Vikipediya

İran əhalisi

MKİ-ə əsasən İran İslam Republikası dünyada ən çoxsaylı əhaliyə malik XIX ölkədir.[1] İran əhalisi sürətlə artan ölkələrdəndir. Rəsmi sayımlararası 55 ildə (1956–2011) ölkənin əhalisi 4 dəfə artmışdır. Ərazi üzrə orta sıxlığa görə İran Asiya ölkələrinin əksəriyyətindən geri qalır (1 km²-də 46 nəfər). Ölkə əhalisinin 4/5-ü şimal və şimal-qərb regionlarında cəmləşdiyi halda, ərazisinin təxminən 2/3-sini əhatə edən səhra və yarımsəhra regionlarında 1 km²-də sıxlıq 2-3 nəfərdən artıq deyil. Tehran, Məşhəd, İsfahan, Kərəc, Təbriz, Şiraz, Əhvaz və Qum şəhərlərinin əhalisi 1 milyondan artıqdır.[2] 2011-ci il siyahıyaalınmasına əsasən qeyri-şəhər əhalisi içərisində 56.225 nəfər köçəri olaraq yaşayır.

Əhali sayının dinamikası

redaktə
 
1880-2016-ci illərdə İranda əhali sayının dinamikası
İl[3] Əhali[3] İl[3] Əhali[3]
1881 7 654 000 1891 8 124 000
1901 8 613 000 1911 9 143 000
1921 9 707 000 1926 10 456 000
1931 11 185 000 1936 11 964 000
1941 12 833 000 1946 14 159 000
1951 16 237 000 1956 18 954 704
1966 25 078 923 1976 33 708 744
1986 49 445 010 1991 55 837 163
1996 60 055 488 2006 70 495 782
2011 75 149 669

Əhalinin yerləşmə məskəni

redaktə
İl Siyahıyaalınmalara əsasən İran əhalisinin yerləşmə məskəni
Toplam əhali Şəhər əhalisi Kənd əhalisi
və köçərilər
1956 18 954 704 5 953 563 13 001 141
1966 25 788 722 9 794 246 15 994 476
1976 33 708 744 15 854 680 17 854 064
1986 49 445 010 26 844 561 22 600 449
1996 60 055 488 36 817 789 23 237 699
2006 70 495 782 48 259 964 22 235 818
2016 79 926 270 59 146 847 20 779 423

Ostanlar üzrə

redaktə
Ostan 2006-cı il saymının yekunları əsasında İran əhalisinin yerləşmə məskəninə görə təsnifatı[4][5]
Toplam əhali: ailələr Kişilər Qadınlar Cəmi Şəhər əhalisi: ailələr Şəhər əhalisi: cəmi Kənd əhalisi: ailələr Kənd əhalisi: cəmi Köçəri əhali: ailələr Köçəri əhali: cəmi
Cəmi 17 501 771 35 866 362 34 629 420 70 495 782 12 405 584 48 259 964 5 074 866 22 131 101 21 321 104 717
Tehran 3 730 396 6 901 217 6 521 149 13 422 366 3 443 307 12 260 431 287 067 1 161 889 22 46
Rəzəvi Xorasan 1 445 116 2 809 403 2 783 676 5 593 079 999 493 3 811 900 445 384 1 779 980 239 1 199
İsfahan 1 224 763 2 335 399 2 223 857 4 559 256 1 025 827 3 798 728 198 606 758 890 330 1 638
Fars 1 022 746 2 204 852 2 132 026 4 336 878 644 195 2 652 947 371 651 1 650 614 6 900 33 317
Xuzistan 866 914 2 184 931 2 090 048 4 274 979 611 797 2 873 564 251 865 1 383 946 3 252 17 469
Şərqi Azərbaycan 911 930 1 839 341 1 764 115 3 603 456 635 966 2 402 539 275 943 1 200 820 21 97
Qərbi Azərbaycan
Mazandaran
Kirman
Sistan və Bəlucistan
Gilan
Əlburz
Kirmanşah
Gülüstan
Həmədan
Luristan
Hörmüzgan
Kürdüstan
Mərkəzi
Ərdəbil
Qəzvin
Qum
Yəzd
Buşehr
Zəncan
Çahar-Mahal və Bəxtiyari
Şimali Xorasan
Cənubi Xorasan
Kohgiluyə və Boyer-Əhməd
Simnan
İlam
Ostan 2011-ci il saymının yekunları əsasında İran əhalisinin yerləşmə məskəninə görə təsnifatı[6]
Cəmi Kişilər Qadınlar Şəhər əhalisi: cəmi Şəhər əhalisi: kişilər Şəhər əhalisi: qadınlar Kənd əhalisi: cəmi Kənd əhalisi: kişilər Kənd əhalisi: qadınlar Köçəri əhali: cəmi Köçəri əhali: kişilər Köçəri əhali: qadınlar
Cəmi 75 149 669 37 905 669 37 244 000 53 646 661 27 023 638 26 623 023 21 446 783 10 853 217 10 593 566 56 225 28 814 27 411
Tehran 12 183 391 6 137 993 6 045 398 11 305 832 5 669 138 5 636 694 877 437 468 754 408 683 122 101 21
Rəzəvi Xorasan 5 994 402 2 999 529 2 994 873 4 311 210 2 160 153 2 151 057 1 682 405 838 981 843 424 787 395 392
İsfahan 4 789 312 2 476 02 2 403 291 4 168 219 2 109 775 2 058 444 710 989 366 193 344 796 104 53 51
Fars 4 596 658 2 315 914 2 280 744 3 106 732 1 562 556 1 544 176 1 475 350 746 040 729 310 14 576 7 318 7 258
Xuzistan 4 531 720 2 286 209 2 245 511 3 218 451 1 619 616 1 598 835 1 301 268 660 371 640 897 12 001 6 222 5 779
Şərqi Azərbaycan 3 724 620 1 882 031 1 842 589 2 579 178 1 301 724 1 277 454 1 145 442 580 307 565 135 0 0 0
Qərbi Azərbaycan 3 080 576 1 555 127 1 525 449 1 932 544 971 505 961 039 1 148 032 583 622 564 410 0 0 0
Mazandaran 3 073 943 1 542 735 1 531 208 1 682 152 842 401 839 751 1 391 786 700 329 691 457 5 5 0
Kirman 2 938 988 1 482 339 1 456 649 1 689 842 851 467 838 375 1 242 344 627 390 614 954 6 802 3 482 3 320
Sistan və Bəlucistan 2 534 327 1 268 748 1 265 579 1 243 079 627 726 615 353 1 288 160 639 466 648 694 3 088 1 556 1 532
Gilan 2 480 874 1 231 933 1 248 941 1 497 170 744 251 752 919 983 701 487 679 496 022 3 3 0
Əlburz 2 412 513 1 222 621 1 189 892 2 184 371 1 104 627 1 079 744 228 142 117 994 110 148 0 0 0
Kirmanşah 1 945 227 981 780 963 447 1 355 094 678 738 676 356 586 621 301 197 285 424 3 512 1 845 1 667
Gülüstan 1 777 014 886 830 890 184 906 182 452 753 453 429 870 068 433 684 436 384 764 393 371
Həmədan 1 758 268 883 436 874 832 1 040 605 519 182 521 423 716 669 363 719 352 950 994 535 459
Loristan 1 754 243 883 693 870 550 1 075 951 536 589 539 362 677 416 346 653 330 763 876 451 425
Hörmüzgan 1 578 183 802 758 775 425 788 471 404 682 383 789 786 379 396 312 390 067 3 333 1 764 1 569
Kürdüstan 1 493 645 751 156 742 489 985 874 496 553 489 321 507 771 254 603 253 168 0 0 0
Mərkəzi 1 413 959 715 527 698 432 1 045 001 529 304 515 697 368 958 186 223 182 735 0 0 0
Ərdəbil 1 248 488 631 972 616 516 798 942 405 050 393 892 449 546 226 922 222 624 0 0 0
Qəzvin 1 201 565 609 804 591 761 878 241 445 578 432 663 322 787 163 956 158 831 537 270 267
Qum 1 151 672 587 661 564 011 1 095 871 557 132 538 739 55 798 30 526 25 272 3 3 0
Yəzd 1 074 428 553 564 520 864 889 583 454 437 435 146 184 829 99 121 85 708 16 6 10
Buşehr 1 032 949 560 955 471 994 704 393 383 488 320 905 325 993 176 189 149 804 2 563 1 278 1 285
Zəncan 1 015 734 509 192 506 542 634 809 320 294 314 515 380 925 188 898 192 027 0 0 0
Çahar-Mahal və Bəxtiyari 895 263 450 968 444 295 521 071 262 678 258 393 372 746 187 555 185 191 1 446 735 711
Şimali Xorasan 867 727 431 587 436 140 446 872 224 742 222 130 419 068 205 946 213 122 1 787 899 888
Cənubi Xorasan 662 534 332 739 329 795 371 054 188 322 182 732 291 435 144 395 147 040 45 22 23
Kohgiluyə və Boyer-Əhməd 658 629 329 079 329 550 346 626 174 376 172 250 310 518 153 947 156 571 1 485 756 729
Simnan 631 218 319 300 311 918 486 345 244 424 241 921 144 873 74 876 69 997 0 0 0
İlam 557 599 282 468 275 131 356 896 180 377 176 519 199 327 101 369 97 958 1 376 722 654
  • 24 oktyabr – 13 noyabr 2011 – ci il siyahıyaalınması yekunlarına əsasən:
  • İranın ümumi əhalisi - 21.185.647 ailədə 75.149.669 nəfər olmuşdur.[7]

