İlklərin şəhəri
İlklərin şəhəri və ya pionerlər (öncülər) şəhəri (fars. شهر اولین‌ها) — Təbriz şəhərinin qeyri-rəsmi ləqəbidir. Ləqəb İranda baş verən ilklərin bir çoxunun burada baş verməsinə və Təbriz şəhərinin İranın müasirləşməsinə verdiyi töhfələrinə görə verilmişdir.[1][2][3][4]
Təbriz şəhərinin ilkləri
redaktə- Çap sənayesi: İlk çap binasının əsasə Şahzadə Abbas Mirzə tərəfindən Təbriz şəhərində qoyulmuşdur. Bu hadisədən 12 il keçdikdən sonra Tehran şəhərində nəşriyyat açılmışdır.[5]
- Kitabxana: Tərbiyət kitabxanası İranda yaradılmış ilk ictimai kitabxanadır. 1921-ci ildə Məhəmməd Əli Tərbiyət tərəfindən yaradılmışdır.[6]
- Qonaq evi və ya hotel: Təbriz İranda modern hotellərin və qonaq evlərinin tikildiyi ilk şəhərdir.[7]
- Kinoteatr: İranda ilk ictimai kinoteatr 1900-cı ildə Təbriz şəhərində açılmışdır.[8]
- Məktəb: Yeni üsulla tədris aparan ilk məktəb 1893-cü ildə Həsən Rüşdiyyə tərəfindən Təbriz şəhərində yaradılmışdır.[9]
- Lal və kar'lar üçün bağça və məktəblər: İranda uşaqlar ədəbiyyatının banisi olan Cabbar Əsgərzadə, həmçinin İranda ilk dəfə kar və lallar üçün məktəb və bağçalar yaratmışdır.[10]
- Yeni ədəbiyyat: Belə ki, Mirzə Əbdürrəhim Talıbov ədəbiyyatda yeni cərəyanın banisidir. Mirzə Fətəli Axundov isə bütün müsəlman şərqində dramaturgiyanın banisidir. Mirzə Ağa Təbrizi ilk farsca dramaturgiya nümunələri yazmış şəxsdir.
- Əsginas: Keyxatu xanın hakimiyyəti illərində Çao adlanan kağız pul çap edilmişdir.[11] Lakin, əhali bunu qəbul etmədiyi üçün onun çapı sonradan dayandırılmışdır.[12]
- Ticarət palatası: İranda ilk ticarət palatası 1906-cı ildə Təbriz şəhərində yaradılmışdır.[13]
- Bələdiyyə: İranda ilk bələdiyyə 1908-ci ildə Təbriz şəhərində təşkil edilmişdir.[14]
- Yanğınsöndürmə idarəsi: İranda ilk yanğınsöndürmə xidməti ilk dəfə 1842-ci ildə Təbriz şəhərində yaradılmışdır.[15]
- Telefon: Təbriz İranda ilk şəhərdir ki, mərkəzləşmiş telefon xətti sisteminə malik olmuşdur (1901).
- Enerji stansiyası: İranın ilk enerji stansiyası və fabriki 1902-ci ildə Təbriz şəhərində yaradılmışdır.[16]
- Qeyri-hökumət təşkilatı: İrandakı ilk Qeyri-hökumət təşkilatı 1952-ci ildə Təbriz şəhərində yaradılmışdır.[17]
- Hava taksisi: İlk hava taksisi xidməti 2012-ci ildə Təbriz ilə Araz Azad Zonası arasında reallaşmışdır.[18]
- Məhəmmədtağı xan Püsyan: İranın ilk pilotu və aviatorudur.
- Hüseyn Sadaqiani: İranın ilk legioner həyatı yaşamış futbolçusudur. Həmçinin, o, İranın yığma futbol komandasının ilk baş məşqçisi olmuşdur.[19]
- Yəhya Ədl: İran cərrahiyyəsinin atası hesab edilir.[20]
- Cavad Heyət: İranda müasi tibb elminin banisi hesab olunur. İranda türk dilinin və azərbaycanlıların haqları uğrunda uzun müddət mübarizə aparmışdır.
