Vikipediya

Fallout (videooyun)

1997-ci ildə yayımlanan rol video oyunu
(Fallout (video oyun) səhifəsindən yönləndirilmişdir)

Fallout: A Post Nuclear Role Playing Game (azərb. Radioaktiv yağıntı. Bir postnüvə rol oyunu‎) və ya sadəcə Fallout (azərb. Radioaktiv yağıntı‎) — "Dragonplay"[a] tərəfindən hazırlanan və "Interplay Entertainment" tərəfindən nəşr olunan növbəyə əsaslanan postapokaliptik açıq dünya rol videooyunu. "Fallout" oyun seriyasındakı 1-ci epizoddur. Layihə istehsal prosesində olarkən 1988-ci ildə satışa çıxarılmış "Wasteland" videooyununun de-fakto sikveli hesab edilirdi. Lakin bu, "Interplay" şirkəti "Wasteland" videooyununun hüquqlarını vaxtında əldə edə bilmədiyindən baş verməmişdir.[6][7] Oyun 10 oktyabr 1997-ci ildə Şimali Amerikada Microsoft Windows, MS-DOS və Mac OS platformaları üçün, həmin ilin axırlarında Avropada eyni platformalar üçün, 2002-ci ildə isə Şimali Amerikada Mac OS X platforması üçün satışa çıxarılmışdır. Oyunun hadisələri ABŞ-nin Kaliforniya ştatının cənub ərazilərində cərəyan edir. Oyunun əsas hekayəsi "Böyük müharibə"dən (ing. The Great War) 84 il sonra, yəni 2161-ci ildə baş verir.

Fallout
Loqonun şəkli
"Fallout: A Post Nuclear Role Playing Game" videooyununun rəsmi afişası
"Fallout: A Post Nuclear Role Playing Game" videooyununun rəsmi afişası
Hazırlayan Dragonplay
Yayımlayan Ümumdünya MacPlay (Interplay)
Distribüterlər Polşa CD Projekt
Lokalizator Rusiya 1C Company[1]
Seriya "Fallout"
Anons tarixi aprel 1997
Buraxılış tarixi
Janrlar
Yaş reytinqləri
Rejissorlar
Prodüserlər Tim Keyn
Dizaynerlər
  • Tim Keyn
  • Leonard Boyarski
  • Kristofer Teylor
Ssenaristlər
  • Skott Kampbell
  • Mark O'Qrin
Proqramçılar
  • Tim Keyn
  • Ceyson Taylor
Rəssamlar
  • Leonard Boyarski
  • Ceyson Anderson
Bəstəkarlar Mark Morqan
Texniki məlumat
Platforma Microsoft Windows, DOS əməliyyat sistemi, macOS, Klassik Mac OS[d]
Oyun rejimi birnəfərli oyun[3]
İnterfeysin dili ingilis
Daşıyıcılar CD (PC və MacOS üçün), rəqəmsal dağılım (Steam, Good Old Games, Humble Store)
Sistem tələbləri
İdarəetmə klaviatura və siçan

Oyunçu "sığınacaq sakini" (ing. Vault Dweller) adlı bir personajı idarə edir. Müharibədən əvvəl insanları qorumaq üçün tikilmiş yeraltı sığınacaqlardan birində yaşayan personaja tapşırıq verilir ki, 150 günlük bir müddət ərzində su çipi tapsın və təcrid olunmuş icmasını susuzluqdan xilas etmək üçün sığınacağa gətirsin. Oyunçu dünya xəritəsində istədiyi kimi hərəkət edə, oyundaxili məkanlara səyahət edə, müxtəlif tapşırıqları yerinə yetirə və fərqli-fərqli personajlarla vuruşa bilər.

"Fallout" tənqidçilər tərəfindən müsbət rəylər almışdır. Müsbət fikirli tənqidçilər oyunun innovativ ətraf mühiti, oyun dünyasının açıqlığı və geympley sistemininin realizmini tərifləmişdir. Oyun iqtisadi və tənqidi baxımdan böyük bir müvəffəqiyyət idi. Oyun illərdir ki, müxtəlif videooyun publikasiyalar tərəfindən tərtib olunmuş "ən yaxşı videooyunlar" siyahılarında yer alır. Oyundan sonra onun haqqında çoxlu sayda sikvel və spin-offlar buraxılmış, "Fallout" seriyası yaranmışdır. Oyunun davamı – "Fallout 2"nin əsas süjet xətti Kaliforniya ştatının şimal ərazilərində cərəyan edir və 1998-ci ildə satışa çıxarılmışdır.