Əhalinin sıxlığı

redaktə
Ostan Ərazisi (km²-lə), 2011-cı il sa.[8] Əhali (hər iki cins), 2006-cı il sa.[8] Əhalinin sıxlığı (nəfər/km²), 2006-cı il sa.[8] Əhali (hər iki cins), 2011-ci il sa.[8] Əhalinin sıxlığı (nəfər/km²), 2011-ci il sa.[8]
Toplam 1 628 770.8 70 495 782 43 75 149 669 46
Tehran 13 692.4 11 345 375 829 12 183 391 890
Rəzəvi Xorasan 118 851.4 5 593 079 44 5 994 402 50
İsfahan 107 017.6 4 559 256 42 4 879 312 46
Fars 122 607.9 4 336 878 35 4 596 658 37
Xuzistan 64 055.0 4 274 979 67 4 531 720 71
Şərqi Azərbaycan 45 650.5 3 603 456 79 3 724 620 82
Qərbi Azərbaycan 37 411.4 2 873 459 77 3 080 576 82
Mazandaran 23 841.6 2 922 432 123 3 073 943 129
Kirman 180 725.6 2 652 413 15 2 938 988 16
Sistan və Bəlucistan 181 785.3 2 405 742 13 2 534 327 14
Gilan 14 041.9 2 404 861 171 2 480 874 177
Əlburz 5 121.7 2 076 991 406 2 412 513 471
Kirmanşah 25 009.3 1 879 385 75 1 945 227 78
Gülüstan 20 367.1 1 617 087 80 1 777 014 87
Həmədan 19 367.9 1 703 267 88 1 758 268 91
Luristan 28 294.0 1 716 527 61 1 754 243 62
Hörmüzgan 70 697.3 1 403 674 20 1 578 183 22
Kürdüstan 29 136.5 1 440 156 49 1 493 645 51
Mərkəzi 29 126.6 1 351 257 46 1 413 959 49
Ərdəbil 17 800.0 1 228 155 69 1 248 488 70
Qəzvin 15 567.3 1 143 200 74 1 201 565 77
Qum 11 526.3 1 046 737 90 1 151 672 100
Yəzd 129 284.9 990 818 8 1 074 428 8
Buşehr 22 742.7 886 267 39 1 032 949 45
Zəncan 21 773.3 964 601 44 1 015 734 47
Çahar-Mahal və Bəxtiyari 16 328.3 857 910 52 895 263 55
Şimali Xorasan 28 434.3 811 572 29 867 727 31
Cənubi Xorasan 95 385.0 636 420 7 662 534 7
Kohgiluyə və Boyer-Əhməd 15 504.1 634 299 41 658 629 42
Simnan 97 490.8 589 742 6 631 218 6
İlam 20 132.8 545 787 27 557 599 28

Əhalinin artımı

redaktə

Əhalinin yaş strukturu

redaktə
 
2011-ci il siyahıyaalınmasının yekunlarını əks etdirən İran əhalisinin yaş strukturu piramidası
Yaş qrupu Sayı, 2006 sa. % Sayı, 2011 sa. %
Toplam 70 495 782 100 75 149 669 100.00
0-4 5 463 978 7.75 6 232 552 8.29
5-9 5 509 057 7.81 5 657 791 7.53
10-14 6 708 594 9.52 5 671 435 7.55
15-19 8 726 761 12.38 6 607 043 8.79
20-24 9 011 422 12.78 8 414 497 11.20
25-29 7 224 952 10.25 8 672 654 11.54
30-34 5 553 531 7.88 6 971 924 9.28
35-39 4 921 124 6.98 5 571 018 7.41
40-44 4 089 158 5.80 4 906 749 6.53
45-49 3 522 761 5.00 4 030 481 5.36
50-54 2 755 420 3.91 3 527 408 4.69
55-59 1 887 981 2.68 2 680 119 3.57
60-64 1 464 452 2.08 1 862 907 2.48
65-69 1 197 550 1.70 1 343 731 1.79
70-74 1 119 318 1.59 1 119 968 1.49
75-79 694 122 0.98 913 531 1.22
80+ 645 601 0.92 919 539 1.22
Təsniflənməmiş - - 46 322 0.06

Əhalinin milli tərkibi

redaktə
Dövlət Siyahıyaalınmalara əsasən İranın de-yuri əhalisinin vətəndaşı
olduqları dövlətlərə görə – yəni milli təsnifatı
1986-cı il[10] 1996-cı il[11] 2006-cı il[12][13] 2011-ci il[7]
Toplam 49 445 010 60 055 488 70 495 782 75 149 669
İran 48 517 073 58 954 228 68 901 154 73 461 474
Əfqanıstan 755 257 804 404 1 211 171 1 452 513
İraq 84 109 179 061 44 094 51 506
Pakistan 13 360 8 836 15 455 17 731
Türkiyə 344 741 886 1 639
Digər 12 239 9 790 19 348 24 290
Azərbaycan ... 1 017 1 670
Ermənistan ... 649 3 302
Türkmənistan ... 269 8 090
Təsniflənməmiş 62 628 96 493 290 612 140 516
Ostan 2011-ci il saymının yekunları əsasında İranın de-yuri əhalisinin vətəndaşı olduqları dövlətlərə görə ostanlar üzrə məskunlaşması
İran Əfqanıstan İraq Pakistan Türkiyə Digər Təsniflənməmiş
Toplam 73 461 474 1 452 513 51 506 17 731 1 639 24 290 140 516
Tehran 11 635 154 463 190 8 948 2 549 471 4 282 68 797
Rəzəvi Xorasan 5 770 337 205 859 6 619 2 092 110 1 988 7 397
İsfahan 4 700 566 168 496 4 361 507 35 1 277 4 070
Fars 4 485 829 104 963 1 285 471 89 1 002 3 019
Xuzistan 4 508 958 12 477 6 422 506 70 1 111 2 176
Şərqi Azərbaycan 3 715 767 2 590 241 145 128 515 5 234
Qərbi Azərbaycan 3 074 170 2 862 1 422 164 63 537 1 358
Mazandaran 3 058 744 10 111 251 134 21 324 4 358
Kirman 2 832 039 102 549 962 422 21 780 2 215
Sistan və Bəlucistan 2 506 113 22 414 539 3 216 33 653 1 359
Gilan 2 477 228 1 582 138 52 15 341 1 518
Əlburz 2 332 397 72 300 940 395 61 636 5 784
Kirmanşah 1 939 248 2 030 946 124 21 361 2 497
Gülüstan 1 753 664 16 657 220 54 14 356 6 049
Həmədan 1 752 017 1 718 284 97 5 319 3 828
Luristan 1 749 338 2 282 447 150 15 397 1 614
Hörmüzgan 1 553 644 20 964 455 862 17 718 1 523
Kürdüstan 1 490 480 1 647 608 98 8 311 493
Mərkəzi 1 376 937 32 698 696 81 11 273 3 263
Ərdəbil 1 246 705 1 111 125 67 13 151 316
Qəzvin 1 183 867 15 929 400 116 25 432 796
Qum 1 043 448 86 624 9 515 4 626 320 5 916 1 223
Yəzd 1 017 558 47 791 2 482 297 11 429 5 832
Buşehr 1 009 607 20 545 311 201 21 164 2 100
Zəncan 1 014 342 644 68 26 5 165 484
Çahar-Mahal və Bəxtiyari 893 629 919 61 53 12 188 401
Şimali Xorasan 866 367 741 61 33 3 120 402
Cənubi Xorasan 655 233 5 423 66 40 ... 190 1 582
Kohgiluyə və Boyer-Əhməd 656 383 1 689 69 52 11 98 327
Simnan 607 417 22 929 331 47 8 119 367
İlam 554 260 779 2 233 54 2 137 134

Əhalinin dini tərkibi

redaktə
Din Siyahıyaalınmalara əsasən İranın de-yuri əhalisinin etiqadına
əsasən təsnifatı
1956-cı il[14] 1966-cı il[14] 1976-cı il[14][15] 1986-cı il[14][15] 1996-cı il[16][17] 2006-cı il[18][19] 2011-ci il[7]
Toplam 18 954 704 25 078 923 33 708 744 49 445 010 60 055 488 70 495 782 75 149 669
İslam 18 654 127 24 771 922 33 396 908 49 198 228 59 788 791 70 097 741 74 682 938
Xristianlıq 114 528 149 427 168 593 97 557 78 745 109 415 117 704
Zərdüştilik 15 723 19 816 21 400 32 589 27 920 19 823 25 271
İudaizm 65 232 60 683 62 258 26 354 12 737 9 252 8 756
Digər 59 256 77 075 59 585 50 529 57 579 54 234 49 101
Təsniflənməmiş 45 838 39 753 89 716 205 317 265 899

