Lixtenşteyn (alm. Liechtenstein) və ya rəsmi adı ilə Lixtenşteyn Knyazlığı (alm. Fürstentum Liechtenstein) — Mərkəzi Avropanın cənub-qərbində mikrodövlət. Lixtenşteyn Alp dağlarında, Reyn çayının sağ sahilində yerləşir. Şimal və şərqdə Avstriya, cənub və qərbdə İsveçrə ilə həmsərhəddir. Paytaxtı Vaduts şəhəri, ümumi sahəsi 160 kvadrat kilometrdir. Lixtenşteyn knyaz tərəfindən idarə olunan konstitusiyalı monarxiya dövlətidir. Dövlət dili alman dili, danışıq dili isə alman dilinin dialektlərindən biri olan aleman ləhcəsidir. Lixtenşteynin dənizə birbaşa çıxışı yoxdur və Özbəkistanla birlikdə dənizə çıxışı olmayan ölkələrlə əhatə olunmuş nadir dövlətlərdəndir.

Lixtenşteyn
alm. Fürstentum Liechtenstein
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]
"Für Gott, Fürst und Vaterland"
"Tanrı, Şahzadə və Vətən üçün"
Himn: 
Oben am jungen Rhein
azərb. Gənc Reynə qədər
Tarixi
 • Yaranması 23 yanvar 1719
 • Müstəqillik 1866
Rəsmi dilləri
Paytaxt Vaduts
İdarəetmə forması Konstitusiyalı Monarxiya
Knyaz II Hans Adam fon Lixtenşteyn(13.11.1989)
Baş Nazir Daniel Risch (25.03.2021)
Sahəsi Dünyada 219-cu
 • Ümumi 160 km²
 • Su sahəsi (%) 2.7
Əhalisi
 • Əhali 37,340[1] nəfər
 • Siyahıyaalma (2014) 193-cü yer nəf.
 • Sıxlıq 227 nəf./km² (57-ci)
Valyuta İsveçrə frankı
İnternet domeni .li
ISO kodu LI
BOK kodu LIE
Telefon kodu +423
Saat qurşaqları
Nəqliyyatın yönü sağ[d][2]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Lixtenşteynin xəritəsi
  Əsas məqalə: Lixtenşteyn tarixi

Lixtenşteynlilərin əcdadları qədim retlər və german tayfaları olan alemanlar olublar. Son illər isə əhali əsasən mühacirlər – avstriyalılar və alman əsilli isveçrəlilərin hesabına formalaşır.

Lixtenşteyn dövləti 23 yanvar 1719-cu ildə meydana gəlmişdir. 1918-ci ilə qədər Avstriya-Macarıstanla sıx əlaqədə olmuş və onun Forarlberq əyaləti ilə ümumi gömrük dairəsi təşkil etmişdir. 1921-ci ildə müstəqil dövlət elan olunaraq, İsveçrənin siyasi protektoratı altına keçmişdir.

Siyasət

redaktə
 
Lixtenşteyn xəritəsi
Ali qanunverici orqan — landtaq (parlament)
Ali icraçı orqan — hökumət
Partiyalar -
  1. Vətəndaş İttifaqı — vıı (1936), Liberal Burjua Partiyası. Sədr: X. Frommel.
  2. Proqqressiv Vətəndaş Partiyası- PVP, Sədr: Y. Matt.
  3. Azad Siyasi — Ekoloji Partiya, lider: P. Frik.
  4. Xristian — Sosial Partiyası, solburjuaziya, parlamentdə iştirak etmir.

Əhalisi

redaktə

31 dekabr 2012-ci il tarixinə olan məlumatlara görə əhalisi 36 838 nəfərdir və il başlayandan 363 nəfər artmışdır.

2000-ci ilin siyahıyaalmasına əsasən əhalisinin 65,6% lixtenşteynlilərdir (almanlar). Yerdə qalan əhali əsasən italyanlar, isveçrəlilər və avstriyalılardan ibarətdir.

Dini etiqadlarına görə əhalinin 92%-i katolik, 8%-i isə protestantdır.

Ərazisi

redaktə
 
Lixtenşteynin inzibati bölgüsü

Paytaxtı Vaduts şəhəri. İki tarixi vilayəti var, Oberland və Unterland.

İstinadlar

redaktə
  1. [1] Arxivləşdirilib 2021-08-31 at the Wayback Machine, Amt für Statistik, Landesverwaltung Liechtenstein. Accessed on 26 May 2015.
  2. http://chartsbin.com/view/edr.