Jüst Fonten

Jüst Fonten
Jüst Fonten
	fr. Just Fontaine
	; Fonten 2016-cı ilin aprel ayında
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi	18 avqust 1933[…]
Doğum yeri	Mərrakeş[d], Mərakeşdəki Fransa protektoratı[d];
Vəfat tarixi	28 fevral 2023 (90 yaşında)
Vəfat yeri	Tuluza, Fransa;
Vətəndaşlığı	Fransa;
Boyu	174 sm
Mövqeyi	hücumçu
Karyerası
Klub karyerası
Milli yığma
Məşqçisi olduğu klublar
1967	Fransa
1968–1969	Banyer-de-Lüşon
1973–1976	Paris Sen-Jermen
1978–1979	Tuluza
1979–1981	Mərakeş
	↑ Milli çempionatların müxtəlif liqalarında peşəkar klubların heyətində keçirdiyi oyunların və vurduğu qolların sayı. ; ↑ Rəsmi oyunlarda milli yığmanın heyətində keçirdiyi oyunların və vurduğu qolların sayı. ;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Jüst Fonten (ing. Just Fontaine; 18 avqust 1933^[1]^[2]^[…], Mərrakeş^[d], Mərakeşdəki Fransa protektoratı^[d]^[3] – 28 fevral 2023^[3], Tuluza, Fransa^[4]^[3]) ― hücumçu mövqeyində oynamış Fransa futbolçusu və məşqçisi. Məhsuldarlığı ilə seçilən o, 1958 FİFA Dünya Kubokunda 6 oyuna 13 qol vurdu və bununla da bir Dünya Kuboku turnirində ən çox qol vuran oyunçu kimi tarixə düşdü.^[5] 2004-cü ildə Pele, FIFA mükafatlandırma mərasimində onu 125 Ən Böyük Yaşayan Futbolçulardan biri adlandırdı.^[6]

Futbolçu karyerası

Atası fransız, anası ispan olan^[7] Jüst Fonten Mərakeş şəhərində anadan olmuşdur. Daha sonra o, Kasablankaya köçmüş və orada Lyautey liseyində təhsil almışdır. Fonten həvəskar karyerasına 1950–1953-cü illərdə oynadığı "MİB Kasablanka"da başladı. 1953-cü ildə o, "Nitsa" ilə müqavilə imzaladı və üç mövsümdə klubun heyətində 44 qol vurdu. 1956-cı ildə "Reyms"ə keçidi baş tutdu və 1959–60 mövsümündən Raymon Kopa ilə tandem qurdu. Fonten "Reyms"də keçirdiyi altı mövsüm ərzində 121 qol vurdu. Ümumilikdə, Fonten Liqa 1-də 200 matçda 165 qol vurdu və iki dəfə (1958 və 1960-cı illərdə) çempion oldu. 1958/1959 Çempionlar Kubokunun finalında "Real Madrid"lə qarşılaşan heyətin üzvü olmuşdur və 10 qolla həmin mövsümün bombardiri oldu.

Fransanın mavi formasiyla Fonten daha da görkəmli rekorda atdı. 17 dekabr 1953-cü ildəki debüt oyununda Fonten het trik etdi və Fransa Lüksemburqu 8–0 məğlub etdi. Yeddi il ərzində o, 21 oyuna 30 qol vurdu. Bununla birlikdə, o, ən çox 1958 FIFA Dünya Kubokunda çıxışı ilə yadda qaldı. O, cəmi 6 oyuna 13 qol vurmağı bacardı, onlardan dörd keçmiş çempion Qərbi Almaniyanın qapısına vurulmuşdur. Bu, eyni zamanda bir Dünya Kuboku turnirində bir oyunçunun vurduğu ən yüksək qol sayısı idi, rekord hələ də təkrar olunmayıb.^[8] Turnirin sonunda o, "Qızıl Buts"a layiq görüldü.^[9] 2018-ci ilə qədər olan məlumata əsasən, o, FIFA Dünya Kuboku tarixinin dördüncü bombaridir (Gerd Müller (14 qol), Ronaldo (15 qol) və Miroslav Kloze (16 qol) ondan öncə gəlirlər).

Fonten son matçını 1962-ci ilin iyul ayında oynadı və təkrarlanan bir zədə üzündən erkən yaşda (28 il və 11 ay) karyerasını bitirmək məcburiyyətində qaldı. 1967-ci ildə qısa müddətlik Fransa millisinin məşqçisi oldu, ancaq məğlubiyyətlə bitən iki yoldaşlıq oyunundan sonra istefaya göndərildi. Mərakeş məşqçisi postunda o, "Atlas Şirləri" ilə 1980 Afrika Millətlər Kubokunun bürünc medalını qazandı və Badu ez-Zəki, Mohammed Timumi və Əziz Buderbala kimi oyunçuları kəşf etdi. Mərakeş 1982 Dünya Kuboku seçmə mərhələsinin son mərhələsinə gəldi, ancaq Kameruna uduzdu.