- Əhməd Hüseyn Ədl: İranda əkinçilik mexanizminin banisidir (1930).
- Mustafa Ədl: İranda insan azadlıqları və haqları mübarizəsinin banisi hesab edilir. İranın ilk hüquq professorlarındandır.
- Həmid Nitqi: İranda modern ictimai münasibətlərin banisi.[21][22]
- Əzim Qeyçisaz: ilk İran alpinisti. 8 min metrdən çox hündürlüyü olmuş 12 dağa dırmanmışdır.
- İlk futbol muzeyi (2014)[23]
- İlk mərkəzləmiş müasir polis sistemi (1907)
- İlk Qadın Cəmiyyəti (1908)
- İlk Seysmik stansiya (1855)
- İlk tibb bacılığı təhsili (1916)
- İlk xalçaçılıq təhsili (1994)
- İlk Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyət (1900)
- İlk Uşaq bağçası (1924)
- İlk xalq şuralarının formalaşması
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ "موزه‌هاي شهرداري تبريز آماده ارائه خدمات به گردشگران است". Farsnews Agency. 2008. 29 May 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "علم و فرهنگ در آذربايجان". Hamshahri. 2006. 24 September 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "تاريخ چاپ و چاپخانه". Hamshahri. Sep 2, 2006. 24 September 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "Iran's Tabriz to ink sister city pact with Turkey's Konya". Tavoos According to the Press TV. September 9, 2014. 31 May 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "تبریز شهر اولین‌هاست". Farsnews Agency. 2013. 16 March 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "كتابخانه عمومي تربيت تبريز". Encyclopedia of Library and Information Science. June 2, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "تبریز، آرمان شهر گردشگران تابستانی ایران زمین". Irna. 2013. İstifadə tarixi: 31 March 2016.
- ↑ "گاهشمار سینمای ایران". cinemamuseum. 2 June 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "دانش‌آموزان نام بنیانگذار مدرسه در ایران را نشنیده‌اند!/ تاریخ نخستین آشنایی ایرانیان با چاپ، روزنامه و کتاب". Iranian Book Agency (Ibnanews). 2013. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ Samad Sardarinia. "Jabbar Baghtcheban", Azerbaijan's Celebrities, Second Edition 2000.
- ↑ "چاپ و چاپخانه". Encyclopedia of Library and Information Science. 2 June 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "چاو Chaw". Islamic encyclopedia. May 2, 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "پیشینه تاریخی اتاق تبریز". Women in Business. 2007. May 2, 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "يک شهرداري صد ساله با صدها مشکل". Resalat (newspaper). 2007. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "كاهش 58 ثانيه‌اي حضور ماموران آتش نشاني تبريز در محل حادثه". Farsnews Agency. 2007. April 29, 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "سرگذشتي از ورود صنعت برق به ايران". Hamshahri. 2005. June 2, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "تبریز شهر اولین ها". Tabnak. 2015. 5 March 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "پرواز نخستین تاکسی هوایی کشور/ نخستین تاکسی هوایی کشور مسافران خود را پیاده کرد". Farsnews Agency. 2012. 24 June 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ "زندگینامه اولین لژیونر فوتبال ایران". YJC. 2014. 29 May 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.
- ↑ http://publicrelations.tums.ac.ir/files/neda/88_21.pdf Arxivləşdirilib 2014-04-09 at the Wayback Machine (Tehran University of Medical Sciences)
- ↑ "زندگینامه: حمید نطقی (۱۲۸۹- ۱۳۷۸)". Hamshahri. 4 June 2015. 13 September 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: Jan 2011.
- ↑ "آشنايي با پايه گذار روابط عمومي علمي در ايران". Public Relations Society of Iran. 4 June 2015. 2015-05-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ "تاریخ یک قرن فوتبال آذربایجان ورق خورد/". Mehr News Agency. 2014. 28 December 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 May 2015.