Ayrımlar
Ayrımlar (yaxud İmi, Eymi, Eymir, Eymür) — "Oğuz xaqan dastanı"na görə, 24 oğuz boyundan biri və Mahmud Kaşğarinin "Divanü Lüğat-it-Türk" kitabına görə 24 oğuz boyunun 11-cisi.[1][2] Azərbaycanlıların etnoqrafik qolu hesab edilirlər.[3]
| Ayrımlar | |
|---|---|
| Sayları və yaşadığı ərazilər | |
| Dili | Azərbaycan dili |
| Dini | islam (əsasən sünni) |
| Mənşəyi | oğuz |
Əmir Teymur Ankara vuruşmasından (1402) sonra Türkiyə ərazisindən köçürdüyü 50 min ailəni Dağlıq Gəncəbasarda, Qarabağ və Ermənistanda yerləşdirmiş, onlar sonralar ayrım adı ilə tanınmışdır. Gəncə xanı Cavad xanın general Knorrinqə yazdığı məktubda eymurlar Gəncə xanlığının qədim elatı adlandırılır. XVII əsrdə eymurların bir hissəsi İrana keçərək şahsevən adlanmışdır.[4] Eymurlar Türkiyə türkcəsinin Qara dəniz dialektində danışırlar. Əksəriyyəti islam dininin sünni məzhəbinə etiqad edirlər.
Eymur sözü ilə bağlı coğrafi adlar
redaktəErmənistan ərazisində Ayrım – Noyemberyan və Tumanyan rayonlarında kənd adları, Böyük Ayrım – Tiflis quberniyasının Borçalı qəzasında (indi Ermənistanın Tumanyan rayonunda) kənd adıdır. İmirli – İrəvan quberniyasının Eçmiədzin qəzasında kənd adı olmuşdur. Ziya Bünyadova görə, "Kiçik Qafqazda və Qazax qəzasında səpələnmiş ayrımlar Ağsaq Ayrum, Quşçu Ayrum, Baqanis Ayrum, Dadanis Ayrum, Polad Ayrum və başqa qollara bölünmüşlər".[5]
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 56
- ↑ Большая советская энциклопедия. Третье издание. В 30 томах. Главный редактор: А. М. Прохоров. Том 1: А — Ангоб. Москва: Государственное научное издательство "Большая Советская Энциклопедия", 1969, стр. 278.Orijinal mətn (rus.)Исторически сложились этнографические группы А., отличавшиеся некоторыми особенностями в хозяйстве, культуре и быту: айрумы, карапапахи, падары, шахсевены, карадагцы, афшары и др. ... Айрумы расселены на 3 . Азербайджанской ССР (в районе Кировабада, Дашкесана, Кедабека), в горах Малого Кавказа. Занятия - горное скотоводство и земледелие. Длительное время у них сохранялись некоторые архаические черты в быту и хозяйстве (подземные жилища; из-за неустроенности дорог почти полностью отсутствовал колёсный транспорт и т. п.).
- ↑ Ајрымлар // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 197.
- ↑ Azərbaycan toponimləri. Ensiklopedik lüğət.. –Bakı: Azərbaycan ensiklopediyası, 1999. -588s.
- ↑ Bünyadov Z., Məmmədov H. Irəvan əyalətinin icmal dəftəri. Bakı, 1997
Əlavə ədəbiyyat
redaktə- Вопросы этногенеза, палеоэтнографии и исторической этнографии. — Айрумы (К вопросу происхождения) — В. П. Кобычев, стр. 139 – 148. // Журнал "Советская этнография" Академии Наук Союза ССР. №3 – 1962 Arxivləşdirilib 2019-11-25 at the Wayback Machine. Редакционная коллегия: (главный редактор) член-корр. АН СССР С. П. Толстов, Н. А. Баскаков, член-корр. АН СССР А. В. Ефимов, М. О. Косвен, П. И. Кушнер, М. Г. Левин, (зам. главного редактора) Л. Ф. Моногарова, А. И. Першиц, Л. П. Потапов, И. И. Потехин, Я. Я. Рогинский, академик М. Ф. Рыльский, В. К. Соколова, Л. Н. Терентьева, Н. Н. Чебоксаров, В. Н. Чернецов. Москва: Издательство Академии Наук СССР, 1962, 232 стр.
- Könül Ibrahim qızı Səmədova. Qərbi Azərbaycan-indiki Ermənistan etnotoponimlərinin arealları (monoqrafiya). Bakı, "Nurlan", 2008,- 152 səh.
Xarici keçidlər
redaktə- Ayrımlı (ing.)