Hüseyn Həşimli

Hüseyn Məmməd oğlu Həşimli (25 avqust 1965, Teyvaz, Culfa rayonu – 20 iyun 2020, Naxçıvan) — filologiya üzrə elmlər doktoru, professor, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar elm xadimi.

Hüseyn Həşimli
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	25 avqust 1965(1965-08-25)
Doğum yeri	Teyvaz, Culfa rayonu, Naxçıvan MSSR, Azərbaycan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi	20 iyun 2020(2020-06-20) (54 yaşında)
Vəfat yeri	Naxçıvan, Naxçıvan Muxtar Respublikası, Azərbaycan
Fəaliyyəti	alim, ədəbiyyatşünas

Həyatı

Həşimli Hüseyn Məmməd oğlu 1965-ci il avqustun 25-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Culfa rayonunun Teyvaz kəndində anadan olmuş, orta məktəbi həmin kənddə bitirmişdir. 1982–1986-cı illərdə Naxçıvan Dövlət Pedaqoji İnstitutunda Azərbaycan dili və ədəbiyyat ixtisası üzrə ali təhsil almış və oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. O, 1986–2019-cu illərdə Naxçıvan Dövlət Universitetində müəllim, baş müəllim, dekan müavini, tədris işləri üzrə prorektor vəzifələrində işləmiş, 2019-cu ildən ömrünün sonunadək Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan Bölməsinin İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun elmi işlər üzrə direktor müavini vəzifəsində çalışmışdır. Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər birliklərinin üzvü olan Hüseyn Həşimli geniş ədəbi və bədii yaradıcılıqla da məşğul olmuşdur. Hüseyn Həşimli 1998-ci ildə filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, 2011-ci ildə isə filologiya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi, 2017-ci ildə professor elmi adı almışdır. Görkəmli alim zəngin elmi yaradıcılıqla pedaqoji fəaliyyəti uğurla əlaqələndirmiş, uzun illər Naxçıvan Dövlət Universitetində gənc kadrların hazırlanması işində böyük əmək sərf etmişdir. 30 kitabın, o cümlədən 350 elmi məqalənin müəllifi olan Hüseyn Həşimlinin çoxsaylı elmi əsərləri həm də beynəlxalq jurnallarda nəşr olunmuşdur. Onun elmin inkişafı sahəsindəki xidmətləri yüksək qiymətləndirilmiş, 2007-ci ildə "Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi" fəxri adına layiq görülmüşdür. Hüseyn Həşimli elmi-pedaqoji fəaliyyəti ilə yanaşı, həm də ictimai-siyasi xadim kimi də xidmətlər göstərmiş, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin III, IV, V, VI çağırış deputatı, Ali Məclisin Sosial siyasət, elm, təhsil, idman və mədəniyyət məsələləri komitəsinin sədri olmuşdur. Ömrünü elmin inkişafına həsr edən gözəl insan, fədakar alim Hüseyn Həşimli 2020-ci il iyunun 20-də ömrünün 55-ci ilində vəfat etmişdir.