Geympley

redaktə

Videooyunun geympleyinin əsas xüsusiyyəti odur ki, oyunçuya tam hərəkət azadlığı verilib. Oyunçu personaj istədiyi qədər və istədiyi yerə səyahət edə, digər personajlarla əlaqə qura, onlarla dava edə, əsas və yan tapşırıqları yerinə yetirə bilər. Oyunun birinci əsas tapşırığının tamamlama müddəti su çipinin axtarışı üçün ayrılan 150 günlə məhdudlaşdırılır.[8]

Oyun dünyası

redaktə

Oyunun əsas hadisələri oyun dünyasında yerləşən fərqli-fərqli məkanlarda – yaşayış məntəqələrində, zindanlarda, tərk edilmiş hərbi bazalarda və başqa yerlərdə cərəyan edir. Təcrid olunmuş məkanlara səyahət dünya xəritəsində yerinə yetirilir. Oyunçu olduğu mühitdən asılı olaraq istənilən vaxt hərəkəti dayandırıb gedəcəyi yeri dəyişdirə bilər. Oyunun əvvəlində iki məkan bilinir. Onlar 13 və 15 nömrəli sığınacaqlardır. Oyunçu personaj sözügedən məkanlarda olarkən oyun gerçək zamanlı rejimə keçid edir. Lazım olarsa, oyunçu "Pip-Boy" vasitəsilə vaxtı keçə bilər. Oyunçu dünya xəritəsində hərəkət edərkən zamanın keçməsi sürətlənir. "Fallout"da gecə ilə gündüz dəyişikliyi var. Oyunçu istənilən vaxt oyunu yaddaşa yaza bilər. Oyunçu personajlarla ünsiyyət qurarkən və ya dünya xəritəsini müstəqil şəkildə gəzərkən tədricən digər məkanları da kəşf edir.[9] Oyunun süjet xətti ilə əlaqədər bütün məlumatlar oyunçu personajın FCK-si olan "Pip-Boy" vasitəsilə əldə edilir.

Oyunçu geniş hərəkət spektrinə malikdir. Oyunçu personaj dolabları, masaları, insan və heyvan cəsədlərinin üzərində axtarış apara, kilidi açılmamış qapıları aça və bağlaya, hər hansı bir personajdan bir şeyi oğurlamağa cəhd göstərə bilər. Oyunçu personaj həmçinin, əşyalar satmaq, almaq və dəyişdirməklə ticarət edə bilər. Oyunçu personaj hər hansı bir məxluqa çılpaq əlləri ilə və ya silahlar ilə hücum edilə bilər, hər hansı bir personajın üzərində müxtəlif nəticələrə səbəb olan müxtəlif əşyalar istifadə edə bilər. Məsələn, oyunçu personaj hansısa insanın üzərində alkoqollu içki istifadə etdiyi zaman onun qavrayış dərəcəsi azalacaq ki, bu da oğurluğu asanlaşdırır. Həmçinin, oyunçu vaxtlı bomba quraşdırıb onu kiminsə cibinə yerləşdirə bilər. Oyunçu bəzi personajlarla söhbət apara bilər. Sığınacaq sakini oyun zamanı qapıların kilidini qırmalı, kompüterlərlə işləməli, tələləri aşkar etməli, şey-şüyləri düzəltməli və bütün bu hərəkətlərin uğurla həyata keçirilməsi üçün uyğun bacarıqlara sahib olmalıdır.

Döyüş

redaktə

Oyunçu personaj dostcul olmayan canlılara yaxınlaşırsa və ya onları təhrik edərsən, oyun altıbucaqlı sahəyə malik bir xəritədə döyüş rejiminə keçir. Döyüşlər növbəyə əsaslanan rejimdə baş verir. Döyüşə başlayan tərəf ilk hücumu həyata keçirmə üstünlüyünü qazanır, hərəkətlərin sonrakı ardıcıllığı isə "personaj hərəkətlərinin sırası" ilə müəyyən edilir. Bu, personajın "S.P.E.C.I.A.L." (ing. G.Q.D.X.K.U.; "Güc, Qavrama, Dözümlülük, Xarizma, Kəşfiyyat, Cəldlik və Uğur" sözləri üçün bir abreviatur) sistemində olan reaksiya parametrlərini ikiyə vurmaqla hesablanır. Döyüşən tərəflərin reaksiyası eynidirsə, oyun hərəkətlərin növbəsini çeviklik, şans və əgər müqayisə üçün xüsusiyyətlər tükənirsə, təsadüfən təyin edir. Hər personajın bir hərəkətinin müddəti real vaxtda 5 saniyəyə bərabərdir, fəqət videooyunun özündə oyunçu müəyyən edilməmiş bir müddət ərzində ediləcək olan hərəkət barədə düşünə bilər. Üstəlik, hər bir personajın hərəkət xalları var. Bu xallar ilə personaj yeriyə, atış edə, zərbə endirə, patrunu doldura və başqa şeylər edə bilər. Hərəkət xallarından istifadə edilən zaman növbəti personajın növbəsi çatır.[10]