Qaçqınlar

redaktə

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarı (United Nations High Commissioner for Refugees - UNHCR) yanında Əcnəbilər və Xarici İmmiqrantlarla İşlər Bürosunun (Bureau for Aliens and Foreign Immigrant Affairs - BAFIA) məlumatlarına əsasən[20]:

2006-cı il sa. yekunlarına əsasən İranda yaşayan və rəsmən qeydiyyatda olan Əfqanıstan vətəndaşlarının (1.211.171 nəfər) 39%-i etnik həzaralara, 22%-i etnik taciklərə, 9%-i etnik puştunlara, 10%-i isə digər (əsasən türkmənlərə, özbəklərə və bəluclara) etnik qruplara mənsub insanlardan ibarətdir.[20]

Əhalinin etnik tərkibi

redaktə
 

XIX əsrə aid mənbələrdə

redaktə

İngilis əsilli jurnalist, redaktor, tərcüməçi və yazıçı Frederik Şöböl (ing. Frederic Shoberl, d. 1775 – ö. 1853) müəllifi olduğu və 1828-ci ildə nəşr edilmiş Persiya kitabında, 19-20-21-22-ci səhifələrdə yazır:

Hazırda Almaniyanın Türingiya torpağına daxil olan Qota şəhərində 1763-1944-cü illərdə alman (Gothaischer Hofkalender) və fransız (Almanach de Gotha) dillərində hər il nəşr edilmiş "Qot almanaxı" həmin dövrün monarxiyalarında hakim sülalələr, həmçinin bütün dünya dövlətləri haqqında qısa məzmunlu məlumatlar dərc edirdi. "1882-ci ilə olan Qot almanaxı"nın 879-884-cü səhifələrində İranın əhalisi, coğrafiyası, dövlət xadimləri, inzibati bölgüsü, ordusu və iqtisadiyyatı haqqında qısa məlumatlar verilmişdir. Qeyd edilən almanaxın İranla bağlı bölümündəki statistik arayışın əhaliyə dair qismində, 882-883-cü səhiflərində məlumatın istinadı göstərilmədən yazılıb:

Statistik bildiriş: Ərazisi təqribən 1.647.070 km²-dir. Əhalisi təqribən 7.653.600 nəfərdir, onlardan 1.963.800 nəfəri şəhərlərdə, 3.780.000 nəfəri kəndlərdə, 1.909.800 nəfəri isə köçəri olaraq yaşayır, onlardan 289 mini ərəblər, 800 mini türklər, 750 mini kürdlər və ləklər, 23 mini bəluclar və qaraçılar, 260 mini bəxtiyarilər və lurlar olaraq bilinir. Əhalinin dini tərkibi isə belə müəyyənləşir: 6860.6 min nəfər şiələr, 700 min nəfər sünni və digər məzhəbli müsəlmanlar, 8 min nəfər parslar, 19 min nəfər israillilər, 43 min nəfər ermənilər, 23 min nəfər nestorianlar və xaldeylər.

Müəllifləri Amerikanın və Avropanın ən yaxşı yazarları, Con Cozef Leylonun (ing. John Joseph Lalor) baş deraktorluğu (1881-1889) ilə 1884-cü ildə Çikaqoda nəşr edilmiş "Birləşmiş Dövlətlərin politologiya, siyasi-iqtisad və siyasi-tarix ensiklopediyası"nın III cildində İran haqqında ümumi məlumatlar verilmiş (səh. 159-162) və məlumatların mənbəyi olaraq 1881-ci ildə yekunlaşmış rəsmi siyahıyaalınmanın nəticələrini göstərilmişdir.

Rusiya imperiyasının Qafqaz hərbi dairəsinin Baş Qərargahının zabitlərinin tədqiqat çalışmaları olan toplam 70 buraxılışı (1883-1896-cı illərdə) gerçəkləşmiş "Asiya üzrə coğrafi, topoqrafik və statistik materiallar toplusu" külliyyatının "IV buraxlış"ının "Persiya" yarımbaşlığının ikinci bölməsi olan və Baş Qərargahın polkovniki Kolyubakinin redaktorluğu ilə yazılmış: "1883-cü ildə Persiya Silahlı Qüvvələrinin və Persiya Ordusunun təşkili mənbəyi kimi əhalinin oçerki"ndə verilən məlumatlara əsasən:

Xalq ► Tayfa Əhali
Əsas xalqlar Əsas tayfalar Sayı ► Müəllifin isti–
nad etdiyi mənbə 		Toplam sayı ► Müəllifin
istinad etdiyi mənbə
Toplam 5 000 000   Hentşe
Farslar 3 000 000   Hentşe
Bəxtiyarilər 196 000   Roulinson
Lurlar 370 000   Roulinson
Lək, Xoşulu və
Zəndlər
Gərruslar
Çardurilər
Türk-tatarlar 750 000   Şəxsi təxmini
Əfşarlar 200 000   Şəxsi təxmini
Şəqaqilər 125 000   Şəxsi təxmini
Qacarlar 19 000   Ritter
Şahsevənlər 66 000   Şəxsi təxmini
Qaragözlülər 60 000   Ritter
Bayatlar 35 000   Blaramberq
Kəngərlilər 30 000   Ritter
Müqəddəmlər 25 000   Blaramberq,
Ritter
Dünbililər 25 000   Blaramberq
Cavanşirlər 25 000   Blaramberq
Qarapapaqlar 15 000 – 20 000   Şəxsi təxmini
Mühacirlər ? ► ?
Ləklər ? ► ?
Digərləri 112 000   Ritter
Kürdlər 500 000   Şəxsi təxmini
Şadlılar, Zəfəranlılar
və digərləri
Mükrilər 60 000   Şəxsi təxmini
Kəlhurlar 60 000   Blaramberq
Goranilər 60 000   Çirikov
Bilbaslar 50 000 – 60 000   Şəxsi təxmini
Sencabilər ? (5000 ailə)   Çirikov
Caflar 20 000 – 25 000   Xurşid Əfəndi
Cəlalilər və
Zilanlar 		? ► ?
Sipkilər və
Heydəranlılar 		? ► ?
Akular ? ► ?
Ravənduzlar ? (1500 ailə)   Çirikov
Bəradostlar ? (1200 ailə)   Çirikov,
Roulinson
Zərzalar ? (1000 ailə)   Çirikov
Ərəblər 300 000   Hentşe
Türkmənlər 125 000   Hentşe
Digərləri 175 000   Hentşe
Teymurilər və
Cəmşidilər
Həzaralar
Ermənilər
Nestorianlar
Gəbrlər
Yəhudilər

General-mayor, Rus İmperiya Ordusuna daxil olan "Baş Qərargahın Nikolay Akademiyası"nın professoru, senator və hərbi yazıçı olan Akim Mixayloviç Zolotaryovun 1888-ci ildə Sankt-Peterburqda nəşr edilmiş "Persiyanın hərbi-statistik oçerki" kitabından:

Xalq ► Tayfa Əhali
Əsas xalqlar Əsas tayfalar Sayı ► Müəllifin isti–
nad etdiyi mənbə 		Toplam sayı ► Müəllifin
istinad etdiyi mənbə
Toplam 6 000 000 ► Şəxsi təxmini
Farslar 3 000 000   Hentşe
Türk-tatarlar 1 000 000   Hentşe
Əfşarlar 200 000   Kolyubakin
Şəqaqilər 125 000   Kolyubakin
Qacarlar 100 000   Blaramberq
Şahsevənlər 66 000   Kolyubakin
Qaragözlülər 60 000   Ritter
Bayatlar ?   Blaramberq
Müqəddəmlər 25 000   Blaramberq
Dünbililər 25 000   Blaramberq
Cavanşirlər 25 000   Blaramberq
Lək və digər
kiçik tayfalar 		290 000 ► Şəxsi təxmini
Lurlar 780 000 ► Şəxsi təxmini
Bəxtiyarilər 370 000   Roulinson
Lurlar 196 000   Roulinson
Lək, Xoşulu və
Zəndlər 		180 000   Blaramberq
Gərruslar 35 000   Blaramberq
Çardurilər 20 000   Roulinson
Kürdlər 600 000 ► Şəxsi təxmini
Şadlılar, Zəfəranlılar
və digərləri 		240 000   Petruseviç
Mükrilər 72 000   Roulinson
Kəlhurlar 60 000   Blaramberq
Goranilər 60 000   Ritter
Bilbaslar 55 000   Kolyubakin
Sencabilər 30 000   Çirikov
Caflar 25 000   Xurşid Əfəndi
Akular, Cəlalilər,
Milanlar və digərləri 		24 000   Çirikov
Ravənduzlar 9 000   Çirikov
Bəradostlar 7 000   Çirikov
Zərzalar 6 000   Çirikov
Ərəblər 300 000   Hentşe
Cəmşidilər,
Türkmənlər
və digərləri 		320 000 ► Şəxsi təxmini
Teymurilər və
Cəmşidilər 		106 000   Ritter
Türkmənlər 55 000   Petruseviç
Həzaralar 50 000   Blaramberq
Ermənilər 50 000   Blaramberq
Nestorianlar 25 000   Hentşe
Gəbrlər 20 000   Blaramberq
Yəhudilər 10 000   Hentşe