Elmi fəaliyyəti

İlk elmi məqalələri hələ tələbə ikən dərc olunub. 1985-ci ildə o zamankı Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyinin "Ən yaxşı tələbə elmi işinə görə" medalı ilə təltif edilib. 1998-ci ildə "Azərbaycan ədəbiyyatında sentimentalizm" mövzusunda namizədlik (fəlsəfə doktorluğu), 2011-ci ildə "Azərbaycan ədəbiyyatında Avropa mənşəli lirik janrlar" mövzusunda elmlər doktorluğu dissertasiyaları müdafiə edib. Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən ona 2003-cü ildə dosent, 2017-ci ildə professor elmi adları verilib. Otuza yaxın elmi kitabın, o cümlədən on iki monoqrafiyanın, 340-dan çox elmi məqalənin, yüzlərlə qəzet məqaləsinin müəllifidir. Elmi əsərləri Azərbaycandan başqa, Bolqarıstan, Türkiyə, İran, Rusiya, Türkmənistan, Ukrayna, Gürcüstan, Qazaxıstan, Misir və s. ölkələrdə müxtəlif dillərdə nəşr olunub. "Ədəbiyyat nəzəriyyəsi kursunda sentimentalizm ədəbi cərəyanının öyrədilməsi" (1990), "XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında yeni lirik janrlar" (2002), "Azərbaycan poeziyasında sonet və terset" (2003), "Azərbaycan mənsur şeirinin təşəkkülü" (2006), "Azerbaycan mensur şiirinin tarihi" (Ankara, 2007), "Əli Səbri" (2007), " Azərbaycan ədəbi mühiti və türk dünyası" (2009) "Əli Məhzun və "Ədəbiyyata dair" əsəri"(2009), "Avropa lirik janrları və Azərbaycan ədəbiyyatı" (2009), "Türk halklarının edebiyat ilişkilerine dair araştırmalar" (Ankara, 2009), " Азербайджанское стихотворение в прозе" (Moskva, 2011)."Пути развития Азербайджанского стихотворения в прозе" (Sevastopol, 2011) , "Hüseyn Cavidin lirikası və Avropa poetik ənənələri" (2012), "Fərhad Ağazadənin "Ədəbiyyat məcmuəsi"ndə ədəbi-elmi fikir" (2012), "Səid Səlmasi" (2013), "Məmmədəli Sidqi və "Şeypur" jurnalı" (2014), "İzzəddin Həsənoğlunun ədəbi irsi" (2016) və s. kitabların müəllifidir. Bakıda 1910–1911-ci illərdə çıxmış "Yeni füyuzat" jurnalının bütün saylarını toplayaraq 2010-cu ildə kitab halında müasir əlifba ilə çap etdirmişdir. 2014-cü ildə isə Bakıda 1918–1919-cu illərdə çap olunmuş "Şeypur" jurnalının bütün saylarını çapa hazırlayaraq kitab halında nəşr etdirmişdir. İyirminci əsrin əvvəllərində yazıb-yaratmış ədiblərdən Məhəmməd Hadinin, Abdulla Surun və digərlərinin mənsur şeirləri, Abdulla Divanbəyoğlunun "Məcnunun Leyliyə məhəbbəti" əsəri, Əli Səbrinin "Şəbi-hicran" povesti, "Kəndli və Su Adamı" tərcüməsi, Bağır Cabbarzadənin "Bir yetimin naləsi" romanı, Əlipaşa Səbur Hüseynzadənin "Zümzümə" və "Düşüncə yarpağı" adlı şeir kitabları, Əli Məhzunun "Ədəbiyyata dair" adlı elmi əsəri, Əliabbas Müznibin "Ürək yanğısı" hekayəsi, Ələkbər Qərib Naxçıvanlının "Haqq divanı", "Bacı və qardaş" hekayələri, bəzi məqalələri, Eynəli bəy Sultanovun bəzi məqalələri, Nemət Bəsirin, Əli Nazimin bəzi şeirləri, Səid Səlmasinin bir sıra bədii, publisistik əsərləri, həmçinin müasirlərinin S. Səlmasiyə həsr etdikləri bir çox məqalə və şeirlər, Məmmədəli Sidqinin "Məktəb" jurnalında çıxmış hekayələri, Abbas Səhhətin M. Y. Lermontovdan "Mtsıri" tərcüməsinin 1912-ci ildə nəşr olunmuş orijinal mətni (həmin tərcümə sonralar əksər nəşrlərdə dəyişikliklərlə verilib) də ilk dəfə H. Həşimli tərəfindən çapa hazırlanaraq müasir oxuculara çatdırılmışdır. 2009-cu ildə Türkiyədə "Türkiyə-Azərbaycan kültür və ədəbiyyatına hizmət ödülü"nə layiq görülmüşdür.^{[mənbə göstərin]}

