Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı
Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı, ATƏT (ing. Organization for Security and Co-operation in Europe, OSCE) —dünyanın ən böyük təhlükəsizlik yönümlü hökumətlərarası təşkilatı.
| Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı ATƏT OSCE | |
|---|---|
| Organization for Security and Co-operation in Europe | |
 | |
 | |
 | |
| Növü | Regional təşkilat |
| Yaranma tarixi | 4 aprel 1975 |
| Rəsmi dili | rus dili, fransız dili, alman dili, ingilis dili, italyan dili, ispan dili |
| Mərkəzi |
 Avstriya, Vyana |
| Sədr |
Sebastian Kurc |
| Üzvləri | 57 üzv, 11 tərəfdaş dövlət |
| OSCE.Org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi Redaktə
30 iyul — 1 avqust 1975-ci il tarixində yenidən Helsinkidə keçirilmiş müşavirədə Avropanın 33 dövlətinin, həmçinin ABŞ və Kanadanın dövlət və hökumət rəhbərləri Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Müşavirəsinin Yekun aktını (Helsinki müqaviləsi) imzalamışlar. Təşkilat 1995-ci il yanvarın 1-dək Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Müşavirəsi (ATƏM) adlanmışdır (ing. Conference for Security and Cooperation in Europe — CSCE). Hazırda 56 üzv və 11 tərəfdaş dövlətlə dünyanın ən böyük regional təşkilatıdır.[1]
ATƏT "soyuq müharibə"nin qurtarmasından sonra ümumavropa təhlükəsizlik sistemini formalaşdıran, yeni Avropanın siyasi və iqtisadi həyatının sivil birgəyaşayış qaydalarını müəyyən edən, dövlətlərarası münasibətləri rəqiblik və münaqişə relsindən əməkdaşlıq və qarşılıqlı mənafe istiqamətlərinə yönəldən bir təşkilat funksiyasını icra edir.
ATƏT 1975-ci ildə yaradılandan bəri təşkilatın yüksək səviyyədə 6 sammiti keçirilib. Təşkilatın son zirvə görüşüləri 1999-cu ildə İstanbulda, 2010-cu ilin dekabrın 1–2-də Astanada keçirilib. Astana sammitində təşkilata üzv olan 56 ölkənin, habelə qurumun tərəfdaşı olan 12 ölkənin dövlət və hökumət başçıları, o cümlədən 68 beynəlxalq təşkilatın rəhbərləri iştirak etmişdilər[2].
Azərbaycan 1992-ci ildən ATƏT-in üzvüdür. Həmin il martın 24-də Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə, danışıqlar vasitəsi ilə həlli üçün ATƏT-in Minsk qrupu yaradılmışdır.
İştirakçı olan dövlətlər Redaktə
ATƏT-in iştirakçıları Redaktə
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Əməkdaşlıq üzrə tərəfdaşlar Redaktə
| Aralıq dənizi | İl | Asiya | İl | Okeaniya |
|---|---|---|---|---|
 Əlcəzair |
 Əfqanıstan |
2003 | ||
 Misir |
1995 | 2009 | ||
 İsrail |
2002 |  Cənubi Koreya |
2001 | |
 İordaniya |
00000 |  Tailand |
2000 | |
 Mərakeş |
1988 |  Yaponiya |
1992 | |
 Tunis |
777 |  Avstraliya |
Həmçinin bax Redaktə
Mənbə Redaktə
- ↑ Heydər Əliyev. Müstəqilliyimiz əbədidir: (Çoxcildliyin I–IX cildlərinin köməkçi aparatı).- Bakı, 2008.- 339 səh.
- ↑ "Ermənistan küncə sıxışdırılıb: "2+5" ssenarisindən necə qaçmalı?". 2010-11-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-11-24.
Xarici keçidlər Redaktə
- http://www.osce.org/ru/ Rəsmi saytı (ing.)