Quba məscidi
Quba məscidi və ya Məscid əl-Quba, (ərəb: مسجد قباء Rom: Məscid əl-Quba) İslam peyğəmbəri Məhəmməd tərəfindən Məkkədən Mədinəyə hicrət edilərkən yolda dayandığı Quba məntəqəsində inşa edilmiş və məscidin inşaatı prosesində şəxsən Məhəmməd peyğəmbərin də iştirak etdiyi İslamda tikilən birinci məsciddir.
| İslam | |
| Quba məscidi və ya Məscid əl-Quba | |
|---|---|
 | |
| Din | |
| Ölkə | |
| Memarlıq | |
| Tikdirəni | |
| Memarı | Əbdül Vahid əl-Vəkil |
| Üslubu | islam memarlığı |
| Minarələrin sayı |
4 (hal-hazırda) 1 (əvvəllər) |
| Günbəzlərin sayı | 56 |
| Tutumu | 20.000 |
| Hündürlüyü | 25 m |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Quyuları və xurma bağları ilə məşhur olan bərəkətli bir vahə üstündə tikilmiş və adını oradakı bir quyudan almış olan Quba, hicrətdə Məkkə yolu üzərində olan və Mədinədən 6 mil məsafədə yerləşən bir kənd olmuşdur. Hicrətdən sonrakı dövrdə Mədinənin inkişafı ilə paralel olaraq sürətlə böyüyərək inkişaf etmiş və şəhərin məhəllələrindən birinə çevrilmişdir. Peyğəmbərin “cənnət bulaqları arasından bir bulaq” deyə təriflədiyi Qars və üzüyünü itirdiyi Əris quyuları da burada yerləşir.[1]
Peyğəmbər Məkkədən yola çıxaraq, on bir günlük səfərindən sonra Qubaya çatdıqda, Xəzrəcin bir qolu olan Əmr ibn Əvfin övladlarından olan Gülsüm binti Hidmin evində qonaq qalmışdır. O, evinin genişliyinə görə daha münasib bildiyi Səd ibn Heysəmin evində də yoldaşları ilə söhbət etmişdir. Qubaya gələn ilk mühacirlər Əmr ibn Əvf oğullarına məxsus olan xurma qurutma yerini məscidə çevirmişdirlər. Peyğəmbər isə öz növbəsində buranı daha da genişləndirərək Quba məscidini tikdirmişdir. Orijinal Məscid əl-Quba kvadrat formalı düzbucaqlını əhatə edən dörd divardan ibarət olmuşdur. Peyğəmbər qiblə Kəbəyə çevrildikdən sonra (miladi 623-cü il) isə Məscidül-Qubanı yenidən tikdirmişdir. Bu vaxt isə ön divar və ona paralel olaraq düzülmüş olan yeddi sütun üstünə tavan tikilmişdir. Məscidin cənub tərəfində isə Gülsüm binti Hidm və Səd ibn Heysəmin evləri yerləşirdi və Sədin evindən məscidə bir qapı açılırdı. Peyğəmbərin qonaq qaldığı bu evlər də müsəlmanlar tərəfindən ziyarət edilərdi. Səd ibn Heysəmin evində Peyğəmbərin (s) namaz qıldığı və səhabələri ilə söhbət etdiyi yer 1985-ci ildəki son yenidənqurma işlərinə qədər mühafizə edilərək saxlanılmış və bu genişlənmə prosesində isə Quba məscidinə daxil edilmişdir.
Quba məscidində namaz qılmağı ümrəyə bərabər hesab edən Peyğəmbər[2] Mədinədə olarkən şənbə günləri, bəzən isə bazar ertəsi günləri və Ramazan ayının 17-də burada namaz qılırdı. Namaz qılmaq üçün Quba məscidinə gedən peyğəmbər, orada verilən Quran dərslərinə nəzarət edər, ona verilən sualları cavablandırardı. Quranda da adı çəkilmiş olan və ilk günündən etibarən təqva üzərində tikildiyi bildirilən məscidində (ət-Tövbə 9/108) Quba məscidi olduğu hesab edilir. Həmçinin də, burada nəzərdə tutulan məscidin Məscidül-Nəbi olması ehtimalı da mövcuddur.
İstinadlar
redaktə- ↑ Hicaz Albümü: Fotoğraflarla Kutsal Topraklar, Diyanet İşleri Başkanlığı, 2010, ISBN 975-19-3879-1
- ↑ İbn Mâce, "İkâmet", 197; Tirmizi, "Mevâkîtu's-salâ", 125