Kaymakam
Kaymakam (Hərfi tərcümə: Baş məmur, rayon qubernatoru; ərəb. قائم, Rom: kâim, azərb. sabit olmaq və ərəb. مقام, Rom: Makâm azərb. rütbə, mövqe sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır) — Türkiyə Respublikası və Şimali Kipr Türk Respublikasının idarəetmə sistemində, mahalın (rayonun) mülki idarə rəisidir (türk. Mülki idare amiri). Rayonda hökumətin səlahiyyətli nümayəndəsidir, buna görə də kaymakamlıq binasına hökumət binası da deyilir.
Bundan əlavə müasir polkovnik-leytenant rütbəsinə Osmanlı ordusunda kaymakam deyilmişdir.
Kaymakamlar öz vəzifələrini qubernatorların nəzarəti altında yerinə yetirirlər. Osmanlı imperiyasında ilk dəfə Tənzimat fərmanının elanı ilə bu işə başlamışdılar. Kaymakam karyeralı dövlət qulluqçusudur. Bu işə qəbul olunmaq üçün qanunvericiliklə müəyyən edilmiş şərtlər tələb olunur. Seçilməsi, hazırlanması, təyinatı və dəyişdirilməsi müəyyən qaydalar əsasında həyata keçirilir.[1]
Kaymakamlıq ilə əlaqəli idarələr
redaktəİlçə Qeydiyyat İdarəsi
- Sənəd rəisliyi
- Əməliyyat rəisliyi
- İlçə Hüquq İşləri İdarəsi (əlli min və daha yuxarı əhalisi olan ilçələrdə)
- İdarəetmə və Nəzarət İdarəsi (Əlli min və daha yuxarı əhalisi olan ilçələrdə)
- İlçə İnformasiya Texnologiyaları İdarəsi: (Əlli min və daha yuxarı əhalisi olan ilçələrdə)
- İlçə Sosial Tədqiqatlar və Layihə Nəzarəti İdarəsi (Nazirlik tərəfindən məqbul hesab edilən ilçələrdə)[2]
Vəzifələri
redaktəRayon qubernatorlarının (kaymakam) müxtəlif sahələrdə müxtəlif vəzifələri vardır. Ümumiyyətlə, onların vəzifələri Vilayət İdarəetmə Qanunu (türk. İl İdaresi Kanunu) əsasında tənzimlənir. Rayon qubernatorları xidmət etdikləri rayonda (distrikt) qanunların, nizamnamələrin, əsasnamələrin və hökumət qərarlarının dərc edilməsini və icrasını təmin edirlər. Bundan əlavə, rayonda əhalinin arzu və istəklərini yerinə yetirmək; həmçinin dövlət orqanlarının və təşkilatlarının fəaliyyətini yoxlamaq, tabe olduqları qubernatorun əmr və göstərişlərini yerinə yetirmək kimi vəzifələr də daşıyırlar. Qubernatorlar rayona aid olan bütün işləri bilavasitə rayon qubernatoruna verirlər. Rayon qubernatorları apardıqları və ya aparacaqları bütün yoxlamaların vaxtı və nəticələri barədə tabe olduqları qubernatora hesabat verməyə borcludurlar.[3] Əgər milli bayramlar rəsmi mərasimlə qeyd olunacaqdırsa, rayon qubernatoru mərasimə sədrlik edir və təbrikləri qəbul edir.[4]
Səlahiyyətləri
redaktəRayon qubernatorları (Kaymakam) rayon (türk. ilçe, azərb. Distrikt) icra hakimiyyətinin şöbə müdirlərini qubernatorun icazəsi ilə, digər dövlət qulluqçularını və dövlət məmurlarını isə vəzifə səlahiyyətləri buna çatdığına görə şəxsən özləri (heç bir izacə almadan) vəzifədən azad edə bilərlər. Rayonda lazımi kadrları olmayan işlərin icrasını başqa aidiyyəti orqanlara həvalə edə bilərlər. Rayonda xidmət edən ədliyyə və hərbi təşkilatlardan başqa, bütün dövlət məmurlarına onların müdafiəsi dinlənildikdən sonra xəbərdarlıq və töhmət verə bilər; eyni zamanda daha sərt cəzalar təklif edə bilər. Cinayət törədilməsinin qarşısını almaq üçün hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşlarına icrası məcburi olan ciddi göstərişlər verə bilərlər. Qubernatorun icazəsi ilə hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşlarının yerlərini və vəzifələrini dəyişdirə bilərlər. Fövqəladə hallarda, qubernatorları və ən yaxın hərbi komandanlıqları xəbərdar etməklə onlardan kömək istəyə bilərlər.[3]
Təhsil
redaktəKaymakam (Rayon valisi) olmaq üçün Siyasi Elmlər, Hüquq və ya İqtisadiyyat və İdarəetmə Elmləri Fakültələrindən birini bitirmək şərti tələb olunur. Rayon rəhbərləri (Kaymakam) 3 illik təhsildən sonra ortaq bir fərmanla təyin olunurlar. Kaymakam namizədliyinə namizəd olan şəxsin təhsili aşağıdakı proseslərdən ibarətdir[5]:
| Staj | Müddət |
|---|---|
| Vilayət Mərkəz Stajı | 2 ay |
| Kaymakam Sınaq Stajı | 3 ay |
| Müşahidəçi Mülkiyyət Müfəttişi Stajı | 2 ay |
| Nazirlik Mərkəzi Stajı (Dil Kursu) | 4 ay |
| Beynəlxalq Staj | 12 ay |
| İlçə Baş Məmuru Stajı | 9 ay |
| Kaymakamlık Kursu | 4 ay |
| Cəmi | 36 ay |
Namizədlik
redaktəKaymakam namizədliyi Dövlət Qulluğuna Nəzarət xidmətinin birinci dərəcəsidir və İlçə Qubernatoru (Kaymakam) kursunu müvəffəqiyyətlə bitirənlərə püşkatma yolu ilə təyin edildikləri müddətdə verilən addır. Keçmiş adı məmur idi. İlçə qubernatorluğu kursunu müvəffəqiyyətlə başa vurduqdan sonra ortaq fərmanla təyin olunmuş rayon rəhbərləri qubernatorların (valilərin) nəzdində işləyirlər. Vəzifə yerləri təyinetmə qaydalarındakı rayon təsnifatına görə dəyişir. Bu dövrlər 2 ilə 5 il arasında dəyişə bilər. Rayon Qubernatorluğu (Kaymakam) peşə məmurluğudur və son Avropa İttifaqının uyğunlaşdırma qanunları çərçivəsində başqa peşəyə mənsub şəxslər, hətta etibarnamə ilə də olsa belə kaymakamlık vəzifəsini icra edə bilməzlər.
İstinadlar
redaktə- ↑ "Kaymakam Adayları Yönetmeliği". Mevzuat Bilgi Sistemi. 6 iyun 2011. 13 yanvar 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 yanvar 2024.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 27 yanvar 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 yanvar 2020.
- ↑ 1 2 Kaymakamın Görevleri Arxivləşdirilib 2021-10-02 at the Wayback Machine, TC Yomra Kaymakamlığı
- ↑ "Kaymakamın Görevleri Nelerdir? Sorumlu Olduğu Kurumlar". www.kamuvakti.com (türk). 1 fevral 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 noyabr 2021.
- ↑ "Staj süreleri ve sıralaması". Kaymakam Adayları Yönetmeliği. Mevzuat Bilgi Sistemi. 6 iyun 2011. İstifadə tarixi: 14 yanvar 2024.