Əsərləri

"Məmmədəli Sidqi və "Şeypur" jurnalı" kitabı

• Ədəbiyyat nəzəriyyəsi kursunda sentimentalizm ədəbi cərəyanının öyrədilməsi, (metodik göstəriş), Yavuz Axundov ilə birgə. Bakı, 1990;
• XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında yeni lirik janrlar. Bakı: Elm, 2002, 80 s;
• Azərbaycan poeziyasında sonet və terset. Bakı: Elm, 2003, 312 s;
• Azərbaycan mənsur şeirinin təşəkkülü. Bakı: Nurlan, 2006, 144 s;
• Əli Səbri. Bakı: Nurlan, 2007, 142 s;
• Azerbaycan mensur şiirinin tarihi. Ankara: Gündüz kitabevi, 2007, 112 s;
• Azərbaycan ədəbi mühiti və türk dünyası. Bakı: Mütərcim, 2009, 200 s;
• Əli Məhzun və "Ədəbiyyata dair" əsəri. Bakı: Nurlan, 2009, 80 s;
• Avropa lirik janrları və Azərbaycan ədəbiyyatı. Bakı: Elm və təhsil, 2009, 444 s;
• Türk halklarının edebiyat ilişgilerine dair araştırmalar. Ankara: Kültür ajans, 2009, 160 s;
• Азербайджанское стихотворение в прозе. Москва: Спутник+, 2011, 70 стр;
• Пути развития Азербайджанского стихотворения в прозе. Севастополь: Дельта, 2011, 92 стр;
• Hüseyn Cavidin lirikası və Avropa poetik ənənələri. Bakı: Elm və təhsil, 2012, 92 s;
• Fərhad Ağazadənin "Ədəbiyyat məcmuəsi"ndə ədəbi-elmi fikir. Bakı: Elm və təhsil, 2012, 220 s;
• Səid Səlmasi. Bakı: Elm və təhsil, 2013, 228 s;
• Məmmədəli Sidqi və "Şeypur" jurnalı. Bakı: Elm və təhsil, 2014, 96 s;
• İzzəddin Həsənoğlunun ədəbi irsi. Bakı: Elm və təhsil, 2016, 136 s;
• "Şeypur" jurnalı və ədəbi-tarixi həqiqətlər. Bakı: Elm və təhsil, 2017, 168 s;
• Azərbaycan dilində lirik poeziyanın inkişaf yolu (XIII əsr-XIV əsrin əvvəlləri). Bakı: Elm və təhsil, 2017, 128 s;
• Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə satirik poeziya. Bakı: Elm və təhsil, 2017, 104 s;
• Bir tərcümənin taleyi. Bakı: Elm və təhsil, 2018, 80 s;
• Naxçıvanlı yazıçılar və "Məktəb" jurnalı. Bakı: Elm və təhsil, 2019, 144 s;
• Əli Səbri Qasımov: ömür yolu və yaradıcılığı. Naxçıvan: Əcəmi NPB, 2020, 232 s.

Çapa hazırladığı kitablar:

• Bağır Cabbarzadə. Bir yetimin naləsi (roman), (çapa hazırlama və ön söz), M. Cəfərli ilə birgə. Bakı: ADPU nəşri, 1997, 28 s;
• Əliabbas Müznib. Ürək yanğısı (hekayə), (çapa hazırlama və ön söz). Bakı: Nurlan, 2004, 12 s;
• Əlipaşa Səbur Hüseynzadə. Zümzümə. Düşüncə yarpağı (şeirlər), (çapa hazırlama. ön söz). Bakı:Nurlan, 2004, 72 s;
• "Yeni füyuzat" jurnalı (1910–1911-ci illər), (çapa hazırlama və ön söz). Bakı: Elm və təhsil, 2010, 448 s;
• "Şeypur" jurnalı (1918–1919-cu illər), (çapa hazırlama və ön söz). Bakı: Elm və təhsil, 2014, 280 s.