Teizm

; Din; ;
	Dini özünüdərkin növləri
	Monoteizm · Dualizm · Politeizm · Deizm · Teizm · İtsizm · Panteizm · Pandeizm
	İbtidai inanclar
	Totemizm · Animizm · Fetişzm · Şamanizm
	Dünya dinləri
	Buddizm · Bəhailik
	İbrahimi dinlər
	İudaizm · Xristianlıq · İslam
	Dharma dinləri
	İnduizm · Caynizm · Siqhizm · Buddizm
	Ənənəvi Uzaq Şərq dinləri
	Daoizm · Konfutsiçilik · Şintoizm
	Digər dinlər
	Tenqriçilik · Zərdüştilik
	Əsas anlayışlar
	Tanrı · Ruh · Günah · Sakrallıq · Ruh · İman · Doqmat · Müqəddəs Kitablar · Ölümdən sonrakı həyat · İbadət · Məbəd
	Dinlərin siyahısı
	g · m

Teizm (yun. Θεός, Teos — tanrı) — zəkaya və iradəyə malik, bütün maddi və mənəvi proseslərə möcüzəli təsir göstərən fövqəltəbii varlıq kimi Tanrının mövcudluğunu qəbul edən dini-fəlsəfi təlim. Daha dəqiq, kainatla Tanrı arasındakı əlaqəni aydınlaşdıran, mövcud kainatın yaranması və idarəsinə cavabdeh olan bir Tanrı anlayışını özündə əks etdirən, bu Tanrının müxtəlif yollarla din göndərdiyi fikrini müdafiə edən əqidədir. Bu yanaşmaya görə, Tanrı daima insanlarla əlaqə halındadır. Bu baxışları mənimsəmiş insanlara Teist deyilir.

Aləmdə baş verən şeyləri teizm çox vaxt Allah qayəsinin həyata keçirilməsi kimi nəzərdən keçirir. Təbii qanunauyğunluq teizmdə Allah qayəsindən asılı şəkildə götürülür. Deizmdən fərqli olaraq teizm Allahın bütün dünya hadisələrində bilavasitə iştirakını qəbul edir, panteizmdən fərqli olaraq allahın dünyadan kənarda və dünya üzərində mövcudluğunu müdafiə edir. Teizm klerikalizmin, teologiyanın və fideizmin ideoloji əsası olmaqla elmə və elmi dünyagörüşə ziddir.

Növləri

Monoteizm

Monoteizm yalnız bir tanrının olduğu inancıdır. Bəzi müasir monoteist dinler də vardır ki, bunlar Bəhailik, İslam, Xristianlıq, Yəhudilik, Siqhizm, Eckankar və Hinduizmin bəzi formalarıdır.

Politeizm

Politeizm birdən artıq tanrının olduğu inancıdır. Təcrübi olaraq Politeizm çoxsaylı Allahların olması inancı deyil, eyni zamanda xüsusi panteonların olduğu inancıdır.

Həmçinin bax

Ateizm
Deizm