Karyerasını bitirdikdən sonra

Pele tərəfindən 2004-cü ilin mart ayında 125 ən böyük yaşayan futbolçulardan biri olaraq adlandırıldı. 2003-cü ilin noyabrında UEFA Yubiley Mükafatlarında Fransa Futbol Federasiyası tərəfindən son 50 ilin ən yaxşı fransız oyunçu seçildi.^[10]

Ejen N`Jo Lea ilə o, 1961-ci ildə Milli Peşəkar Futbolçular Birliyini yaratdı. Fransa komandasının Cənubi Afrikada keçirilən 2010 Dünya Kubokundakı çıxışını, xüsusən hücumçuların sönük oyununu tənqid etmişdir.^[11] Fransa Uruqvay ilə heç-heçə edərək və Meksika və Cənubi Afrikaya məğlub olaraq, qrup mərhələsində qalmışdır.

Karyera statistikası

Milli komanda

Mənbə: "Jüst Fonten – Beynəxalq oyunlarda qolları". Rsssf.com. İstifadə tarixi: 28 April 2011.

Fransa
İl	Oyun sayısı	Qol sayısı
1953	1	3
1954	-	-
1955	-	-
1956	1	0
1957	1	0
1958	12	18
1959	4	7
1960	2	2
Cəmi	21	30

Milli komanda qolları

Fransa millisinin vurduğu qol sayısı birinci göstərilib, "hesab" sütunu Fonten hər qol vurduqdan sonraki hesabı göstərir .^[12]

International goals by date, venue, cap, opponent, score, result and competition
Nö.	Tarix	Məkan	Oyun sayı	Rəqib	Hesab	Nəticə	Yarış
1	27 dekabr 1953	Park de Prens, Paris, Fransa	1	Lüksemburq	4–0	8–0	1954 FİFA Dünya Kuboku seçmə mərhələsi
2					6–0
3					7–0
4	13 mart 1958	Park de Prens, Paris, Fransa	4	İspaniya	1–1	2–2	Yoldaşlıq oyunu
5	8 iyun 1958	İdrottsparken, Norrçöpinq, İsveç	6	Paraqvay	1–1	7–3	1958 FİFA Dünya Kuboku
6					2–1
7					5–3
8	11 iyun 1958	Arosvallen, Vesteros, İsveç	7	Yuqoslaviya	1–0	2–3
9	11 iyun 1958	Arosvallen, Vesteros, İsveç	7	Yuqoslaviya	2–2	2–3
10	15 iyun 1958	Eyravallen, Örebro, İsveç	8	Şotlandiya	2–0	2–1
11	19 iyun 1958	İdrottsparken, Norrçöpinq, İsveç	9	Şimali İrlandiya	2–0	4–0
12	19 iyun 1958	İdrottsparken, Norrçöpinq, İsveç	9	Şimali İrlandiya	3–0	4–0
13	24 iyun 1958	Rosunda, Solna, İsveç	10	Braziliya	1–1	2–5
14	28 iyun 1958	Ullevi, Göteborq, İsveç	11	Qərbi Almaniya	1–0	6–3
15					3–1
16					5–2
17					6–3
18	1 oktyabr 1958	Park de Prens, Paris, Fransa	12	Yunanıstan	2–0	7–1	1960 UEFA Avro seçmə mərhələsi
19	1 oktyabr 1958	Park de Prens, Paris, Fransa	12	Yunanıstan	6–1	7–1	1960 UEFA Avro seçmə mərhələsi
20	5 oktyabr 1958	Praterştadion, Vienna, Avstriya	13	Avstriya	2–1	2–1	Yoldaşlıq oyunu
21	9 noyabr 1958	Stad Olimpik de Kolomb, Kolomb, Fransa	15	İtaliya	2–2	2–2	Yoldaşlıq oyunu
22	11 noyabr 1959	Stad Olimpik de Kolomb, Kolomb, Fransa	17	Portuqaliya	1–0	5–3	Yoldaşlıq oyunu
23					4–2
24					5–2
25	13 dekabr 1959	Stad Olimpik de Kolomb, Kolomb, Fransa	18	Avstriya	1–0	5–2	1960 UEFA Avro seçmə mərhələsi
26					2–0
27					4–2
28	17 dekabr 1959	Park de Prens, Paris, Fransa	19	İspaniya	2–1	4–3	Yoldaşlıq oyunu
29	16 mart 1960	Park de Prens, Paris, Fransa	20	Çili	4–0	6–0	Yoldaşlıq oyunu
30	16 mart 1960	Park de Prens, Paris, Fransa	20	Çili	5–0	6–0	Yoldaşlıq oyunu