Andrey Jdanov
Andrey Aleksandroviç Jdanov (rus. Андре́й Алекса́ндрович Жда́нов; 14 (26) fevral 1896, Mariupol, Yekaterinoslav quberniyası[1] – 31 avqust 1948[1][2][…], Moskva[3]) — sovet siyasətçisi və ideoloqu. O, 1940-cı illərdə Sovet İttifaqının "baş təbliğatçısı" kimi təsvir edilib[4] və İosif Stalinin ölümünə qədər qüvvədə qalan sovet mədəniyyət siyasətinin, "Jdanov doktrinasının" hazırlanmasına cavabdeh olub. Jdanov Stalinin ən böyük ehtimal olunan varisi hesab olunurdu, lakin ondan əvvəl vəfat edib.
| Andrey Jdanov | |
|---|---|
| rus. Андрей Жданов | |
 | |
SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin üzvü[d] | |
| 17 yanvar 1938 – bilinmir | |
SSRİ Ali Sovetinin deputatı[d] | |
| 12 yanvar 1938 – 11 mart 1946 | |
SSRİ Ali Sovetinin deputatı[d] | |
| 12 mart 1946 – 31 avqust 1948 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 14 (26) fevral 1896 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 31 avqust 1948[1][2][…] (52 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri | |
| Partiya | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu, müəllif |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | general-polkovnik |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | ideologiya[3], sosialist realizmi[3], siyasət[3] |
|
|
|
| Təltifləri |
        |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ukraynanın Mariupol şəhərində anadan olan Jdanov 1915-ci ildə bolşeviklərə qoşulub və tez bir zamanda partiya sıralarında yüksəlib. Stalinin yaxın adamı olan Jdanov, 1934-cü ildə Mərkəzi Komitənin katibi, həmin ilin sonunda isə Sergey Kirovun qətlindən sonra Leninqrad partiyasının sədri vəzifəsinə yüksəldi. O, Böyük təmizləmə zamanı böyük rol oynamağa davam edəcəkdi. 1939-cu ildə Siyasi Büronun həqiqi üzvü, Kommunist Partiyasının ikinci katibi və Mərkəzi Komitənin təbliğat şöbəsinin müdiri vəzifələrinə irəli çəkildi. Jdanovun siyasi mövqeyi İkinci Dünya müharibəsinin başlanğıcında SSRİ-Fin müharibəsi ilə əlaqəsi və Molotov-Ribbentrop paktının uğursuzluğu səbəbindən əhəmiyyətli dərəcədə sarsıldı. Buna baxmayaraq, o, Estoniyanın Sovet İttifaqı tərəfindən ələ keçirilməsinə nəzarət etmiş və Leninqradın müdafiəsində aparıcı rol oynamışdır.
Müharibədən sonra Jdanovun vəziyyəti xeyli yaxşılaşdı. O, aqressiv xarici siyasətin formalaşdırılmasında mühüm rol oynayıb və 1947-ci ildə Kominformun yaradılmasına nəzarət edib. Sovet İttifaqının mədəniyyət siyasətinə rəhbərlik etmək də ona həvalə edilmişdi. Onun "Jdanov doktrinası" və ya "Jdanovşçina" kimi tanınan kampaniyası ciddi şəkildə tətbiq edildi və Anna Axmatova və Dmitri Şostakoviç kimi qeyri-konformist sənətkarların donosçuluğa məruz qalmasına səbəb oldu. Əvvəlcə Stalinin varisi hesab edilən Jdanov səhhətindən əziyyət çəkirdi və Yuqoslaviya ilə SSRİ-nin ayrılması nəticəsində gözdən düşməyə başlamışdı. 1948-ci ildə ürək çatışmazlığından vəfat edib və Kreml divarı nekropolunda dəfn edilib.
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 4 Жданов Андрей Александрович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 Andrey Aleksandrovich Zhdanov // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 3 4 5 Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- ↑ Zubok, Vladislav Martinovich; Pleshakov, Constantine. Inside the Kremlin's Cold War: from Stalin to Khrushchev (IV). Cambridge, Mass.: Harvard Univ. Pr. səh. 119. ISBN 978-0-674-45532-0.
Əlavə ədəbiyyat
redaktə- Boterbloem, Kees. The life and times of Andrei Zhdanov, 1896–1948. Montréal: McGill-Queen's University Press. ISBN 978-0-7735-2666-2.
- Fitzpatrick, Sheila. On Stalin's team: the years of living dangerously in Soviet politics (First paperback). Princeton Oxford: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-14533-4.
Xarici keçidlər
redaktə
- ZBW-nin XX əsrin mətbuat arxivində Andrey Jdanov haqqında qəzet parçaları