlükəsi var.
• Azərbaycandakı sürüşmə zonaları yenidən fəallaşdı
• Имя подарило судьбу