XX-XXI əsrə aid mənbələrdə

redaktə

Böyük Sovet Ensiklopediyasının I nəşri, 45-ci cildinin (1940-cı ildə çap edilib), 160-161-ci səhiflərində yazılıb:

İranda var olduğu hesab edilən 15 milyon əhalinin 20%-i şəhərlərdə, 80%-i isə kənd yerlərində və köçəri olaraq yaşayır. Hökumətin köçəriləri oturaq vəziyyətə gətirmək üçün gerçəkləşdirdiyi tədbirlərlə əlaqədar köçəri əhalinin xüsusi nisbəti son illərdə sürətlə azalmışdır. İranın etnik tərkibi rəngarəngdir. İranlılar əhalinin təxminən 50%-ini, türk-monqol xalqları 25%-ni, kürdlər 10%-ini, ərəblər 5%-ini təşkil edir: digər xalqların payına isə təxminən 10% düşür. Kəndli qismin ağır feodal istismarına məruz qalması və kütlənin aşağı həyat şəraitində yaşaması ilə əlaqədar artım həddindən artıq azdır, ildə cəmi 0.75%-1.00% təşkil edir. Əhalinin 2/3-si İranın iqtisadi cəhətdən nisbətən inşaf etmiş şimal hissəsində cəmlənmişdir. Cənuba və xüsusən də cənub-şərqə doğru səhralıq bölgələrdə əhalinin sıxlığı aşağı düşür.

Böyük Sovet Ensiklopediyasının II nəşri, XVIII cildinin (1953-cü ildə çap edilib), 398-ci səhifəsində yazılıb:

İranda əhalinin sayı haqqında dəqiq məlumatlar yoxdur. İran hökumətinin 1951-ci ilə olan qiymətləndirməsinə əsasən ölkədəki əhalinin ümumi sayı 19.1 milyon nəfər idi və onlardan 9.1 milyon nəfərini kişilər təşkil edirdi. Farslar dominant xalqdırlar və ölkə əhalisinin yarısını təşkil edirlər. Onlar daha yığcam kütlələrlə cənub əyalətlərində – İsfahanda, Farsda, Kirmanda, həmçinin Tehranda yaşayırlar. Şimal əyalətlərində – Gilanda, Xorasanda və şimali Mazandaranda farslar azlığı təşkil edirlər. Azərbaycanlılar (təxm. 30%) – İran Azərbaycanının əsas əhalisidir (bax. İran Azərbaycanı). Kürdlər (şimali-qərbi İran və qismən Xorasan), lur və bəxtiyarilər (cənub-qərbi İran), bəluclar (cənub-şərqi İran), qaşqaylar (Fars əyaləti), ərəblər (cənub-qərbi İran, Xuzistan əyaləti), türkmənlər (Şimali Xorasan və Gürgan düzü), cəmşidilər, həzaralar, teymurilər (Xorasan), qacarlar və avşarlar (İranın müxtəlif hissələri) əhalinin 15%-ini, digər xalqlar (assuriyalılar, ermənilər, gürcülər, yəhudilər və başqa.) isə 5%-ini təşkil edirlər.

Böyük Sovet Ensiklopediyasının III nəşri, X cildinin (1972-ci ildə çap edilib), 406-cı səhifəsində yazılıb:

İranda 30-dan çox xalq yaşayır. Əhalinin təxminən 75%-ini iran dil qrupu xalqları təşkil edir (mln.nəf.): farslar (13.5; 1970, qiymətləndirmə), onlara yaxın olan giləklər (1.6) və mazandaranlılar (1.2); kürdlər (2.5), lurlar (0.8), bəxtiyarilər (0.5), bəluclar (0.65), talışlar (0.68), tatlar (0.3), həzaralar, cəmşidilər, əfqanlar, taciklər (cəmisi 0.25). İran əhalisinin 20%-dən artığı türk dil qrupuna aiddir: azərbaycanlılar (5 mln. nəf.), qaşqaylar (0.38 mln. nəf.), türkmənlər (0.45 mln. nəf.), həmçinin bir sıra tayfalar: qacar, baharlı, eynanlı, nəfər, xorasani, pıçaqçı və başqa. (cəmisi təxminən 0.28 mln. nəf.). Həmçinin digər dil qrupalarının xalqları da yaşayırlar (min nəf.): ərəblər (550), ermənilər (200), assuriyalılar (75), yəhudilər (70), brahuilər, gürcülər, qaraçılar. Lurlar, bəxtiyarlar, qaşqylar, əfşarlar, kürdlərin və ərəblərin bir hissəsi, farsların böyük olmayan qrupları köçəri və ya yarımköçəri həyat tərzi keçirirlər.

Ədəb.: Ön Asiya xalqları, M., 1957.
S. İ. Bruk, V. S. Qluxoded.

"İnsan haqlarını izləmə təşkilatı"nın (Human Rights Watch) 1997–ci ildə yayımladığı İranla bağlı "Dini və etnik azlıqlar: qanunlarda və praktikada ayrı-seçkilik" (ing. Religious And Ethnic minorities: Discrimination in Law And Practice)[42] adlı 33 səhifəlik raportunda qeyd edilmişdir:

İranın əhalisi 60 milyon nəfərdən artıqdır.[43] Onlardan 15 – 20 milyon nəfərini azərbaycanlılar, 5 – 8 milyon nəfərini kürdlər təşkil edir.[44] 3 milyon nəfər əhalisi Xuzestan əyaləti əhalisinin 70%–i ərəblərdən ibarətdir.

ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi avqust 1962-ci ildən tam məxfi, iyun 1971-ci ildən isə qeyri-məxfi şəkildə "Dünya faktlar kitabı"nı nəşr etdirir.[45] Kitabda müxtəlif ölkələr haqqında məlumatlar verilərkən hansı mənbələrə istinad edildiyi işıqlandırılmır.

