Hatila vadisi Milli Parkı
Hatila vadisi Milli Parkı (türk. Hatila Vadisi Millî Parkı) ― Türkiyənin şimal-şərqindəki Artvin ilində yerləşən milli park. Park Kaçkar dağlarının şərq ucundakı dik tərəfli çay vadisini əhatə edir. Bölgə Qara dənizə yaxındır. Aralıq dənizi iqliminin hakim olduğu ərazinin isti yayı və sərin qışı var və il ərzində bol yağıntı alır.[2] Vadi müxtəlif bitki və heyvan icmalarını yaşayış yerləri ilə təmin edir.[3]
| Hatila vadisi Milli Parkı | |
|---|---|
 | |
| Sahəsi | 16 900 hektar |
| Yaradılma tarixi | 31 avqust 1994 |
| Yerləşməsi | |
| 41°10′51″ şm. e. 41°43′48″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Yerləşməsi | Artvin ili |
| Yaxın şəhər | Artvin |
| hattilavadisi.tabiat.gov.tr | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Park redaktə
Hatila çayı Çorox çayının qoludur və dərəsi üzərində çoxsaylı şəlalələri olan dar, dik yamaclı, V şəkilli vadi yaratmışdır. Ərazidəki süxurlar əsasən vulkanik mənşəlidir və fərqli mənzərə yaratmış qeyri-adi geomorfoloji quruluşa və geologiyaya malikdir. Park təxminən 16 900 hektarlıq ərazimi əhatə edir.[3] Vadinin aşağı hissələri quru və isti olsa da, yuxarı hissələri sərin və rütubətlidir və qışda qar örtüyü ilə örtülür. Vadi xüsusilə də orta və aşağı hissələrində sıx bitki örtüyünə malikdir. 1994-1997-ci illər arasında aparılmış botanik tədqiqat nəticəsində burada 87 fəsilə və 324 cinsə aid 769 bitki növünün mövcud olduğu müəyyən edilmişdir.[4]
Flora redaktə
Parkdakı dağ yamaclarındakı meşələr həm enyarpaqlı, həm də həmişəyaşıl ağac növlərindən ibarətdir. Bunlara Quercus petraea, əkin şabalıdı, şərq vələsi, adi vələs, qızılağac, şərq fıstığı, şərq küknarı, Qafqaz ağ şamı və adi şam daxildir. Daha yüksək yamaclarda bu növlərə əsməqovaq, həmçinin rododendron, ardıc, qaragilə, söyüd, tozağacı və moruq da əlavə olunur.[5]
Hatila vadisi hündürlükdən asılı olaraq dəyişən fərqli zonalar üçün fərqli çiçəkləmə dövrləri olan çox zəngin floraya və uzun bir botaniki mövsümə malikdir. Daha yüksəkdə hündürlüklərdəki meşələrdə sarı rododendron da daxil olmaqla, murdarça, tozağacı və digər rhododendron növlərindən ibarət kolluqlar yayılmışdır. Burada həmçinin sarı zanbaqlara, Paeonia daurica subsp. wittmanniana və mavi və ağ çiçəkli Olimpiya akvillegiyasına rast gəlmək mümkündür. Daha yüksəkdə Sibir zümrüdçiçəyi və quşsüdü də daxil olmaqla bir çox soğanlı bitki növü nün mövcud olduğu dəniz və alp otlaqları var. Qısa otlar arasındanovruzçiçəyi, o cümlədən acıçiçək, viola lutea, zəngçiçəyi və poruq daxildir. Payızda ərazidə zəfəran və vaxtsızçiçəyin bir neçə növünə rast gəlinir.[6]
Fauna redaktə
Hatila vadisi Milli Parkının təbii meşəsi və ətrafı vəhşi təbiətlə zəngindir. Burada tapılan iri məməlilərə canavar, tülkü, vaşaq, bəbir, qonur ayı, bezoar keçisi, qarapaça, cüyür, çöldonuzu və boz dovşan daxildir. Köç zamanı parkda berqut, çöl sarı, şahin, Xəzər uları, Qafqaz tetrası, xınalı kəklik və boz kəklik kimi çox sayda quş müşahidə edilir.[5]
İstinadlar redaktə
- ↑ 1 2 GEOnet Names Server. 2018.
- ↑ Gibbons, Bob. Wildflower Wonders: The 50 Best Wildflower Sites in the World. A&C Black. 2014. 165–168. ISBN 978-1-4729-1120-9.
- ↑ 1 2 "Hatila Valley National Park". National Parks of Turkey. 29 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 February 2016.
- ↑ Eminagaoglu, Ozgur; Anşin, Rahim. "The Flora of Hatila Valley National Park and its Close Environs (Artvin)". Turkish Journal of Botany. 27 (1). 2003: 1–27. 2017-02-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-19.
- ↑ 1 2 Baskaya, Sagdan. "Distribution and principal threats to Caucasian black grouse Tetrao mlokosiewiczi in the Eastern Karadeniz Mountains in Turkey" (PDF). Wildlife Biology. 9. 2003: 377–383. 2021-07-20 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-07-19.
- ↑ (#empty_citation)