Əliağa Vahid
Əliağa Vahid (əsl adı: Əliağa Məmmədqulu oğlu İsgəndərov; 17 fevral 1895, Bakı – 1 oktyabr 1965, Bakı) — Azərbaycan-sovet şairi, qəzəlxanı Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi (17 iyun 1943).
| Əliağa Vahid | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 17 fevral 1895 |
| Doğum yeri | Masazır, Bakı qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | 1 oktyabr 1965 (70 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | şair, qəzəlxan |
| Əsərlərinin dili | Azərbaycan dili |
| Janr | qəzəl |
| Mükafatları |
 |
 |
|
 Əliağa Vahid Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktə
Əliağa Vahid 17 fevral 1895-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. O, mədrəsədə oxumağa başlasa da, daha sonra ehtiyac üzündən təhsilini yarımçıq qoyaraq xarratlıq etmişdir. Gənc yaşlarında Bakıdakı "Məcməüş-şüəra" ədəbi məclisində iştirak edib, Azər (İmaməliyev), Müniri və b. şairlərin təsiri ilə lirik şeirlər yazıb. Satirik şeirlərində ictimai nöqsanları, mövhumatı, zülm və haqsızlığı ifşa edib. Onun "Tamahın nəticəsi" adlı ilk kitabı nəşr olunmuşdur.[nə vaxt?]
Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Vahid inqilabi təbliğat sahəsində fəal çalışıb, yeni həyatı tərənnüm edən çoxlu şeir ("Əsgər və fəhlə yoldaşlarıma", "Məktəb nə deməkdir", "Ucal, mələyim" və s.) yazmış, "Kommunist" qəzeti, "Molla Nəsrəddin" jurnalı ilə əməkdaşlıq etmişdir. Onun "Kupletlər" (1924), "Mollaxana" (1938) kitablarındakı şeirlərdə yeniliyə mane olanlar kəskin satira atəşinə tutulur. Böyük Vətən müharibəsi illərində yazdığı əsərlərdə "Döyüş qəzəlləri" (1943), "Qəzəllər" (1944) kitablarında Əliağa Vahid Vətənə məhəbbət, düşmənə nifrət, qələbəyə inam hissləri təbliğ edirdi.
Füzuli ənənələrinin davamçısı olan Vahid müasir Azərbaycan ədəbiyyatında qəzəl janrının görkəmli nümayəndəsidir. Qəzəlləri poetik dilinin sadəliyi, xəlqiliyi və ahəngdarlığı ilə seçilir, xanəndələrin repertuarında mühüm yer tutur. Nizami, Xaqani, Füzuli, Nəvai və başqalarının qəzəllərini Azərbaycan dilinə tərcümə edib. 1 oktyabr 1965-ci ildə Bakı şəhərində vəfat edib.
Əliağa Vahidin heykəli əvvəlcə Filarmoniya bağında qoyulmuş, daha sonra təmir zamanı İçərişəhərə köçürülmüş və qoyulduğu meydan Əliağa Vahid bağı adını almışdır.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı ilə Əliağa Vahid Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin siyahısına daxil edilib.[1]
Repressiya
redaktəƏliağa Vahid içki içən deyildi ancaq repressiyaya görə özünü içki içən kimi göstərirdi ki, ona toxunmasınlar. Bir gün Mircəfər Bağırova represiyya ilə bağlı bir siyahı veriblər. Onun da adı orda olub. Mircəfər Bağırov Əliağa Vahidin adının üstündən xətt çəkib ki, bütün günü sərxoş olan adamdır. Ondan bizə nə ziyan gələcək. Vahid bir müddət yaxşı şəraitdə yaşamayıb. Hətta, bununla bağlı Mircəfər Bağırova şeir də yazıb. Sonralar Bağırov Vahidi yanına çağırtdırıb, ona 1951-ci ildə 2 otaqlı mənzil verib.[2]
Mirası
redaktə- Onun adına Bakıda bir məktəb, park, bağ (keçmiş Qubernator bağı), ədəbiyyat evi və küçə vardır.
- Vahidin 1990-cı ildə bürüncdən düzəldilmiş və saçlarında müxtəlif alleqorik fiqurların təsvir edildiyi böyük bir büstü İçərişəhərdə — eyniadlı metro stansiyasının arxasında yerləşən kiçik bağda yerləşdirilmişdir. Heykəl əvvəllər şəhər divarlarının cənub tərəfində yerləşən Azərbaycan Dövlət Filarmoniya bağında yerləşdirilmişdi. 2009-cu ildən isə heykəl hal-hazırda olan yerə köçürülmüşdür.[3]
- 1991-ci ildə Azərbaycanfilm kinostudiyasında Vahidin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş "Qəzəlxan" adlı film çəkilmişdir.
Filmoqrafiya
redaktəHəmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktəBu məqalədəki istinadlar müvafiq istinad şablonları ilə göstərilməlidir. |
- ↑ """Əsərlərin dövlət varidatı elan edilməsi Qaydaları"nın və "Əsərləri dövlət varidatı elan edilən müəlliflərin və dövlət varidatı elan edilən filmlərin Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında" [[Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti]]nin 7 may 2019-cu il tarixli, 211 nömrəli Qərarı" (az.). nk.gov.az. 2019–05-11. 24 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019–05-13.
- ↑ "Mircəfər Bağırov Əliağa Vahidi niyə sərxoş adlandırıb?". 2015-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-07.
- ↑ "Памятник Вахиду". 2016-03-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-25.
Mənbə
redaktə- Vahid Ə. Seçilmiş əsərləri. Bakı: "Lider nəşriyyat". 2005. səh. 472. ISBN 9952417339.
Xarici keçidlər
redaktə- Cavid Zeynallı. ""Əliağa Vahid. Qəzəllər" kitabının təqdimatı keçirilib" ( (az.)). apa.az. 2015-09-18. 2015-09-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-18.
- Təhminə Paşayeva. "Mircəfər Bağırov Əliağa Vahidi niyə sərxoş adlandırıb? (tarix-fotolar)" ( (az.)). modern.az. 2010-02-22. 2015-09-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-09.