  •  
    MKİ-nin 1982-1989-cu illərdə yayınladığı məlumatlara əsasən İranda etnik qrupların ümumi əhali içində nisbətlərini əks etdirən diaqram
  •  
    MKİ-nin 1990-1993-cü illərdə yayınladığı məlumatlara əsasən İranda etnik qrupların ümumi əhali içində nisbətlərini əks etdirən diaqram
  •  
    MKİ-nin 1994-2011-ci illərdə yayınladığı məlumatlara əsasən İranda etnik qrupların ümumi əhali içində nisbətlərini əks etdirən diaqram
  •  
    MKİ-nin 2012-2014-cü illərdə yayınladığı məlumatlara əsasən İranda etnik qrupların ümumi əhali içində nisbətlərini əks etdirən diaqram
Etnik qrup ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda verilən məlumatlara əsasən
Sayı,
(1983)
≈ 		% Sayı,
(1984)
≈ 		%[46] Sayı,
(1985)
≈ 		%[47] Sayı,
(1986)
≈ 		% Sayı,
(1987)
≈ 		%[48] Sayı,
(1988)
≈ 		% Sayı,
(1989)
≈ 		%
Toplam 42 515 500 100% 43 820 000[46] 100% 45 191 000[47] 100% 46 604 000 100% 50 407 763[48] 100% 100% 53 866 523[49] 100%
Farslar 26 784 800 63% 27 606 600 63% 28 470 330 63% 29 360 500 63% 31 756 891 63% 63% 33 935 909 63%
Türkdilli xalqlar 7 652 800 18% 7 887 600 18% 8 134 380 18% 8 388 700 18% 9 073 397 18% 18% 9 695 974 18%
Kürdlər 1 275 500 3% 1 314 600 3% 1 355 730 3% 1 398 100 3% 1 512 233 3% 3% 1 615 996 3%
Ərəblər və digər Semitlər 1 275 500 3% 1 314 600 3% 1 355 730 3% 1 398 100 3% 1 512 233 3% 3% 1 615 996 3%
digər İranlılar 5 526 900 13% 5 696 600 13% 5 874 830 13% 6 058 600 13% 6 553 009 13% 13% 7 002 648 13%
Etnik qrup ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda verilən məlumatlara əsasən
Sayı,
(1990)
≈ 		% Sayı,
(1991)
≈ 		% Sayı,
(1992)
≈ 		% Sayı,
(1993)
≈ 		% Sayı,
(1994)
≈ 		% Sayı,
(1995)
≈ 		% Sayı,
(1996)
≈ 		%
Toplam 55 647 001[50] 100% 59 051 082[51][52] 100% 61 183 138[53] 100% 63 369 809[54] 100% 65 615 474[55] 100% 64 625 455[56] 100% 66 094 264[57] 100%
Farslar 28 379 971 51% 30 116 052 51% 31 203 400 51% 32 318 603 51% 33 463 892 51% 32 958 982 51% 33 708 075 51%
Azərbaycanlılar 13 911 750 25% 14 762 771 25% 15 295 785 25% 15 842 452 25% 15 747 714 24% 15 510 109 24% 15 862 623 24%
Giləklər 4 451 760 8% 4 724 087 8% 4 894 651 8% 5 069 585 8% 5 249 238 8% 5 170 036 8% 5 287 541 8%
Mazandaranlılar
Kürdlər 5 008 230 9% 5 314 597 9% 5 506 482 9% 5 703 283 9% 4 593 083 7% 4 523 782 7% 4 626 598 7%
Ərəblər 556 470 1% 590 511 1% 611 831 1% 633 698 1% 1 968 464 3% 1 938 764 3% 1 982 828 3%
Lurlar 1 112 940 2% 1 181 022 2% 1 223 663 2% 1 267 396 2% 1 312 309 2% 1 292 509 2% 1 321 885 2%
Bəluclar 556 470 1% 590 511 1% 611 831 1% 633 698 1% 1 312 309 2% 1 292 509 2% 1 321 885 2%
digər 1 669 410 3% 1 771 531 3% 1 835 495 3% 1 901 094 3% 656 156 1% 646 255 1% 660 944 1%
Türkmənlər 1 312 309 2% 1 292 509 2% 1 321 885 2%
Etnik qrup ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda verilən məlumatlara əsasən
Sayı,
(1997)
≈ 		% Sayı,
(1998)
≈ 		% Sayı,
(1999)
≈ 		% Sayı,
(2000)
≈ 		% Sayı,
(2001)
≈ 		% Sayı,
(2002)
≈ 		%
Toplam 67 540 002[58] 100% 68 959 931[59] 100% 65 179 752[60] 100% 65 619 636[61] 100% 66 128 965[62] 100% 66 622 704[63] 100%
Farslar 34 445 401 51% 35 169 565 51% 33 241 674 51% 33 466 014 51% 33 725 772 51% 33 977 579 51%
Azərbaycanlılar 16 209 600 24% 16 550 383 24% 15 643 140 24% 15 748 713 24% 15 870 952 24% 15 989 449 24%
Giləklər və Mazandaranlılar 5 403 200 8% 5 516 794 8% 5 214 380 8% 5 249 571 8% 5 290 317 8% 5 329 816 8%
Kürdlər 4 727 800 7% 4 827 195 7% 4 562 583 7% 4 593 375 7% 4 629 028 7% 4 663 589 7%
Ərəblər 2 026 200 3% 2 068 798 3% 1 955 393 3% 1 968 589 3% 1 983 869 3% 1 998 681 3%
Lurlar 1 350 800 2% 1 379 199 2% 1 303 595 2% 1 312 393 2% 1 322 579 2% 1 332 454 2%
Türkmənlər 1 350 800 2% 1 379 199 2% 1 303 595 2% 1 312 393 2% 1 322 579 2% 1 332 454 2%
Bəluclar 1 350 800 2% 1 379 199 2% 1 303 595 2% 1 312 393 2% 1 322 579 2% 1 332 454 2%
digər 675 401 1% 689 599 1% 651 797 1% 656 195 1% 661 290 1% 666 228 1%
Etnik qrup ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda verilən məlumatlara əsasən
Sayı,
(2003)
≈ 		% Sayı,
(2004)
≈ 		% Sayı,
(2005)
≈ 		% Sayı,
(2006)
≈ 		% Sayı,
(2007)
≈ 		% Sayı,
(2008)
≈ 		%
Toplam 68 278 826[64] 100% 69 018 924[65] 100% 68 017 860[66] 100% 68 688 433[67] 100% 65 397 521[68] 100% 65 875 224[69] 100%
Farslar 34 822 201 51% 35 199 651 51% 34 689 109 51% 35 031 101 51% 33 352 736 51% 33 596 364 51%
Azərbaycanlılar 16 386 918 24% 16 564 542 24% 16 324 286 24% 16 485 224 24% 15 695 405 24% 15 810 054 24%
Giləklər və Mazandaranlılar 5 462 306 8% 5 521 514 8% 5 441 429 8% 5 495 075 8% 5 231 802 8% 5 270 018 8%
Kürdlər 4 779 518 7% 4 831 325 7% 4 761 250 7% 4 808 190 7% 4 577 826 7% 4 611 266 7%
Ərəblər 2 048 365 3% 2 070 568 3% 2 040 536 3% 2 060 653 3% 1 961 926 3% 1 976 257 3%
Lurlar 1 365 577 2% 1 380 378 2% 1 360 357 2% 1 373 769 2% 1 307 950 2% 1 317 504 2%
Türkmənlər 1 365 577 2% 1 380 378 2% 1 360 357 2% 1 373 769 2% 1 307 950 2% 1 317 504 2%
Bəluclar 1 365 577 2% 1 380 378 2% 1 360 357 2% 1 373 769 2% 1 307 950 2% 1 317 504 2%
digər 682 787 1% 690 190 1% 680 179 1% 686 883 1% 653 976 1% 658 753 1%
Etnik qrup ABŞ MKİ-nin nəşr etdirdiyi "Dünya faktlar kitabı"nda verilən məlumatlara əsasən
Sayı,
(2009)
≈ 		%[70] Sayı,
(2010)
≈ 		%[71] Sayı,
(2011)
≈ 		%[72] Sayı,
(2012)
≈ 		%[73] Sayı,
(2013)
≈ 		%[74] Sayı,
(2014)
≈ 		%[75]
Toplam 66 429 284[70] 100% 76 923 300[71] 100% 77 891 220[72] 100% 78 868 711[73] 100% 79 853 900[74] 100% 80 840 713[75] 100%
Farslar 33 878 935 51% 39 230 883 51% 39 724 522 51% 48 109 914 61% 48 710 879 61% 49 312 835 61%
Giləklər və Mazandaranlılar 5 314 343 8% 6 153 864 8% 6 231 298 8%
Azərbaycanlılar 15 943 028 24% 18 461 592 24% 18 693 893 24% 12 618 994 16% 12 776 624 16% 12 934 514 16%
Kürdlər 4 650 050 7% 5 384 631 7% 5 452 385 7% 7 886 871 10% 7 985 390 10% 8 084 071 10%
Lurlar 1 328 586 2% 1 538 466 2% 1 557 824 2% 4 732 123 6% 4 791 234 6% 4 850 443 6%
Ərəblər 1 992 879 3% 2 307 699 3% 2 336 737 3% 1 577 374 2% 1 597 078 2% 1 616 814 2%
Türkmənlər 1 328 586 2% 1 538 466 2% 1 557 824 2% 1 577 374 2% 1 597 078 2% 1 616 814 2%
Bəluclar 1 328 586 2% 1 538 466 2% 1 557 824 2% 1 577 374 2% 1 597 078 2% 1 616 814 2%
digər 664 293 1% 769 233 1% 778 912 1% 788 687 1% 798 539 1% 808 407 1%
  •  
    Ostanlar üzrə farsların nisbəti, 2010 sorğusu
  •  
    Ostanlar üzrə azərbaycanlıların nisbəti, 2010 sorğusu
  •  
    Ostanlar üzrə kürdlərin nisbəti, 2010 sorğusu
  •  
    Ostanlar üzrə lurların nisbəti, 2010 sorğusu
  •  
    Ostanlar üzrə ərəblərin nisbəti, 2010 sorğusu
  •  
    Ostanlar üzrə bəlucların nisbəti, 2010 sorğusu
Ostanın adı 2010-cu ildə İran Dövlət Mədəniyyət Şurasının gerçəkləşdirdiyi sorğunun 2012-ci ildə bəyan edilmiş nəticələrinin 24 oktyabr – 13 noyabr 2011–ci il ümumiran əhali siyahıyaalınmasının yekunlarına tətbiqinə əsasən alınmış rəqəmlərdə danışanların ana dili əsasında İran əhalisinin etnik tərkibi
Fars-
lar
≈ 		% Azərbay-
canlılar
≈ 		% Kürd-
lər
≈ 		% Şimal-
lılar
≈ 		% Lurlar
≈ 		% Ərəblər
≈ 		% Bəluclar
≈ 		% Digər-
ləri
≈ 		% Təsnif-
lənmə-
miş
≈ 		%
Rəzəvi Xorasan[76] 5 412 945 90.30% 221 793 3.70% 251 765 4.20% 11 989 0.20% ... ... 17 983 0.30% 17 983 0.30% ... ... 59 944 1.00%
İsfahan[77] 4 069 346 83.40% 341 552 7.00% ... ... ... ... 302 517 6.20% 58 552 1.20% ... ... 63 431 1.30% 43 914 0.90%
Gülüstan[78] 838 751 47.20% 69 304 3.90% 5 331 0.30% 735 684 41.40% ... ... ... ... 69 304 3.90% 55 087 3.10% 3 553 0.20%
Hörmüzgan[79] 1 333 565 84.50% 4 735 0.30% 11 047 0.7% 11 047 0.7% 11 047 0.7% 67 862 4.3% 93 113 5.9% ... ... 45 767 2.9%
Mazandaran[80] 233 620 7.60% 73 775 2.40% 3 074 0.10% 2 738 883 89.10% ... ... ... ... ... ... ... ... 24 591 0.80%
Şimali Xorasan[81] 241 228 27.80% 178 752 20.60% 400 022 46.10% 28 635 3.30% ... ... ... ... ... ... 19 090 2.20% ... ...
Cənubi Xorasan[82] 657 896 99.30% ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4 638 0.70% ... ... ... ...
Qərbi Azərbaycan[83] 24 645 0.80% 2 347 399 76.20% 668 485 21.70% ... ... ... ... ... ... ... ... 30 805 1.00% 9 242 0.30%
Şərqi Azərbaycan[84] 52 145 1.40% 3 642 678 97.80% 7 449 0.20% ... ... ... ... ... ... ... ... 7 449 0.20% 14 899 0.40%
Ərdəbil[85] 13 733 1.10% 1 226 015 98.20% 4 994 0.40% ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3 746 0.30%
Zəncan[86] 11 173 1.10% 999 482 98.40% ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5 079 0.50%
Həmədan[87] 427 259 24.30% 1 035 620 58.90% 181 102 10.30% ... ... 94 946 5.40% 5 275 0.30% 5 275 0.30% 5 274 0.30% 3 517 0.20%
Qəzvin[88] 491 440 40.90% 630 822 52.50% 42 055 3.50% 32 442 2.70% ... ... ... ... ... ... ... ... 4 806 0.40%
Gilan[89] 111 639 4.50% 195 989 7.90% 22 328 0.90% 2 131 071 85.90% ... ... 4 962 0.20% ... ... ... ... 14 885 0.60%
Kürdüstan[90] 8 962 0.60% 4 481 0.30% 1 460 785 97.80% ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19 417 1.30%
Əlburz[91] 1 133 881 47.00% 870 917 36.10% 178 526 7.40% 106 151 4.40% 77 200 3.20% 14 475 0.60% ... ... 26 538 1.10% 4 825 0.20%
Tehran[92] 7 176 017 58.90% 3 691 568 30.30% 219 301 1.80% 670 087 5.50% 255 851 2.10% ... ... 12 183 0.10% 158 384 1.30% ... ...
Mərkəzi[93] 1 022 292 72.30% 294 103 20.80% 18 381 1.30% 9 898 0.70% 22 623 1.60% 9 898 0.70% ... ... 18 381 1.30% 18 383 1.30%
Qum[94] 741 677 64.40% 297 131 25.80% 19 578 1.70% 3 455 0.30% 4 607 0.40% 28 792 2.50% 4 607 0.40% 19 578 1.70% 32 247 2.80%
Simnan[95] 577 564 91.50% 9 468 1.50% 5 050 0.80% 29 036 4.60% 631 0.10% ... ... ... ... 5 050 0.80% 4 419 0.70%
Kirmanşah[96] 81 700 4.20% ... ... 1 799 335 92.50% ... ... 13 617 0.70% 3 890 0.20% ... ... 9 726 0.50% 36 959 1.90%
İlam[97] ... ... ... ... 479 535 86.00% ... ... 59 663 10.70% ... ... ... ... 9 479 1.70% 8 922 1.60%
Luristan[98] 80 695 4.60% 5 263 0.30% 8 771 0.50% 5 263 0.30% 1 605 132 91.50% 8 771 0.50% ... ... 31 577 1.80% 8 771 0.50%
Fars[99] 3 677 326 80.00% 459 666 10.00% 4 597 0.10% ... ... 353 943 7.70% 4 597 0.10% 9 193 0.20% 36 773 0.80% 50 563 1.10%
Kirman[100] 2 862 574 97.40% 26 451 0.90% ... ... 5 878 0.20% ... ... 8 817 0.30% 14 695 0.50% 8 817 0.30% 11 756 0.40%
Sistan və Bəlucistan[101] 836 328 33.00% ... ... 10 137 0.40% ... ... ... ... ... ... 1 657 450 65.40% 5 069 0.20% 25 343 1.00%
Çahar-Mahal və Bəxtiyari[102] 138 767 15.50% 90 422 10.10% ... ... ... ... 656 228 73.30% ... ... ... ... 4 476 0.50% 5 370 0.60%
Kohgiluyə və Boyer-Əhməd[103] 23 711 3.60% 32 931 5.00% ... ... ... ... 596 718 90.60% ... ... ... ... ... ... 5 269 0.80%
Yəzd[104] 1 059 386 98.60% ... ... ... ... ... ... ... ... 5 372 0.50% ... ... ... ... 9 670 0.90%
Buşehr[105] 948 247 91.80% 10 329 1.00% ... ... ... ... 21 692 2.10% 42 351 4.10% ... ... 5 165 0.50% 5 165 0.50%
Xuzistan[106] 1 445 619 31.90% 113 293 2.50% 45 317 1.00% ... ... 1 368 579 30.20% 1 522 658 33.60% ... ... 9 063 0.20% 27 191 0.60%
Bütün ostanlar 35 734 131 47.55% 16 873 939 22.45% 5 846 965 7.78% 6 519 519 8.68% 5 444 994 7.25% 1 804 255 2.40% 1 888 441 2.51% 529 212 0.70% 508 213 0.68%

