Seysmik dalğalar

	Zəlzələ
	Tipləri
	Foreşok; Afterşok • Hiss edilməyən zəlzələ • Sualtı zəlzələ; Sunami
	Səbəbləri
	Qırılma hərəkatı; Vulkanizm; Süni seysmiklik
	Xüsusiyyətləri
	Episentr • Hiposentr; Kölgə zona • Seysmik dalğalar; P-dalğa; S-dalğa
	Ölçü
	Rixter şkalası • Seysmoqraf • Maqnituda
	Proqnoz
	Zəlzələlərin Proqnozlaşdırılması üzrə Koordinasiya Komitəsi ; Zəlzələlərin Proqnozlaşdırılması üzrə Qlobal Şəbəkə (GNFE)
	Digər mövzular
	Qırx dalğa bölünmə • Adams-Uilyamson tənliyi; Zəlzələ mühəndisliyi
	Portal:Təbii fəlakətlər
	b; m; r;

Seysmik dalğalar — zəlzələ və ya güclü partlayış nəticəsində Yerdə yaranan dalğalar.

Elmi izahıRedaktə

Seysmik dalğalar, zəlzələ mənbəyindən başlayaraq üç növ dalğa formasında yayılır. Bu dalğalar birinci (P), ikinci (S) və səth (L) dalğaları kimi sistemləşdirilmişdir.

P dalğaları - uzununa dalgalari olub, yayilma süreti 6-9 km/san olur. P dalğalrı Yer təbəqələrini bir-birində yaxınlaşdiraraq həm təbəqələr arası, həm də təbəqələrin ayrı-ayrı hissələri arasında sıxlaşma və seyrəkləşmə yaradır.

S dalgaları - eninə dalğalardır və Yer təbəqələrinin rəqsi hərəkət istiqamətinə perpendikulyar istiqamətdə yayılır bu dalğalarin surəti P dalğalarının sürətindən kicikdir və seysmoqraf S dalğalarını ikinci novbədə qeydə alır.

L dalğalari - zəlzələnin dağıdıcı fəlakətlərini yaradan və yerin səthi boyunca yayılan dalğalardır. Bu dalğaların surəti P və S dalğalarının surətindən kiçik, rəqs periodları və dalga uzunluqları isə daha boyükdür. Zəlzələnin gücünü təyin etmək üçün 12 ballıq Beynəlxalq seysmik şkaladan istifadə edilir. Bu şkala ilk dəfə zəlzələnin gücünü ölçmüş amerikalı alim Caroz F.Rixterin şərəfinə Rixter şkalası adlanmışdır. Gücü 1.5 bala qədər olan zəlzələ zəif, 8,5 baldan yüksək olanı isə şiddətli hesab olunur.