Yuri Qaqarin
Yuri Qaqarin (rus. Юрий Алексеевич Гагарин; 9 mart 1934[1][2][…], Kluşino[d], Qərb vilayəti[d][4] – 27 mart 1968[1][2][…]) — sovet kosmonavtı və kosmosa uçan ilk insan.
| Yuri Qaqarin | |
|---|---|
| rus. Юрий Алексеевич Гагарин | |
 | |
| Doğum tarixi | 9 mart 1934[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 27 mart 1968[1][2][…] (34 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | aviasiya qəzası[d] |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | rus |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | pilot, kosmonavt, zabit, siyasətçi, tədqiqatçı-səyyah[d] |
| Partiyası | |
| Mükafatları |
                       |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktəYuri Qaqarin kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Onun atası Aleksey İvanoviç Qaqarin dülgər, anası Anna Timofeyevna Qaqarina isə heyvandarlıqla məşğul idi. Uşaqlığını Kluşino kəndində keçirmişdir.
1941-ci ildə məktəbə getmiş, 24 may 1945-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Qjatsk şəhərinə köçmüşdür. 1951-ci ildə Yuri orta ixtisas məktəbini bitirərək metal tökmə üzrə ixtisasa yiyələnmişdir. Həmin ilin avqustunda Qaqarin Saratov sənaye texnikumuna daxil olur və oktyabr ayından Saratov aeroklubunun üzvü olur. 1955-ci ildə təhsilini əla qiymətlərlə başa vuraraq Yak-18 təyyarəsində ilk dəfə sərbəst uçuş edir.
27 oktyabr 1955-ci ildə Qaqarin əsgərliyə çağırılır və Orenburqdakı 1-ci hərbi aviasiya məktəbinə göndərilir. 25 oktyabr 1957-ci ildə o bu məktəbi bitirir.
9 dekabr 1959-cu ildə o ərizə ilə kosmonavtlığa namizədlərin siyahısına götürülməyi xahiş edir. Qaqarin iki tibbi ekspertizanı keçdikdən sonra 1960-cı ildən general Verşinin əmri ilə kosmik uçuşlar üçün hazırlıq komandasına qəbul edilir.
1961-ci ildə ABŞ-la kosmik yarışda önə çıxmaq istəyən Sergey Korolyev namizədlər arasından 6 nəfəri seçir. Kimin kosmosa uçması son dəqiqəyə qədər gizli saxl;nılır. Son anda Qaqarin və onun əvəzləyicisi Titov seçilir.
Uçuş 12 aprel 1961-ci ildə Baykonur start məntəqəsində baş verir. "Vostok" gəmisində uğurla kosmosa çıxan Qaqarin göydə 108 dəqiqə dövr etdikdən sonra sağ-salamat yerə qayıdır.
14 aprel 1961-ci ildə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.
Qaqarin 27 mart 1968-ci ildə sınaq uçuşu zamanı təyyarədə qəzaya uğrayaraq həlak olmuşdur. O, Moskvada Kreml divarında dəfn olunub.
Filateliya və numizmatika
redaktə-
Azərbaycan poçt markası (2001). -
Gagarinin səyahətinin şərəfinə 1964-cü il Sovet poçt markası. -
SSRİ poçt bloku, 1976. -
SSRİ poçt markası, 1977. -
Yu.A. Qaqarinin anadan olmasının 75 illiyi üçün poçt markası əvvəllər dərc olunmamış bir fotoşəkil ilə. -
Qaqarinin təsviri ilə 2001-ci il Rusiya on rublluq sikkəsi. -
"İnsanın kosmosa ilk uçuşunun 50 ili", Rusiya, 2011. -
1000 rubl dəyərində xatirə qızıl sikkə, insanın kosmosa ilk uçuşunun 50 illiyi üçün zərb edilmişdir. -
Xatirə nişanı, Ukrayna, 2011 -
Belarus poçt markası, 2011.
.jpg)
.JPG)
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 4 Гагарин Юрий Алексеевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1971. Т. 5 : Вешин — Газли. С. 623.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 http://www.federalspace.ru/1968.
- ↑ 1 2 ГАГАРИН // Большая российская энциклопедия (rus.). Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
Xarici keçidlər
redaktə- İlham Cəmiloğlu. "27 yaşlı kəndli oğlunun məşhur kosmonavta çevrilməyi - müəmmalı ölən Qaqarin" (az.). modern.az. 11.04.2014, 22:55. İstifadə tarixi: 12-04-2014.