Tuvalu

Sakit okeanda doqquz mərcan adasından ibarət Polineziya ölkəsi

TuvaluSakit okeanda doqquz mərcan adasından ibarət Polineziya ölkəsi. Ölkə AvstraliyaHavay adalarının arasında yerləşir. Tuvalu ada dövləti olduğundan heç bir dövlət ilə quru sərhəddinə malik deyil, ancaq ölkənin yaxınlığında Kiribati, FiciSamoa adaları yerləşir. Tuvalu dünyada Vatikan, MonakoNaurudan sonra dünyanın ən kiçik ölkəsidir. Ölkənin cəmi 25,9 kv km ərazisi vardır. Vatikandan sonra isə ən az əhalisi olan ikinci müstəqil dövlətdir. Eyni zamanda Tuvalu BMT-nin üzvüləri arasında ən az əhaliyə malikdir. 1978-ci ilin 1 yanvar tarixində Böyük Britaniyadan öz müstəqilliyi qazandıqdan sonra Tuvalu əsasən turizm sahəsini inkişaf etdirməyə başlamışdır. Qlobal istiləşmə son illər ölkənin su altında qalma ehtimalını artırmışdır. Paytaxt Funafuti dəniz səviyyəsindən cəmi 5 metr yüksəkdə yerləşməsi vəziyyəti daha da gərginləşdirmişdir. Əgər Qlobal istiləşmə nəticəsində istilik 1 dərəcə yüksəlsə, Tuvalu tamam su altında qalacaqdır. Bu səbəbdən adada yaşayan yerli xalq indidən AvstraliyaYeni Zelandiyaya miqrasiya etməyə başlamışdır.

Tuvalu
Tuvalu
Tuvalu gerbi
Gerb
Şüarı: Tuvalu mo te Atua
Himni: Tuvalu mo te Atua
Tuvalu xəritədə yeri
Paytaxtı
və ən böyük şəhəri
Funafuti
Rəsmi dillərituvalu, ingilis
Etnik qrupları
Polinezyalı (%96) Mikronezyalı (%4)
İdarəetmə formasıMonarxiya
• Kraliça
II Elizabet
• General-qubernator
Tofiga Vaevalu Falani
• Baş nazir
Kausea Natano (2019–cu ildən]]
Yaranması1 oktyabr, 1978
Tarixi 
• Yaranması
1978
Ərazisi
• Ümumi
26 (238)
Əhalisi
• 2019 təxmini
11,646 (229)
• 2017 siyahıya alma
10,645
• Sıxlıq
400/km2 (1,036.0/kv. mil)
ÜDM (AQP)2012 təxmini
• Ümumi
37 mln $ (226)
• Adam başına
3300 (172)
ValyutasıTuvalu doları Avstraliya doları ((AUD))
Saat qurşağı(utc+12)
Telefon kodu+688
ISO 3166 koduTV
İnternet domeni.tv

TarixRedaktə

  Əsas məqalə: Tuvalu tarixi
 
1831-ci ildə Nukufetau atollunun sakini
 
1894-cü ildə Tuvalulu qadın

Arxipelağın erkən tarixi ətraflı öyrənilməmişdir. Təxminən bizim eramızın 500-cü ilində Tuvalu arxipelaqının 300 adasında TonqaSamoadan gələn gəlmələr məskunlaşmışdır. Nanumanqa adasında olan bir mağaradan tapılmış tonqal izləri arxipelağın daha əvvəl məskunlaşılmasını düşünməyə əsas verir. Tuvalunu ilk kəşf edən avropalı ispan dəniz səyyahı Mendanya de Neyra olmuşdur. O, 1568-ci ildə adaların yanından keçmişdir.Səyahətçi arxipelağı "Laqun adaları" kimi adlandırdı. XVIII əsrə qədər Tuvalu başqa dəniz səyyahları tərəfindən yaxşı öyrənilməmişdi. Yalnız 1788-ci ildə ingilis kapitanlar Tomas GilbertCon Marşall adaya ekspedisiya təşkil edib arxipelağın bir hissəsini ətraflı tədqiq etmişdilər. 1819-cu ildə Kanada gəmisi "Rebekka"nın kapitanı arxipelağı gəminin sahibinin şərəfinə "Ellis adaları" kimi adlandırmışdı. XIX əsrin birinci yarısında balina ovçuları gəmilərlə Tuvaluya səyahət etməyə başladılar. Lakin əcnəbi gəmilərinin yan alması üçün əlverişli limanlar olmadığına görə əcnəbilər burada yaşayış məntəqəsinin əsasını qoymamışdılar.

İnzibati bölgüRedaktə

Tuvalunun inzibati olaraq 7 ada (Nanumea, Niutao, Nanumanqa, Nui, Vaitupu, NukulaelaeNukufetau) və 1 şəhər bələdiyyəsinə (Funafuti) bölünmüşdür.[1]

Əyalət İngilis dilində ad İnzibati mərkəz Sahə,
km²
Əhali (2002) Sıxlıq
adam/km²
1 Vaitupu Vaitupu Asau 5,60 1591 284
2 Nanumanqa Nanumanga Tonqa 2,78 589 212
3 Nanumea Nanumea Lolua 3,87 664 171
4 Niutao Niutao Kuliya 2,53 698 276
5 Nui Nui Tanrake 3,25 548 169
6 Nukulaelae Nukulaelae Fanqaua 1,82 393 216
7 Nukufetau Nukufetau Savave 2,99 586 196
8 Funafuti Funafuti Vaiaku 2,79 4492 1610
Hamısı 25,63 9 561 373

AdalarıRedaktə

  • Funafuti
  • Nanumaya
  • Nanumea
  • Nui
  • Niutao
  • Niulakita
  • Nukufetau
  • Nukulaelae
  • Vaitupu

İqtisadiyyatRedaktə

Ölkənin əhalisi natural kənd təsərrüfatı ilə məşğuldur. Adaların şoran torpağında yalnız kokos palması bitir. Balıq ehtiyatları Tuvalunun əsas təbii sərvətlərindəndir. Yerli kişilərin bir hissəsi xarici gəmilərdə matros kimi işləyir, yerdə qalanların çoxusu xaricə köçmək arzusundadır.

İstinadlarRedaktə

  1. "Administrative Divisions of Countries" (ingilis). 2011-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyul 2008.