Mənbə

redaktə
  1. Бларамберг. Статистическое обозрение Персии (1853)
  2. Путевой журнал Е. И. Чирикова, русского комиссара-посредника по турецко-персидскому разграничению, 1849-1852 гг. // Записки Кавказского отдела Императорского Русского географического Общества, Книга 9. 1875
  3. Н. Г. Петрусевич. Туркмены между старым руслом Аму-Дарьи (Узбоем) и северными окраинами Персии // Записки Кавказского отдела Императорского Русского географического общества. Книжка XI. Выпуск 1. 1880.
  4. Приложение: Специальная статистика Персии д-ра Гентче из Дрездена. // Известия Кавказского отдела Императорского Русского географического общества. Том 4, № 4, 1876. — в оригинале: XVII. Specialstatistik von Persien Von Dr. Julius Cäsar Häntzsche in Dresden, seiten 429-450.// Als Fortsetzung der Zeitschrift Für Allgemeine erdkunde im auftrage der gesellschaft herausgegeben von Prof. Dr. W. Koner. Vierter Band. Berlin . Verlag von Dietrich Reamer. Gesellschaft für Erdkunde zu Berlin. 1869.
  5. Подполковник Колюбакин Алексей Михайлович. Состав населения Персии по племенам и провинциям. Сборник географических, топографических и статистических материалов по Азии. Выпуск 4, СПб., военная типография, 1883. Секретно. Издание Военно-Ученого Комитета Главного Штаба.
  6. Карл Риттер: Иран, ч.I, предисловие перевод и дополнения Н.В. Ханыкова, СПб, 1874.
  7. No. VIII. Observations on the geography of Southern Persia, with reference to the pending military operations, page 280-299. By Colonel Sir Henry C. Rawlinson, K.C.B., F.E.G.S., etc. // Proceedings of the Journal of the Royal Geographical Society of London. Vol I. Sessions 1855-1856 and 1856-1857. Nos. I. to XI. Edited by the secretary. London: published by Edward Stanford, 6, Charing Cross, 1857.
  8. Persien: Eine historische Landschaft (1891)
  9. Persien, das Land und seine Bewohner: ethnographische Schilderungen (1865)