Döyüşlərin effektivliyi "S.P.E.C.I.A.L." statistikası, fərdi keyfiyyətlər, avadanlıq və silahdakı parametrlərin səviyyəsi ilə müəyyən edilir. Hər bir silah növünün öz məhdudiyyətləri və üstünlükləri var. Məsələn, kiçik silahlar maksimum məsafəyə və dəqiqliyə malikdir.[10] Bəzi silahların bir neçə atış rejimi var. Məsələn, tüfənglər tək-tək və ya saçma atışı edə bilər.[11] Personaj ayağından yaralanarsa, onun hərəkət etmə bacarığı, qolundan yaralanarsa, soyuq silahdan istifadə etmək bacarığı məhdudlaşır. Döyüşdə seçilmiş silah növünün standartını aşaraq müəyyən dərəcədə ciddi ziyan vurma ehtimalı da var. Həmçinin, oyunçu personaj öldürülmüş düşmənlərdən avadanlıq, silah və bədən hissələri götürə bilər.[10]

İnkişaf sistemi

redaktə

Oyunçu personajın inkişafı təcrübə xalları qazandıqca baş verir. Təcrübə xalları tapşırıqlar yerinə yetiriləndə, vacib məlumatlar əldə ediləndə, bacarıqlardan uğurla istifadə etdikdə və hər hansı bir qətl halında verilir. Yığılmış təcrübə xalları müəyyən bir göstəriciyə çatdıqda oyunçu başqa bir təcrübə səviyyəsinə çatır. Bu, onun sağlamlıq sayğacının həcmini bir qədər artırır və bacarıqlarının səviyyəsini artırmaq üçün öz istəyinə görə paylana biləcək xallar verir. Hər üç və ya dörd təcrübə səviyyəsində oyunçu əlavə bir perk seçə bilər.[12] Bacarıqlar personajın keyfiyyətlərini və qabiliyyətlərini bir qədər təkmilləşdirir.

 
 
Oyunçu personaj dünya xəritəsində səyahət edərkən müxtəlif məxluqlarla rastlaşa bilər (solda).
Oyunçu inventarında olanları ehtiyatla seçməlidir. Oyunçu burada geyimi və silahını dəyişə, qida, içki və dərmanlardan istifadə edə, öz "S.P.E.C.I.A.L." statistikasına baxa bilər (sağda).

Oyunda karma sistemi var. Bu, oyunçu personajın həyata keçirdiyi hərəkətlərin mənəvi baxımdan müsbət və ya mənfi olmasından asılı olaraq dəyişən bir xüsusiyyətidir. Karma oyunun əvvəlində neytral halda olur. Oyunçu tapşırıqları yerinə yetirərkən mənəvi seçimlər edir.[13] Adətən, tapşırıqları fərqli yollarla yerinə yetirmək fərqli dərəcədə təcrübə xalı verir. Karma oyunçunun müəyyən hərəkətləri yerinə yetirməsi halında əldə edə biləcəyi hörmət və titulların göstəricidir. Məsələn, "Uşaq qatili" titulu ən azı bir uşağın öldürülməsi halında oyunçu personaja verilir və ya hörmət göstəricisi 25 xala çatırsa, personaj "Qalibgələn" tituluna layiq görülür.

Təsadüfi rastlaşmalar

redaktə

Oyunçu dünya xəritəsində zaman-zaman hərəkət edərkən, oyunçu personajın "Uğur" göstəricisi ilə nisbətdə və xəritənin sahəsindən asılı olaraq təsadüfi rastlaşmalar olur. Rastlaşma cari məkana uyğun bir yerdə baş verir. Çöllükdə demək olar hər cür canlı ilə qarşılaşmaq mümkündür. Bunlara ticarət karvanı, tək gəzən səyyah, vəhşi heyvanlar, reyderlər və başqaları aiddir. Oyunçu tacirlər və səyyahlarla ticarət edə, vəhşi heyvanlar və quldurlar ilə döyüşə və ya onlardan qaçmağa çalışa bilər.

Bundan savayı, olduqca nadir hallarda baş verən xüsusi təsadüfi rastlaşmalar (ing. Special Encounters) da var. Bu ehtimal böyük ölçüdə oyunçunun "Uğur" göstəricisinin yüksək dərəcəyə malik olmasından və bacarığından asılıdır.[14] Bu rastlaşmaların bəziləri təhlükəlidir, bəziləri faydalı bir şey ortaya qoyur, bəziləri isə sadəcə oyunun müəlliflərinin zarafatları və ya populyar mədəniyyət əsərlərinə istinadlar, yəni pasxa yumurtalarıdır.[15]

