Nauru
Bu məqalənin bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. |
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. |
Nauru (nauru. Naoero; ing. Nauru) və ya rəsmi adı ilə Nauru Respublikası (nauru. Repubrikin Naoero; ing. Republic of Nauru) — Sakit okeanda Okeaniya regionunda ada-dövət. Ölkə köhnədən Pleasant Adası olaraq da bilinir. Nauru Mikroneziyada yerləşən mikrodövətdir. Ada-dövətin ən yaxın qonşusu 300 km şərqdə Kiribatinin Banaba adasıdır. Nauru Tuvaludan şimal-qərbdə, Solomon Adalarından 1300 km şimal-şərqdə, Papua Yeni Qvineyadan şərq və şimal-şərqdə, Mikroneziya Federativ Ştatlarından cənub-şərqdə, Marşal Adalarından isə cənubda yerləşir. İnzibati mərkəzi Yaren, ümumi sahəsi 21 kvadrat kilometr, əhalisinin sayı 11 min nəfərdir. Nauru dünyada ən kiçik müstəqil respublika, ən kiçik ada-dövlət, Avropadan kənarda ən kiçik dövlət və rəsmi paytaxtı olmayan dövlətdir. Bu ölkə həm də Vatikan və Tuvaludan sonra ən əhaliyə malik dövlətdir.
Nauru Respublikası Repubrikin Naoero Republic of Nauru Nauru | |
|---|---|
 Gerb
| |
Şüarı: God’s Will First Tanrının iradəsi hər şeydən vacibdir | |
Himni: Nauru Bwiema Nauru nəğməsi | |
 | |
| Paytaxtı | Rəsmi paytaxtı yoxdur (de-fakto: Yaren) |
| Ən böyük şəhəri | Yaren, Deniqomodu |
| Rəsmi dilləri | Nauru dili və İngilis dili |
| Etnik qrupları | nauru( 58%),çinlilər, avropalılar |
| İdarəetmə forması | Parlamentli respublika |
| Lionel Ainqimea | |
• Parlament spikeri | Markus Stepen |
| Yaranması | Müstəqilliyin elanı - 31 yanvar 1968 |
| Tarixi | |
• Yaranması | 31 yanvar 1968 |
| Ərazisi | |
• Ümumi | 21 km² (240-cı yer) |
| Əhalisi | |
• 2018 təxmini | 11,000 (226 yer) |
• 2002 siyahıya alma | 10 065 |
• Sıxlıq | 455/km2 (1,178.4/kv. mil) |
| ÜDM (AQP) | 2005 təxmini |
• Ümumi | 60 mln $ (223) |
• Adam başına | 5 000 $ (158) |
| Valyutası | Avstraliya dolları |
| Saat qurşağı | +12 |
| Telefon kodu | 674 |
| ISO 3166 kodu | NR |
| İnternet domeni | .nr |
Nauru ilk olaraq ən az 3000 il əvvəl Mikroneziya və Polineziyalılar tərəfindən məskunlaşma yeri olaraq istifadə edilmişdir. Keçmişdə Nauru üzərində 12 qəbilə var idi və indi rəsmi bayraqlarındakı 12 bucaqlı ulduz da bu qəbilələri təmsil edir.
Nauru iqtisadiyyatı, 1980-ci illərin əvvəllərində yüksəlmişdir. Nauru'da dəniz quşlarının nəcislərində ibarət guano ehtiyatları mövcuddur və bu ehtiyatlar fosfat və kalium baxımından zəngindir. Nauru iqtisadiyyatı bu guano ehtiyatlarına bağlıdır. Əhəmiyyətli ehtiyaclar idxal edilir. Kiçik ölçülü mədənçilik hələ Nauru fosfat Şirkəti olaraq bilinən RONPhos tərəfindən edilməkdədir.
TarixiRedaktə
Nauruya ilk məskunlaşma Mikronezyalılar və ya Polinezyalılar tərəfindən ən az 3000 il əvvəl edilmişdir. Ənənəvi olaraq Nauruda 12 qəbilə tapılar, bu qəbilələr ölkənin 12 ulduzu olan bayrağında təmsil edilir. Naurulular soy ağaclarını anasoyluluk əsasında çıxarırlar.
CoğrafiyasıRedaktə
Nauru Sakit Okeanın cənub-qərbində oval formalı adadır, sahəsi 21 kvadrat kilometrdir.Ekvator xəttindən 42 kilometr (26 mil) cənubda yerləşir.Ada mərcan rifi ilə əhatə olunub hansıki adada bir dəniz limanının yaradılmasına imkan vermir.Buna baxmayaraq rifdə olan kanallar vasitəsiylə kiçik qayıqlarla adaya getmək mümkündür.Adada ən yüksək nöqtə Command Ridge adlanır və dəniz səviyyəsindən 71 metr hündürlükdədir.
İnzibati ərazi bölgüsüRedaktə
Nauru 14 inzibati bölgəyə bölünür. Ən çox əhalisi olan Denigomodu bölgəsidir (1,804 nəfər).
| N | Bölgə | Ərazi, ha | Əhali (2011) | Sıxlıq
Nəfər/ha |
Yaşayış
məntəq ələrinin sayı |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Ayvo | 1 | 1,220 | 11.1 | 8 |
| 2 | Anabar | 1 | 452 | 3.0 | 15 |
| 3 | Anetan | 1 | 587 | 5.9 | 12 |
| 4 | Anibar | 310 | 226 | 0.7 | 17 |
| 5 | Baitsi | 120 | 513 | 4.3 | 15 |
| 6 | Boe | 50 | 851 | 17.0 | 4 |
| 7 | Buada | 260 | 739 | 2.8 | 14 |
| 8 | Denigomodu | 118 | 1,804 | 15.3 | 17 |
| 9 | Eva | 120 | 446 | 3.7 | 12 |
| 10 | Iyuv | 110 | 178 | 1.6 | 13 |
| 11 | Meneng | 310 | 1,380 | 4.5 | 18 |
| 12 | Nibok | 160 | 484 | 3.0 | 11 |
| 13 | Uaboe | 80 | 318 | 3.0 | 6 |
| 14 | Yaren | 150 | 747 | 4.0 | 7 |
| Nauru | 2,120 | 10,084 | 4.8 | 169 |
MədəniyyətiRedaktə
İdmanıRedaktə
İqtisadiyyatıRedaktə
ƏhalisiRedaktə
Naurunun qarışıq əhalisi naurululardan (58%) ibarətdir. Əhalinin 26 %-i digər Okeaniya adalarından gəlmişdir , çinli və avropalılar hər biri 8 % təşkil edirlər.
DinRedaktə
Ölkədə rəsmi din Xristian dinidir. Xristianların 3-də 2-si Protestant, qalanı isə Katolikdir. Bundan başqa Naurunun 8 %-i Buddist, 2 %-i isə müsəlmandır.