Qeydlər

redaktə
  1. ↑ Qeyd: daha dəqiq 1-15 noyabr 1956-cı il
  2. ↑ Qeyd: daha dəqiq 1-20 noyabr 1966-cı il
  3. ↑ Qeyd: daha dəqiq 30 oktyabr-19 noyabr 1976-cı il
  4. ↑ Qeyd: daha dəqiq 23 oktyabr-16 noyabr 1996-cı il
  5. ↑ Qeyd: daha dəqiq 28 oktyabr-17 noyabr 2006-cı il
  6. ↑ Qeyd: daha dəqiq 24 oktyabr–13 noyabr 2011–ci il
  7. ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 21, 171.
  8. ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 172, 173. Mənbədə mazandaranlılardan ayrıca xalq kimi bəhs edilməməsi onların farsların tərkibində hesablanıldığı təsəvvürü yaradır.
  9. ↑ Qeyd: göstərilən mənbəyə əsasən azərbaycanlıların sayı azərbaycanlı köçəri tayfalarla birlikdə 4 milyon nəfədən çox idi (bax: səh. 172). Bütün İranda təxminən 4 milyonadak azərbaycanlı yaşayırdı (səh. 284). Azərbaycanlılara yaxın təxminən 700 min nəfər əhali öz tayfa quruluşunu qoruyub saxlamışdı (səh. 284-286): onlardan əfşarlar - 400 min nəfər, şahsevənlər - 180 min nəfər, qaradağlılar - 75 min nəfər, qacarlar - 25 min nəfər və qarapapaqlar 20 min nəfər idi. Qaşqayların sayı isə 350 min nəfər idi (səh. 23, 276).
  10. ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 23, 242. Mənbəyə əsasən onlardan (Şadulu və Zəfəranlu tayfalarına mənsub olan) 250.000 nəfəri (səh. 23-də) və ya 200.000 nəfəri (səh. 243) Xorasan ostanında, ostanın şimalında Quçan və Dərəgəz bölgəsində yaşayırdılar.
  11. ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 22, 158, 172.
  12. ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 172, 291.
  13. ↑ Qeyd: mənbədə Aysorlar olaraq qeyd ediliblər, bax: səhifə 172.
  14. ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 172, 295.
  15. ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 22, 172.
  16. ↑ İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 225
  17. ↑ Qeyd: mənbədə Əfqanlar olaraq qeyd ediliblər, bax: səhifə 172.
  18. ↑ Qeyd: göstərilən mənbəyə əsasən öz tayfa quruluşunu qoruyub saxlamış əfşarlar - 300 min nəfər, qaşqaylar - 300 min nəfər, şahsevənlər - 150 min nəfər, qacarlar - 20 min nəfər, qarapapaqlar - 20 min nəfər, cənubi və şərqi İranın türk tayfaları (nəfər, baharlı, inanlı, teymurtaş, govdari, qaray, xorasani, pıçaqçı, qaragözlü və digər.) isə - 200 min nəfər olaraq ehtimal edilmişlər.
  19. ↑ Mənbəyə əsasən ayrıca azərbaycanlılar - 3.3 milyon nəfər, qaşqaylar - 300 min nəfər, əfşarlar - 300 min nəfər, cənubi və şərqi İranda məskun olan türk tayfaları (nəfər, baharlı, inanlı, teymurtaş, govdari, pıçaqçı, qarayi, xorasani, qaragözlü və s.) - 200 min nəfər, şahsevənlər - 150 min nəfər, qacarlar - 20 min nəfər və qarapapaqlar - 20 min nəfər təxmin edilmişdir, istinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səh. 163
  20. ↑ Qeyd: mənbəyə əsasən Kohgiluyə və Mamasani tayfaları daxil olmaqla.
  21. ↑ Qeyd: mənbəyə əsasən Hindistan və Pakistandan köçüb gəlmişlər.
  22. ↑ Qeyd: göstərilən mənbəyə əsasən Əfşar, Şahsevən, Qacar, Müqəddəm, Pıçaqçı, Baharlı, Aynallı və Qaragözlü tayfaları daxil olmaqla.
  23. ↑ Qeyd: göstərilən mənbəyə əsasən ana dili Dəricə olanlar ("Dəricə" və yə "şərqi farsca" adlandırılan dil Əfqanıstanda – Tacikistanda – Özbəkistanda – İranda yaşayan Tacik və ya Farsivan adlandırılan toplumun ana dili , həmçinin birinci dərəcəli dil kimi dəricədən istifadə etdikləri üçün Əfqanıstanda taciklərin içində hesablanan Qızılbaş – Azərbaycan türklərinin birinci dili, əsasən İranda və Əfqanıstanda məskunlaşmış Çahar Aymaqların ana dili, Əfqanıstanda yaşayan Fars toplumuna aid olan Pəhləvani etnik qrupunun ana dili və nəhayət öz ana dili olan uyğur türkcəsini unutmuş Gurluların varisləri olan Həzaraların ana dilidir. Arxivləşdirilib 2012-10-19 at the Wayback Machine) , tatlar , bəxtiyarilər və lurlar daxil olmaqla.