Personajlar

redaktə

Oyunçu personaj dünya xəritəsindəki qeyri-oyunçu personajlar ilə müxtəlif yollarla qarşılıqlı əlaqə qura bilər. Bu personajların yalnız bəziləri ilə söhbət etmək mümkündür. Adi sakinlər, onlara müraciət edərkən standart, əhəmiyyətsiz ifadələr verir. Bir personajla söhbət sayı oyunçu personajın zəka səviyyəsindən və danışıq bacarığından asılı olan ifadələr üçün təklif olunan variantlardan birini seçməkdən ibarətdir. Həmsöhbət deyilənlərə reaksiya verir, söhbəti ustalıqla quraraq yeni məlumat verir və ya təhqiramiz bir ifadədən sonra ünsiyyəti tamamilə dayandırır. Bəzi hallarda, qeyri-oyunçu personajların oyunçu personaja olan münasibəti onun əvvəlki hərəkətlərindən və ümumi hörmət səviyyəsindən asılıdır. Hadisələrin müəyyən bir inkişafında bəzi personajlar oyunçu personaj ilə danışmaqdan tamamilə imtina edir, ya da dərhal ona hücum edir. Oyunun əsas personajları ilə aparılan söhbətlər səsləndirilmiş halda olur və həmsöhbətinin animasiya edilmiş portreti təqdim olunur.

Oyunda oyun personajın yoldaşı ola biləcək bir neçə qeyri-oyunçu personaj var. Oyunçu öz yükünün və avadanlığının bir hissəsini onlara verə bilər, eyni zamanda onların döyüşdəki davranışlarını müəyyən edə bilər. Bir qeyri-oyunçu personajın daşıya biləcəyi yük məhdudiyyətsizdir və "S.P.E.C.I.A.L." göstəriciləri tərəfindən təyin olunan həddi aşanda cəza verilmir. Döyüşdə yoldaşlar oyunçu personajdan müstəqil hərəkət edirlər.[16] Onların ölümü oyunun əsas süjet xəttinin inkişafına təsir göstərmir.

Süjet

redaktə
  Xəbərdarlıq: Yazının davamı əsərin məzmunu haqqında məlumat ehtiva edir.


Qurma

redaktə

Oyunun hadisələri uzaq bir retrofutustik gələcəkdə cərəyan edir, hansı ki, 1950-ci illərin amerikalıların gördüyü kimidir.[16][17] Hadisələr ABŞ-nin qərb torpaqlarını əhatə edən çöllük (ing. Wasteland) adlı bir ərazidə baş verir. ABŞ və Çin arasındakı son neft mənbələri uğrundakı müharibə 23 oktyabr 2077-ci il tarixində qarşılıqlı kütləvi nüvə zərbəsi ilə sona çatır.[18] Müharibə səbəbiylə dünya yalnız radioaktiv çirklənməyə məruz qalmır, həm də məcburi təkamül virusu (abbr. MTV; ing. Forced Evolutionary Virus, abbr. FEV) adlı bir təcrübənin mövcud olması ortaya çıxır. Bu virusun çox zəif konsentrasiya ilə olsa da müharibədən sonrakı atmosferə təsiri olur. Dünya əhalisinin əksəriyyəti məhv olur. Bəzi amerikalılar hər biri 1.000 nəfərdən ibarət sığınacaqlarda (ing. Vault) qaçmağa nail olur.[19] Sığınacaqlarda asayişi gözətçilər (ing. Overseer) qoruyur.

Sağlam insanlara əlavə olaraq, oyun dünyasında mutant insanlar da var ki,[20] onlara qullar (ing. Ghouls) və super mutantlar (ing. Super Mutants) da aiddir. Qullar ölü insanlara və ya zombilərə oxşayan varlıqlardır. Videooyunun müəllifləri insanın qula çevrilməsi prosesi haqqında bir neçə versiya təqdim etmişdir. Tim Keyn düşünürdü ki, bu prosesin arxasında yüksək radiasiya dayanır, lakin Kris Teylor və Kris Avellona görə, MTV virusunun bu çevrilməyə böyük təsiri olmuşdur. Ancaq müəlliflər bu mövzuda son bir fikrə çatmamışdır. Super mutantlar nəhəng boy və fiziki gücə malik, lakin çox vaxt zəkası aşağı olan məxluqlardır. Həm qullar, həm də super mutantlar radiasiyaya dözə bilirlər və uzunömürlüdürlər. Hər iki növ mutant insanlardan daha uzun yaşayır, lakin sterildir.[21] Bundan əlavə, demək olar ki, bütün heyvanlar mutantdır, aralarında iki başlı inəklər olan brahminlər xüsusilə məşhurdur. Onlardan karvanların nəqliyyat arabalarında, eləcə də əkinçilikdə istifadə olunur və ət üçün kəsilirlər.[22]

