Dənizə çıxışı olmayan dövlətlər

Dənizə çıxışı olmayan dövlətlər — coğrafi vəziyyətinə görə dünya okeanına birbaşa çıxışı olmayan ölkələr qrupu. Dünyada hazırda 44 belə dövlət vardır. Onlardan 16-sı Afrikada, 14-ü Avropada, 12-si Asiyada, 2-si Cənubi Amerikada yerləşir. Azərbaycanın da dünya okeanına birbaşa çıxışı yoxdur. Dənizə çıxışı olmayan Özbəkistan və Lixtenşteyn dənizə çıxışı olmayan ölkələrlə əhatə olunublar. Dənizə çıxışı olmayan ölkələr arasında ərazisinə görə ən böyük Qazaxıstan, ən kiçik isə Vatikandır.

Dünya xəritəsində yaşıl rəngdə təsvir edilənlər dənizə çıxışı olmayan dövlətlərdir. Özbəkistan və Lixtenşteyn isə dünyada dünya okeanına bir başa çıxışı olmayan ölkələrlə sərhəd olan nadir dövlətlərdəndir.

Tarix

1990-cı ildə dünyada dənizə çıxışı olmayan cəmi 30 ölkə var idi. Yuqoslaviyanın parçalanması; Sovet İttifaqı və Çexoslovakiyanın dağılması; Cənubi Osetiya, Eritreya, Monteneqro, Cənubi Sudan və Luqansk Xalq Respublikasının müstəqillik referendumları; və Kosovonun birtərəfli müstəqillik elanı 15 yeni dənizə çıxışı olmayan ölkə və 5 qismən tanınan dənizə çıxışı olmayan dövlət yaratdı, keçmiş dənizə çıxışı olmayan Çexoslovakiya isə 1 yanvar 1993-cü ildə mövcudluğunu dayandırdı.

Dünya okeanına çıxışı olmayan dövlətlərin siyahısı

Asiya

1. Azərbaycan
2. Butan
3. Ermənistan
4. Əfqanıstan
5. Qazaxıstan
6. Qırğızıstan
7. Laos
8. Monqolustan
9. Nepal
10. Özbəkistan
11. Tacikistan
12. Türkmənistan^[1]

Bu dövlətlərin birbaşa okeana çıxışı yoxdur.

Afrika

1. Botsvana
2. Burkina Faso
3. Burundi
4. Zambiya
5. Zimbabve
6. Lesoto
7. Malavi
8. Mali
9. Niger
10. ruanda
11. Esvatini
12. Uqanda
13. Mərkəzi Afrika Respublikası
14. Çad
15. Efiopiya
16. Cənubi Sudan

Avropa

1. Andorra
2. Avstriya
3. Belarus
4. Çexiya
5. İsveçrə
6. Kosovo — qismən tanınan ölkə
7. Lixtenşteyn
8. Lüksemburq
9. Macarıstan
10. Moldova
11. San-Marino
12. Serbiya
13. Slovakiya
14. Şimali Makedoniya
15. Vatikan

Cənubi Amerika

1. Boliviya
2. Paraqvay

Onları aşağıdakı kimi bitişik qruplarda qruplaşdırmaq olar:

• Şərq, Orta və Qərbi Afrika klasteri (10): Burkina Faso, Burundi, Mərkəzi Afrika Respublikası (MAR), Çad, Efiopiya, Mali, Niger, Ruanda, Cənubi Sudan və Uqanda

• Şərqi, Cənubi və Qərbi Avropa klasteri (15): Avstriya, Çexiya, Macarıstan, Kosovo (qismən tanınan), Lixtenşteyn, Şimali Makedoniya, Serbiya, Slovakiya, [[İsveçrə],Vatikan, San Marino,

Lüksemburq, Moldova, Belarus, Andorra

• Mərkəzi və Cənubi Asiya klasteri (6): Əfqanıstan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan və Özbəkistan

• Şərqi və Cənubi Afrika qrupu (4): Botsvana, Malavi, Zambiya və Zimbabve

• Cənubi Amerika qrupu (2): Boliviya və Paraqvay

• Qərbi Asiya (Qafqaz) qrupu (2): Ermənistan və Azərbaycan