Pandeizm ya da Pan-deizm (latınca: pan — bütün; deus — tanrı) — panteizmin deistik forması (və ya deizmin panteistik forması).


Din

Dini özünüdərkin növləri

Monoteizm  · Dualizm  · Politeizm  · Deizm · Teizm  · İtsizm · Panteizm · Pandeizm

İbtidai inanclar

Totemizm  · Animizm  · Fetişzm  · Şamanizm

Dünya dinləri

Buddizm · Bəhailik

İbrahimi dinlər

İudaizm · Xristianlıq · İslam

Dharma dinləri

İnduizm · Caynizm · Siqhizm · Buddizm

Ənənəvi Uzaq Şərq dinləri

Daoizm · Konfutsiçilik · Şintoizm

Digər dinlər

Tenqriçilik  · Zərdüştilik

Əsas anlayışlar

Tanrı · Ruh · Günah  · Sakrallıq · Ruh · İman  · Doqmat · Müqəddəs Kitablar  · Ölümdən sonrakı həyat  · İbadət  · Məbəd

Dinlərin siyahısı

g · m

Deizm (yaradançılıq) XXVII əsr və XXVIII əsrdə İngiltərə, FransaABŞ-də diqqətə çarpan dini bir fəlsəfi hərəkatdır. Pandeizmə aid ən əhatəli kitab 1910-cu ildə Maks Bernhard Ueynşteyn tərəfindən yazılmışdır.

Panteizm ya da tamtanrıçılıq isə kainatın hamısını tanrı olaraq qəbul eden fəlsəfi görüşdür. Panteizmdə hər şey tanrının bir parçası olaraq qəbul edilir, tanrı hər şeydir və hər şey tanrıdır. Panteizmə görə tanrının kainatdan ayrı və müstəqil bir varlığı yoxdur. Tanrı təbiətdə, əşyalarda, insan dünyasında vardır. Hər şey tanrıdır.

Deistlər əsasən fövqəltəbii hadisələri (kəhanət və yaxud da möcüzələr), yaradanın dinlərlə olan əlaqəsini, Müqəddəs Kitabları və ortaya çıxmış olan bütün dinləri rədd edirlər. Bunun yerinə deistlər doğru dini inanışların insan məntiqində və təbii Dünyanın qanunlarında görməyi seçirlər. Deistlər var olan tək bir tanrının ya da üstün varlığı qəbul edirlər. Ancaq pandeistlər kainatdan ayrı bir faktın varlığını qəbul etmirlər. Tanrı kainatla bir bütündür.

Həmçinin bax

redaktə

İstinadlar

redaktə