Eskassus müqaviləsi

Latın Amerikası və Karib dənizində ətraf mühit məsələlərində məlumat əldə etmək, ictimaiyyətin iştirakı və ədalət haqqında Regional müqavilə, Eskassus müqaviləsi kimi daha yaxşı bilinir (isp. Acuerdo de Escazú) — Latın AmerikasıKarib dənizindəki 24 ölkənin imzaladığı beynəlxalq müqavilədir. Razılaşma ətraf mühit haqqında məlumat əldə etmək hüquqlarına, ətraf mühitə dair qərarların qəbul edilməsində ictimaiyyətin iştirakına, ekoloji ədalətə və indiki və gələcək nəsillər üçün sağlam bir mühit hüququna aiddir[1]. Saziş Latın Amerikası və Karib dənizinin 33 ölkəsi üçün hazırlanmışdır. İmzalanan 24 ölkədən yalnız on iki nəfər bu müqaviləni təsdiqlədi: Antiqua və Barbuda, Argentina, Boliviya, Ekvador, Qayana, Meksika, Nikaraqua, Panama, Sent-Vinsent və Qrenadin, Sent-Kits və Nevis, Sent-LüsiyaUruqvay.

Eskassus müqaviləsi
  Təsdiqləyir   İmzalananlar   Müzakirə edənlər   İmzalamayanlar
  Təsdiqləyir
  İmzalananlar
  Müzakirə edənlər
  İmzalamayanlar
İmzalanma tarixi 4 mart 2018
Tərəflər Antiqua və Barbuda, Argentina, Braziliya, Kosta-Rika, Ekvador, Qvatemala, Qayana, Haiti, Meksika, Panama, Peru, Dominikan Respublikası, Sent-LüsiyaUruqvay
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Ekoloji aktivist Çiko Mendes, fəaliyyətinə görə qətlə yetirilmədən əvvəl evində (1988)
BMT Baş Məclisi çərçivəsində Eskassus Sazişinin imzalanması (27 sentyabr 2018)

Eskasutiya Sazişinin inkişaf etdirilməsi barədə razılaşma 2012-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Davamlı İnkişaf Konfransında əldə edilmiş və bu konfransın sonunda qəbul edilmiş yeganə məcburi müqavilədir. Saziş 2015-2018-ci illər arasında hazırlanıb və 4 Mart 2018-ci ildə Escazu (Kosta Rika) da qəbul edildi. Saziş 27 sentyabr 2018-ci ildə imzalanmış və 26 sentyabr 2020-ci il tarixinədək imzalanması üçün açıq qalmışdır. Müqavilənin 22 yanvar 2021-ci ildə Meksika və Argentinanın qoşulması ilə əldə edilmiş on birinci dövlət tərəfindən təsdiq edildikdən sonra qüvvəyə mindiyi düşünülür[2][3]. Razılaşma 22 aprel 2021-ci ildə qüvvəyə minmişdir.

Eskassus Sazişi, Latın Amerikasında və Karib dənizində ətraf mühitlə əlaqəli ilk beynəlxalq müqavilədir və dünyada ətraf mühitin müdafiəçilərinin hüquqlarına dair müddəaları əhatə edən dünyada ilkdir. Saziş üzv dövlətlərə ətraf mühitin qorunması üçün öhdəliklər qoyaraq insan hüquqları ilə ətraf mühitin qorunması arasındakı əlaqəni gücləndirir. Ətraf mühitə dair məlumatların, ətraf mühitə dair qərarların qəbul edilməsinin və ətraf mühit məsələləri ilə bağlı qanuni qorunmanın ictimaiyyətə tam çatmasını təmin etməyi hədəfləyir. Həm də indiki və gələcək nəsillərin sağlam bir mühit və davamlı inkişaf hüququnu tanıyır.

Ölkələrin siyahısı

redaktə
Ölkələr İmzalanma tarixi Təsdiq tarixi
Antiqua və Barbuda 27 sentyabr 2018 4 mart 2020
Argentina 27 sentyabr 2018 22 yanvar 2021
Beliz 24 sentyabr 2020
Boliviya 2 noyabr 2018 26 sentyabr 2019
Braziliya 27 sentyabr 2018
Kolumbiya 11 dekabr 2019
Kosta-Rika 27 sentyabr 2018
Dominika 26 sentyabr 2020
Ekvador 27 sentyabr 2018 21 may 2020
Qrenada 26 sentyabr 2019
Qvatemala 27 sentyabr 2018
Qayana 27 sentyabr 2018 18 aprel 2019
Haiti 27 sentyabr 2018
Yamayka 26 sentyabr 2019
Meksika 27 sentyabr 2018 22 yanvar 2021
Nikaraqua 27 sentyabr 2019 9 mart 2020
Panama 27 sentyabr 2018 10 mart 2020
Paraqvay 28 sentyabr 2018
Peru 27 sentyabr 2018
Dominikan Respublikası 27 sentyabr 2018
Sent-Vinsent və Qrenadin 12 iyul 2019 26 sentyabr 2019
Sent-Kits və Nevis 26 sentyabr 2019 26 sentyabr 2019
Sent-Lüsiya 27 sentyabr 2018 1 dekabr 2020
Uruqvay 27 sentyabr 2018 26 sentyabr 2019

Təsdiqdə gecikmələr

redaktə

Bir neçə mütəxəssis, Braziliyanın hökuməti ətraf mühit və insan hüquqları mexanizmlərini dəstəkləməyən Jair Bolsonaru müqaviləsini təsdiqləyəcəyinə şübhə ilə yanaşdı.[4][5] Eynilə, Kolumbiyanın bu müqaviləni təsdiqləməməsi qorxusu var, xüsusən də ətraf mühitin ən çox ölümü olan bölgədəki ölkələr arasındadır.

İstinadlar

redaktə
  1. "Regional Agreement on Access to Information, Public Participation and Justice in Environmental Matters in Latin America and the Caribbean" (PDF). CEPAL. 4 March 2018. 6 February 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 20 April 2021.
  2. "The Escazu Agreement". Environmental-rights.org. 2018. 26 April 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 April 2021.
  3. "World's First Treaty Protecting Environmental Defenders Could Soon Be Enacted". Global Citizen. 24 August 2020. 26 April 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 April 2021.
  4. "Brazil set to ignore Escazú agreement that protects environmental activists". Dialogo Chino (ingilis). 2021-04-19. 2021-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-27.
  5. Miguel, Teresa de. "International agreement enters into force to end killings of environmental leaders in Latin America". EL PAÍS (ingilis). 2021-04-26. 2021-05-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-27.