Kürdüstan qəzası
Kürdüstan qəzası (rus. Курдистанский уезд) və ya Qızıl Kürdüstan (rus. Красный Курдистан, kürd. Кöрдьстана Сор) — 1923–1929-cu illərdə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının ərazisində mövcud olmuş qəza.[1][2][3] Qəza Sergey Kirovun təklifi ilə 1923-cü il 21 iyun Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin iclasında yaradılmışdır. Kürdüstan qəzasının ilk mərkəzi Pircahan kəndi idi. Daha sonralar mərkəz Laçın şəhərinə köçürülmüşdür. Qəzanın ilk katibi Şuşada dünyaya gəlmiş, azərbaycanlı bolşevik Hüsü Hacıyev idi. 1926-cı ildəki siyahıya alınmada Kürdüstan qəzasında əhalinin etnik tərkibi 72,3% kürd, 26,7% türklər olsa da, əhalinin 92,5%-nin ana dili türk dili və yalnız 6,1%-nin ana dili kürd dili olmuşdur.[4][5] SSRİ daxilində inzibati ərazi vahidlərinin dəyişdirilməsi sahəsindəki islahatlar zamanı ASSR-in 1929-cu il 8 aprel tarixli qərarı ilə Kürdüstan qəzası da ləğv edilmişdir.
| Kürdüstan qəzası | |
|---|---|
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Laçın |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Yaradılıb | 7 iyul 1923 |
| Ləğv edilib | 8 aprel 1929 |
 |
|
Əhali
redaktəEtnik tərkib
redaktə| Etnik qrup | Bütün qəza | Laçın ş. | Qaraqışlaq d. | Kəlbəcər d. | Qoturlu d. | Qubadlı d. | Kürdhacı d. | Muradxanlı d. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Cəmi | 51 426 | 435 | 6 050 | 12 046 | 4 888 | 13 533 | 8 285 | 6 189 |
| kürd | 37 182 | 110 | 6 003 | 11 967 | 4 873 | 1 | 8 169 | 6 059 |
| azərbaycanlı | 13 745 | 164 | 21 | 62 | 13 | 13 367 | 99 | 19 |
| erməni | 373 | 66 | 8 | 12 | 2 | 162 | 13 | 110 |
| rus | 81 | 57 | 15 | 4 | y. | 1 | 3 | 1 |
| ukraynalı | 20 | 18 | 2 | y. | y. | y. | y. | y. |
| gürcü | 3 | 3 | y. | y. | y. | y. | y. | y. |
| alman | 2 | 2 | y. | y. | y. | y. | y. | y. |
| tatar | 1 | y. | 1 | y. | y. | y. | y. | y. |
| avar | 1 | 1 | y. | y. | y. | y. | y. | y. |
| ləzgi | 1 | 1 | y. | y. | y. | y. | y. | y. |
Dil
redaktə| Ana dili | Bütün qəza | Laçın ş. | Qaraqışlaq d. | Kəlbəcər d. | Qoturlu d. | Qubadlı d. | Kürdhacı d. | Muradxanlı d. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Cəmi | 51 426 | 435 | 6 050 | 12 046 | 4 888 | 13 533 | 8 285 | 6 189 |
| azərbaycanca | 47 594 | 274 | 4 186 | 11 658 | 3 965 | 13 328 | 8 122 | 6 061 |
| kürdcə[6] | 3 123 | 2 | 1 799 | 298 | 871 | y. | 141 | 12 |
| ermənicə | 380 | 65 | 14 | 12 | 2 | 162 | 13 | 112 |
| rusca | 98 | 74 | 16 | 4 | y. | 1 | 3 | y. |
| ukraynaca | 5 | 4 | 1 | y. | y. | y. | y. | y. |
| gürcücə | 3 | 3 | y. | y. | y. | y. | y. | y. |
| almanca | 1 | 1 | y. | y. | y. | y. | y. | y. |
| farsca | 1 | 1 | y. | y. | y. | y. | y. | y. |
| tatarca | 1 | y. | 1 | y. | y. | y. | y. | y. |
İstinadlar
redaktə- ↑ "Laçın. Tarixi haqqında qısa məlumat". 2017-02-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-04-04.
- ↑ Административно-территориальное деление Азербайджанской Республики. Президентская Библиотека, Баку, 2007
- ↑ "Russia and the problem of Kurds". 2012-02-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-04-04.
- ↑ 1 2 3 Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа :Курдистанский уезд (перепись 1926 года) Arxivləşdirilib 2022-06-19 at the Wayback Machine
- ↑ Всесоюзная перепись населения 17 декабря 1926 года, т. IV, пт.14, Центральное статистическое управление СССР, М., 1929, с. 13.
- ↑ Kurmanc dili