Oyunun müəllifləri nüvə müharibəsindən sonra yaranan dağıntı, anarxiya və ölüm atmosferini oyunçulara çatdırmağa çalışmışdır. Oyun dünyasında texnoloji inkişaf tənəzzülə uğrayır, bir çox şəhərdə cinayətkar dəstələr hakimiyyəti ələ alır, bir çox insan vəhşiləşir və cəmiyyətin qəbilə quruluşuna qayıdır.[22] "Fallout" dünyasının ən gözəçarpan xüsusiyyətlərindən biri də butulka qapaqlarının (ing. Bottle caps) valyuta kimi istifadə edilməsidir.[23]

Oyun hadisələri 2161-ci ildə, Kaliforniya ştatının cənub ərazilərini əhatə edən ərazilərdə cərəyan edir.[16] Dünyanın qalan hissəsinin taleyi barədə demək olar ki, heç bir şey məlum deyil. Oyunun hadisələri nüvə müharibəsi zamanı insanları qorumaq üçün rəsmi olaraq təyin olunmuş bunker olan 13 nömrəli sığınacaqda başlayır. Sığınacağıq şərqində Şeydi-Sends (ing. Shady Sands; mənası – Kölgəli qumlar) kəndi və 15 nörməli sığınacaq yerləşir. Çöllükdə mer Killian tərəfindən idarə olunan Canktaun (ing. Junktown; mənası – Zibil şəhəri), ticarət şəhəri Hab (ing. Hub; mənası – Diqqət mərkəzi), Los-Anceles şəhərinin xarabalıqları üzərində qurulmuş Bounyard (ing. Boneyard; mənası – dəmir qəbiristanlığı) və qullar tərəfindən qurulmuş Nekropol (ing. Necropolis) şəhərləri yerləşir. 13 nömrəli sığınacağın cənub-qərbində "Polad qardaşlığı" (ing. Brotherhood of Steel) bunkeri, Bounyardın cənubunda isə "Baş kilsənin uşaqları" (ing. Children of the Cathedral) adlı bir dindar qrupun yaşadığı Kafedral (ing. Cathedral mənası – Baş kilsə)) yerləşir. Silah və genetik tədqiqatlarla məşğul olan, nüvə bombardmanından sonra məhv edilən hərbi laboratoriya oyun xəritəsinin cənub-şərqində yerləşir və "Parıltı" (ing. The Glow). Oyun xəritəsinin şimal-qərb küncündə super mutantların işğal etdiyi Mariposa hərbi bazası var. Burada MTV virusunun erkən təcrübələri aparılmışdır.

Hekayə

redaktə

13 nömrəli sığınacağın su çipi (ing. Water Chip) adlı su təmizləmə və nasoslamasından məsul kompüter çipi xəta verir. Sığınacağın 150 günlük təmiz su reservi var. Sığınacağın gözətçisi oyunun protaqonisti – sığınacaq sakinin yeni bir su çipi tapmasını istəyir. O, sığınacaq sakininə "Pip-Boy 2000" adlı qol saatına oxşayan bir portativ kompüter verir. Üzərində sadəcə "Pip-Boy 2000" və yüngül avadanlıqlar olan sığınacaq sakini bu tapşırığı qəbul edir və macərasına başlayır.[24] Sığınacaq sakini "Fallout" dünyasında istəyidiyi yerə gedib istədiyini edə bilər, lakin seriyanın növbəti oyunlarında sığınacaq sakininin etdikləri dəqiq şəkildə süjetdə müəyyələşdirilmişdir

Sığınacaq sakini kömək göstərə bilən, 13 nömrəli sığınacaq ən yaxın sığınacaq olan 15 nömrəli sığınacağa səyahət edir. Lakin o, görür ki, sığınacaq xarabaya çevrilib və tərk edilib.[25] 15 nömrəlli sığınacaqdan sağ çıxanlar Şeydi-Sends adlı bir kənd qurublar[26] və sığınacaq sakininə kəndi "Xanlar" (ing. Khans) adlı reyder qrupundan və kəndin brahmin sürüsünə hücum edən radskorpionlardan qorumaq tapşırığı verilir.[27] Sığınacaq sakini daha sonra üzü cənuba, Canktaun şəhərinə səyahət edir.[28] O, orada şəhərin meri Killian Darkupterə rüşvətxor kazino rəhbəri Gizmonun həbs edilməsində kömək edə,[29] ya da Gizmoya Killianı öldürməklə kömək ola bilər.[30] Buradan cənuba irəliləyən sığınacaq sakini regionun ticarət mərkəzi olan Hab şəhərinə çatır.[31] Sığınacaq sakini burada su karvanlarına pul verərək onları 13 nömrəli sığınacağa göndərə və sığınacağın içməli su reservini daha 100 gün artıra bilər.[32] Habdan ipucuları alan sığınacaq sakini buradan qullar tərəfindən idarə olunan, lakin super mutantların işğalı altında olan Nekropola səyahət edir. Sığınacaq sakini şəhərin altında 12 nömrəli sığınacağı tapır və oradakı su çipini götürür.[33]