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Central Intelligence Agency - CİA - The World Factbook: Country comparison: Population Arxivləşdirilib 2014-04-03 at the Wayback Machine (İran population number: 80,840,713 by July 2014 estimation)
  2. ↑ Iran population statistics Arxivləşdirilib 2016-03-22 at the Wayback Machine in GeoHive Global Statistics Arxivləşdirilib 2012-04-03 at the Wayback Machine. United States of America, Arizona, Phoenix.
  3. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): 5. Population and average annual growth (1260-1385/1881-2006) — yoxlanılıb: 25.6.2014. — Arxivləşdirilib.
  4. ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): 2. 6. SETTLED AND UNSETTLED POPULATION AND HOUSEHOLDS OF OSTANS, 1385 CENSUS Arxivləşdirilib 2015-05-21 at the Wayback Machine
  5. ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): 2. 7. POPULATION BY TYPE OF HOUSEHOLD, SEX AND OSTAN, 1385 CENSUS Arxivləşdirilib 2016-03-06 at the Wayback Machine
  6. ↑ The President’s Office, Deputy of Strategic Planning and Control, Statistical Center of Iran. National Population and Housing Census 2011 (1390): Selected Findings, October 24, 2011. Table 12 – Population by Sex, Residence and Province: 2011 – page 20-21
  7. ↑ 1 2 3 (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): Selected findings of the 2011 National Population and Housing Census Arxivləşdirilib 2016-03-03 at the Wayback Machine
  8. ↑ 1 2 3 4 5 "Selected Findings of National Population and Housing Census, 2011" (PDF). 2013-05-31 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-13.
  9. ↑ Encyclopædia Iranica: CENSUS i. In Iran Arxivləşdirilib 2022-05-17 at the Wayback Machine---Table 14. Aggregate returns of the first public census of Persia (Aban 1335) S./November 1956 Arxivləşdirilib 2021-09-23 at the Wayback Machine
  10. ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :18. POPULATION BY SEX AND CITIZENSHIP: AT 1365 AND 1375 CENSUSES Arxivləşdirilib 2016-03-06 at the Wayback Machine
  11. ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :2. 21. POPULATION BY AGE AND CITIZENSHIP, 1375 CENSUS Arxivləşdirilib 2015-05-21 at the Wayback Machine
  12. ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): 2. 19. POPULATION CITIZENSHIP AND OSTAN, 1385 CENSUS. — Arxivləşdirilib.
  13. ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :2. 18. POPULATION BY AGE AND CITIZENSHIP, 1385 CENSUS Arxivləşdirilib 2015-05-21 at the Wayback Machine
  14. ↑ 1 2 3 4 DEMOGRAPHY – Encyclopaedia Iranica Arxivləşdirilib 2015-09-10 at the Wayback Machine: i. In Persia since 1319 Š./1940. Arxivləşdirilib 2015-09-10 at the Wayback Machine — Table 19. Religious minorities in Persia, 1335-65 Š./1956-86 Arxivləşdirilib 2021-10-23 at the Wayback Machine
  15. ↑ 1 2 (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :6. FOLLOWERS OF SELECTED RELIGIONS IN THE 1976 & 1986 CENSUSES Arxivləşdirilib 2013-10-29 at the Wayback Machine. — Arxivləşdirilib.
  16. ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal – Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran): 15. POPULATION, BY RELIGION AND SEX: THE 1375 CENSUS Arxivləşdirilib 2015-05-21 at the Wayback Machine
  17. ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :2.16. POPULATION, BY RELIGION AND OSTAN: THE 1375 CENSUS. — Arxivləşdirilib.
  18. ↑ (Farsca:پورتال - مرکز آمار ایران) Portal - Statistical Center of Iran (Markaz-e Amar-e Iran) :2. 15. POPULATION BY RELIGION AND OSTAN, 1385 CENSUS Arxivləşdirilib 2012-12-27 at Archive.today. — Arxivləşdirilib.
  19. ↑ UNESCO :"Education for all"-2000-2006 Islamic Republic of Iran Arxivləşdirilib 2010-07-05 at the Wayback Machine
  20. ↑ 1 2 Encyclopædia Iranica :AFGHANISTAN xiv. AFGHAN REFUGEES IN IRAN Arxivləşdirilib 2022-05-17 at the Wayback Machine
  21. ↑ Persia Arxivləşdirilib 2021-09-23 at the Wayback Machine; Containing a Description of the Country: With an Account of Its Government, Laws, and Religion, and of the Character, Manners and Customs, Arts, Amusements, &c. of Its Inhabitants. By Frederic Shoberl, pp. 19-22
  22. ↑ Almanach de Gotha, annuaire généalogique, diplomatique et statistique pour l'année 1882, la page 882-883
  23. ↑ Большая Советская Энциклопедия. Первое издание. Том сорок пятый. Перемышль – Пол./Под ред. О. Ю. Шмидта (гл. ред.) и др. Москва, 1940-ой год, стр. 160-161
  24. ↑ Большая Советская Энциклопедия. Второе издание. Arxivləşdirilib 2014-05-17 at the Wayback Machine Том восемнадцатый. Индекс-Истон./Под ред. Б.А. Введенского (гл. ред.) и др. Москва, 1953-й год, стр. 398 Arxivləşdirilib 2016-03-05 at the Wayback Machine
  25. ↑ Большая Советская Энциклопедия. Третье издание.Десятый том. Ива - Италики Arxivləşdirilib 2005-04-28 at the Wayback Machine./Под ред. А.М. Прохорова (гл. ред.) и др. Москва, 1972-й год, стр. 406 Arxivləşdirilib 2012-06-18 at the Wayback Machine
  26. ↑ Академии наук СССР. Институт этнографии имени Н.Н. Миклухо-Маклая. Народы мира. Этнографические очерки. Под общей редакцией профессора и члена-корреспондента АН СССР С. П. Толстова. Издательство Академии Наук СССР. Москва. 1957. Народы Передней Азии. Под Редакцией Н. А. Кислякова, А. И. Першица. Издательство Академии Наук СССР. Москва. 1957, 613 страниц.
  27. ↑ 1 2 3 4 İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 172
  28. ↑ 1 2 İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 225
  29. ↑ 1 2 İstinad olaraq bax: göstərilən mənbədə səhifə 172, 261.
  30. ↑ Академии наук СССР. Институт этнографии имени Н.Н.Миклухо-Маклая. Народы мира. Этнографические очерки. Под общей редакцией профессора и члена-корреспондента АН СССР С. П. Толстова. Издательство Академии Наук СССР. Москва. 1962. Численность и расселение народов мира. Под Редакцией С. И. Брука. Издательство Академии Наук СССР. Москва. 1962, стр. 204
  31. ↑ Атлас народов мира. Составлен Институтом этнографии им. Н .Н. Миклухо-Маклая Академии наук СССР и Главным управлением геодезии и картографии Государственного геологического комитета СССР. Москва. 1964, стр. 163
  32. ↑ 1 2 Country Study: Iran - Library of Congress: Appendix. Tables - Library of Congress: — yoxlanılıb: 11.6.2014
  33. ↑ Country ProFayl: Iran, May 2008 - Library of Congress — yoxlanılıb: 11.6.2014
  34. ↑ World and Its Peoples page 486
  35. ↑ Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO): Southern Azerbaijan Arxivləşdirilib 2013-07-26 at the Wayback Machine---publication date: March 25, 2008
  36. ↑ Unrepresented Nations and Peoples Organization: West Balochistan Arxivləşdirilib 2022-09-01 at the Wayback Machine
  37. ↑ Unrepresented Nations and Peoples Organization: Ahwazi Arxivləşdirilib 2022-07-23 at the Wayback Machine:..Indigenous Arab people within the province of Al-Ahwaz (officially known as Khuzestan) are a national, ethnic, linguistic and a cultural minority.Area: 89,000km2.Ethnic Groups: Arab (75%), Persian, Lurs, Jewish, Christian . Population: Al-Ahwaz: 5.7 million (according 2009 estimate based on 2002 government census) whith approx 4 million are Arabs. There are about 2 million Ahwazi Arab war (Iran-Iraq) refugees in other provinces.
  38. ↑ Ethnologue 14 report (in 2000) for Iran - archive of previous editions Arxivləşdirilib 2016-12-26 at the Wayback Machine (Yoxlanılıb: 11.02.2014)
  39. ↑ Iran, page 528 Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine. // Ethnologue: Languages of the world. 14th Edition. Volume I. Author: Barbara F. Grimes, Joseph Evans Grimes. Dallas: SIL International, 2000, XI+855 pages. ISBN 9781556711039
  40. ↑ Iran, page 529 Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine. // Ethnologue: Languages of the world. 14th Edition. Volume I. Author: Barbara F. Grimes, Joseph Evans Grimes. Dallas: SIL International, 2000, XI+855 pages. ISBN 9781556711039
  41. ↑ Iran, page 532 Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine. // Ethnologue: Languages of the world. 14th Edition. Volume I. Author: Barbara F. Grimes, Joseph Evans Grimes. Dallas: SIL International, 2000, XI+855 pages. ISBN 9781556711039
  42. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-30.
  43. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-07-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-30.
  44. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-07-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-30.
  45. ↑ "History — CIA — The World Factbook". 2013-05-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-20.
  46. ↑ 1 2 National Basic Intelligence Factbook — 1984, page 108
  47. ↑ 1 2 National Basic Intelligence Factbook — 1985, page 110
  48. ↑ 1 2 National Basic Intelligence Factbook — 1987, page 116
  49. ↑ "Iran People — 1989, CIA World Factbook — Theodora.com". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-19.
  50. ↑ "Iran People — 1990, CIA World Factbook — Theodora.com". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-19.
  51. ↑ "Iran People — 1991, CIA World Factbook — Theodora.com". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  52. ↑ The World Factbook 1991
  53. ↑ The World Factbook 1992
  54. ↑ The World Factbook 1993
  55. ↑ The World Factbook 1994
  56. ↑ "Iran People — 1996, CIA World Factbook — Theodora.com". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  57. ↑ The World Factbook 1996
  58. ↑ "Iran People — 1997". 2021-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  59. ↑ "Iran People — 1998". 2021-09-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  60. ↑ "Iran People — 1999". 2022-09-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  61. ↑ "Iran People — 2000". 2022-02-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  62. ↑ "Iran People — 2001". 2020-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  63. ↑ "Iran People — 2002". 2021-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  64. ↑ "Iran People — 2003". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  65. ↑ "CIA World Fact Book, 2004/Iran — Wikisource". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  66. ↑ "Iran People — 2005". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  67. ↑ "Iran People — 2006, CIA World Factbook — Theodora.com". 2021-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  68. ↑ "Iran People — 2007". 2021-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-17.
  69. ↑ Iran: Land, Climate, Culture, and Resources Arxivləşdirilib 2022-03-26 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 17.8.2014
  70. ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: Library Arxivləşdirilib 2011-05-24 at the Wayback Machine – Publications Arxivləşdirilib 2013-12-06 at the Wayback Machine – Download Arxivləşdirilib 2014-09-18 at the Wayback Machine – The World Factbook 2009 (zip) Arxivləşdirilib 2014-03-22 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
  71. ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: Library Arxivləşdirilib 2011-05-24 at the Wayback Machine – Publications Arxivləşdirilib 2013-12-06 at the Wayback Machine – Download Arxivləşdirilib 2014-09-18 at the Wayback Machine – The World Factbook 2010 (zip) Arxivləşdirilib 2014-08-21 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
  72. ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: Library Arxivləşdirilib 2011-05-24 at the Wayback Machine – Publications Arxivləşdirilib 2013-12-06 at the Wayback Machine – Download Arxivləşdirilib 2014-09-18 at the Wayback Machine – The World Factbook 2011 (zip) Arxivləşdirilib 2014-08-21 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
  73. ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: Library Arxivləşdirilib 2011-05-24 at the Wayback Machine – Publications Arxivləşdirilib 2013-12-06 at the Wayback Machine – Download Arxivləşdirilib 2014-09-18 at the Wayback Machine – The World Factbook 2012 (zip) Arxivləşdirilib 2014-08-21 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
  74. ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: Library Arxivləşdirilib 2011-05-24 at the Wayback Machine – Publications Arxivləşdirilib 2013-12-06 at the Wayback Machine – Download Arxivləşdirilib 2014-09-18 at the Wayback Machine – The World Factbook 2013 (zip) Arxivləşdirilib 2014-08-21 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
  75. ↑ 1 2 CİA Arxivləşdirilib 2021-03-11 at the Wayback Machine: The World Factbook Arxivləşdirilib 2013-05-10 at the Wayback Machine – Middle East :: İran (2014 profile) Arxivləşdirilib 2012-02-03 at the Wayback Machine — yoxlanılıb: 16.06.2014
  76. ↑ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان خراسان رضوی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۵-۴۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  77. ↑ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان اصفهان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۰-۳۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  78. ↑ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان گلستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۵-۵۹-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۲ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  79. ↑ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان هرمزگان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۶۴-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۹ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  80. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۷۰۴۰/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:مازندران/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۵-۶۲-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  81. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۹۷۳۹ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان خراسان شمالی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۲-۴۷-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۳۰۲ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  82. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۱۲۳/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:خراسان جنوبی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۴۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  83. ↑ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان آذربایجان غربی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۳۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱
  84. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۸۲۱/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان آذربایجانشرقی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۳۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۳ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  85. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۱۶۶/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:اردبیل/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۳۷-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۴۹ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  86. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۹۴۱۴/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان زنجان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۴۹-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۲ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  87. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۶۶۶/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:همدان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۶۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  88. ↑ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان قزوین/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۵۳-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۶۸ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  89. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۹۶۷۷/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان گیلان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱-۶۰-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۵ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  90. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۶۸۸۴طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان کردستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۷-۵۵-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  91. ↑ شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۹۰۵۷۷طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان البرز/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۷-۳۹-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  92. ↑ شماره کتابشناسه ملّی:۲۸۸۷۱۴۱طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان تهران/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۷-۴۲-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  93. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۷۰۰۰/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان مرکزی/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۲-۶۳-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۷۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  94. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۴۷۰/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:قم/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۰-۵۴-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۷۰ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی
  95. ↑ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:سمنان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۲-۵۰-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  96. ↑ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان کرمانشاه/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱-۵۷-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  97. ↑ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان ایلام/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۴۰-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  98. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۸۵۹/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان لرستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۶۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۵۸ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  99. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۱۵۶/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان فارس/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۵۲-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  100. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۶۹۷۰/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان کرمان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۴-۵۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۸۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  101. ↑ ۲۸۷۸۴۹۰ شماره کتابشناسی ملی طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان سیستان وبلوچستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۵۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  102. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۷۸۳۱/طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور(شاخص های غیرثبتی){گزارش}:استان چهارمحال و بختیاری/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۱-۴۴-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۳۰۰ ص:جدول(بخش رنگی)،نمودار(بخش رنگی)
  103. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۸۷۲۴۵/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان کهگیلویه وبویراحمد/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۸-۵۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  104. ↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۹۰۶۱۹/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان یزد/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۶۶-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۱ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  105. ↑ طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}: استان بوشهر/ به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری: منصور واعظی؛ اجرا: شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک: ۰-۴۱-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸، وضعیت نشر: تهران - موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱، وضعیت ظاهری: ۲۹۵، ص: جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
  106. ↑ شطرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان خوزستان/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۹-۴۸-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۷۶ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)

Xarici keçidlər

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İran_əhalisi&oldid=7668685"