Sığınacaq sakini su çipini sığınacağa gətirir və oranı xilas edir.[34] Lakin sığınacağın gözətçisi sığınacaq sakininin super mutantlar haqqında dediklərindən narahat qalır. Bu mutasiyaların çox geniş bir ərazini əhatə etməsinin təbii bir şey olmadığına və onların sığınacaq üçün təhlükə yaratdıqlarına inanan gözətçi sığınacaq sakininə onların mənbəyini tapmağı və onları dayandırmağı tapşırır.[35][36] Sığınacaq sakini "Polad qardaşlığı" adlı bir qrupu tapır və onlara qoşulur. "Polad qardaşlığı" ABŞ Silahlı Qüvvələrinin çox məxfi olan genetik tədqiqat proqramının müharibədən sağ qalmış üzvlərindən təşkil olunmuşdur. Təşkilatın məqsədi təkmilləşdirilmiş texnologiya üzərində tədqiqat aparmaqdır. Qardaşlıq sığınacaq sakininə avadanlıq və müharibədən əvvəl apardıqları genetik tədqiqatlarla – Məcburi Təkamül Virusu (abr. MTV; ing. Forced Evolutionary Virus) birbaşa əlaqəli olan super mutantlar haqqında məlumat verir.[37][38] Sığınacaq sakini daha sonra Los-Anceles şəhərinin xarabalıqları üzərində qurulmuş Bounyarda səyahət edir və orada öyrənir ki, Çöllükdə fəaliyyət göstərən sektayabənzər "Baş kilsənin uşaqları" super mutantların Ustadı tərəfindən yaradılmış bir cəbhədir və onlardan çöllük sakinlərini özünə cəlb etmək üçün istifadə edir.[39][40]

Sığınacaq sakini daha cənuba – Kafedral adlı bir yaşayış məntəqəsinə gedərək oranın baş kilsəsində araşdırma aparır və tikilinin altında bir sığınacaq protipini aşkar edir ki, Ustad da öz super mutant ordusunu oradan idarə edir. "Baş kilsənin uşaqları" qiyafətini geyinən sığınacaq sakini bu sığınacağa daxil olur və Ustadı məhv edir.[41][42] Sığınacaq sakini buradan şimala, Mariposa hərbi bazasına irəliləyir, orada daha çox super mutantın yaradılmasının qarşısını alır.[43] Sığınacaq sakini 13 nömrəli sığınacağa qayıdır və gözətçi tərəfindən qarşılayır. Gözətçi sığınacaq sakininə sığınacağın təhlükəsizliyinin qorumasına görə xoşbəxt olduğunu, ancaq yaşadığı təcrübələrin onu dəyişdirdiyini bildirir və sığınacaqda bir qəhrəmanın olması digərlərini də sığınacağı tərk etməyə təşviq etməsi ehtimalını narahatlıq hissi ilə qarşıladığını qeyd edir. Sığınacaq sakini sığınacağın ümumi yaxşılığını və təcridini qorumaq üçün Çöllüyə sürgün edilir.

Sığınacaq sakini su çipini sığınacağın içməli su reservləri bitməzdən əvvəl sığınacağa gətirə bilməsə, oyunçu oyunu uduzur. Oyunun əvvəlki versiyalarında sığınacaq sakini hərbi bazanı və Ustadı 500 gün ərzində məhv etmədiyi halda super mutantlar 13 nömrəli sığınacağı tapır və ora soxulur, nəticədə oyunçu oyunu uduzur. Oyunçunun Habda su karvanlarını işə aldığı halda bu vaxt limiti 400 günə endirilir. Çünki karvanların sığınacağa irəliləməsi super mutant kəşfiyyatçılarının sığınacağın yerini daha asan şəkildə tapmasına səbəb olacaqdı. 1.1 nömrəli yeniləmə və oyunun növbəti buraxılışları ilə bu vaxt limiti 13 ilə qaldırılır, oyunçuya istədiyini etməsi üçün olduqca yetərli bir vaxt verilir. Oyunda həmçinin, alternativ sonluq var, hansı ki, sığınacaq sakininin mənfi nüfuzu və ya "Qanlı qarmaqarışıqlıq" bacarığı varsa, gözətçi sığınacaq sakinini sürgün etdikdən sonra oyunçu personaj onu güllələyərək öldürür. Oyunun müxtəlif nöqlərində sığınacaq sakininə super mutantların tərəfinə keçmək imkanı verilir ki, bu da super mutantların sığınacaqda qətliam törətməsini nümayiş edən kiçik bir videonun göstərilməsi və oyunun sona çatması ilə nəticələnir.

Əsas personajlar

redaktə
  • Sığınacaq sakini (ing. Vault Dweller) — oyunun baş qəhrəmanı.
  • Gözətçi (ing. Overseer) — 13 nömrəli sığınacağın gözətçisi. O, sakindən bir su çipi tapmasını xahiş edir. Oyunun sonunda qəhrəmanı sürgün edir.
  • Aradeş (ing. Aradesh) — Şeydi-Sends kəndinin rəhbəri. Dharmanın ardıcılı.
  • Tandi (ing. Tandy) — Aradeşin qızı. Baş qəhrəmanın onu əsirlikdən xilas edir.[44] "Fallout 2"-də 96 yaşında olan Tendi Yeni Kaliforniya Respublikası (abr. YKR; ing. New California Republic, abr. NCR) prezidentidir.[45]
  • Ustad (ing. Master; mutasiyadan əvvəlki adı – Riçard Moro (ing. Richard Moreau), Volt-Sitidən qovulduqdan sonra soyadını Qrey olaraq dəyişdirir) — bir insanı qətl etdiyinə görə 8 nömrəli sığınacaqdan (Volt-Siti; ing. Vault City, mənası – Sığınacaq şəhəri) sürgün edilmiş şəxs. Bundan sonra o, Harold ilə birlikdə Mariposa hərbi bazasına ekspedisiya təşkil edir və orada mutasiyaya uğrayır. O, daha sonra Bounyarda məskən salır və super mutantlardan ibarət bir ordu qurur.[22] Ustadın məqsədi bütün dünya əhalisi super mutantlara çevirməkdir.[46] O, oyunun birinci hissəsinin əsas antaqonistidir.[21]
  • Leytenant (ing. Lieutenant) — super mutant, Mariposa bazasındakı mutantların rəhbəri və Ustadın ordusunda Ustaddan sonra ən səlahiyyətli ikinci şəxs.
  • Killian Darkvoter (ing. Killian Darkwater) — Canktaun şəhərinin meri və şəhər polisinin başçısı. Oyunçu ondan Gizmonu öldürmək tapşırığını ala bilər.[29]
  • Gizmo (ing. Gizmo) — Canktaun kazinosunun sahibi və şəhər mafiasının rəhbəri. O, Killian Darkvoterin düşmənidir və oyunçuya onu öldürməklə bağlı tapşırıq verə bilər.[30] İlkin növbədə, oyunçu Gizmonun tərəfindən olub Killianı qətlə yetirsə, Canktaun Gizmonun qumar biznesinə görə çiçəklənər. Əgər oyunçu Gizmonu qətlə yetirsə, Killian səlahiyyətindən sui-istifadə etməyə başlayar və şəhərdə totalitar rejim qurar. Lakin oyunun müəllifləri bunun əxlaqi baxımdan çox pozğun olduğunu düşündüyündən bunu oyunun son versiyasına əlavə etməmişdir.[6][47]
  • Rombus (ing. Rhombus) — "Polad qardaşlığı"nın keçmiş hərbi komandiri. Yeni xidmətə başlayanlara dərs keçir.[6][47]
  • Vri (ing. Vree) — "Polad qardaşlığı" mirzələrinin başçısı və qardaşlığın aparıcı alimi.
  • General Con Mekson (ing. General John Maxson) — Rocer Meksonun nəvəsi və 2161-ci ildə "Polad qardaşlığı"nın başçısı.
  • Kebbot (ing. Cabbot) — Lost-Hills bunkerinin girişində səyahətçilərlə görüşən bir "Polad qardaşlığı" tələbəsi.
  • Butç Harris (ing. Butch Harris) — 2161-ci ildə Hab şəhərindəki "Far Go Traders" şirkətinin sahibi.[48]
  • Deker (ing. Decker) — Habın kriminal avtoriteti. "Malta şahini" (ing. Maltese Falcon) barının altında 2140-cı ildə qurduğu "Yeraltı" (ing. Underground) yeraltı bandanı idarə edir.[49]
  • Harold (ing. Harold) — Habda yaşayan mutant. O, Riçard Qrey ilə birlikdə Mariposa hərbi bazasına ekspedisiya təşkil edir və ikisi də mutasiyaya uğrayır.[45]
  • Loksli (ing. Loxley) — Oğrular gildiyasının (ing. Thieves' Guild) lideri. O, Robin Hudun prinsipləri ilə yaşayır.
  • Ceyn (ing. Jain) — 2162-ci ildə Habdakı "Baş kilsənin uşaqları"nın baş rahibəsi. "Baş kilsənin uşaqları" tərəfindən Habda açılan xəstəxanaya rəhbərlik edir.
  • Set (ing. Set) — Nekropol qullarının rəhbəri. O, xəsis və rəyasətpərəstdir. Su hövzəsini ələ keçirmiş super mutantlara nifrət bəsləyir.
  • Nikol (ing. Nicole) — mərkəzi Los-Anceles kitabxanası olan "Apokalipsisin ardıcılları"nın (ing. Followers of the Apocalypse) rəhbəri. Pank. O, nəvazişli və hörmətlidir, sülhün bərpa olunmasına kömək etmək istəyir.
  • Morfey (ing. Morpheus) — "Baş kilsənin uşaqları" sektasının rəhbəri. O, bədxasiyyət və zalımdır. Əslində, Ustada inanmır.
  • Laura (ing. Laura) — 2161-ci ildə "Baş kilsənin uşaqları"nın üzvü. O, əslində, "Apokalipsisin ardıcılları" üçün işləyən bir casusdur.
  • Harri (ing. Harry) — Ustadın ordusunun super mutant əsgərlərindən biri. O, Nekropoldakı su paylama stansiyasını ələ keçirmişdir.[50]
  Xəbərdarlığın sonu.

İstehsal

redaktə

İlkin mərhələlər və konsepsiya

redaktə

Oyunun istehsal prosesinə 1994-cü ilin əvvəllərində start verilir və bunun üçün sadəcə 3 milyon ABŞ dolları ayrılır.[6][52] Birinci postnüvə kompüter oyunu olan "Wasteland"in baş dizayner və istehsalçısı Brayan Farqo "Interplay" şirkətinin rəhbəri idi və əvvəlki oyundan baza kimi istifadə etməyi irəli sürür.[53] O təklif edir ki, istehsal edilən oyun "Wasteland" videooyununun sikveli olsun. Lakin "Wasteland" videooyununun hüquqları "Electronic Arts" şirkətində idi. Farqonun bir sikvel istehsal etmək üçün nəzərdə tutulan hüquqları satın alma cəhdləri uğursuz alınır və onlar tamamilə yeni bir postnüvə videooyunu istehsal etmək qərarına gəlirlər.[54] Oyun üçün müxtəlif ad variantları düşünülür. Onlardan bəziləri "Vault-13", "Armageddon", "Aftermath", "Survivor" və "Postnuclear Adventure" idi.[55][56] Fəqət sonda qəbul edilən variant Brayan Farqo tərəfindən irəli sürülmüş "Fallout" olur.[57][58] Oyunun istehsal prosesinin erkən mərhələlərində oyunun cərəyan edəcəyi məkan haqqında müxtəlif variantlar təklif edilir. Bunlara yadplanetlilər və dinozavrların olacağı bir zamanda səyahət mövzusu da var idi.[55][59] Orijinal oyunun öncül istehsalçılarından biri olan Tim Keynə görə, "Fallout" videooyununa təsir edən videooyunlar arasında oyunu təsir edən digər videooyunlara "X-COM: UFO Defense", "Crusader: No Remorse", "Ultima" seriyası, kitablara "Leybovitsin ehtirası", "Mən əfsanəyəm", "Sahildə" və filmlərə isə "Oğlan və iti", "Ertəsi gün", "Qadağan olunmuş planet", "İtmiş uşaqların şəhəri" aiddir.[6] Keyn həmçinin, daha sonra vurğulayır ki, oyunun süjet xətti sonda postapokaliptik bir mövzu qəbul edilənə kimi bir neçə dəfə dəyişmişdir.[58] Tom Deker layihə rəhbəri təyin olunur və daha sonra Keyn tərəfindən əvəz edilir. Keyn radiasiyaya görə mutantlaşmış varlıqlar ideyası 1954-cü ildə erkanlaşdırılan "Onlar!" filmindən ilhamlanaraq ortaya atmışdır.[60] Keyn təqribən bir il oyunun üzərində tək başına işləyir, daha sonra isə dizayner Ceyson Anderson və Ceyson Taylor ona qoşulur.[6][55] Bundan sonra istehsalçı komanda daha da böyüyür və Leonard Boyarski, Skott Kampbell və Kristofer Teylor oyunun üzərində işləməyə başlayır. İstehsal prosesinin ikinci ilində oyunun istehsalçı komandası 15, üçüncü ilində isə 30 nəfərlik idi.[6][60] "Fallout" videooyununun istehsalçı komandası 1996-cı ildə təsis olunmuş "Black Isle Studios" studiyasının işçiləri idi. Studiyaya Ferqus Urkhart rəhbərlik edirdi.[61] Oyun ilkin növbədə DOS əməliyyat sistemi üçün istehsal olunurdu, ancaq daha sonra Windows 95 və MacOS sistemləri də buraxılış üçün nəzərdə tutulan platfomaların sırasına əlavə edilir. Keyn bildirir ki, oyunun portlaşdırması ola biləcəyi dərəcədə səmərəli deyildi.[62]

Mühərrik və oyun dizaynı

redaktə
 
"POV-Ray" proqramı vasitəsilə "Fallout" videooyununun dimetrik proyeksiyasının və altıbucaqlı şəbəkəsinin yamsılanması.

Oyunun istehsalçıları "Dungeons & Dragons" rol oyunu sistemindən istifadə etmək fikrini dərhal tərk edir.[58] Çünki o vaxtlarda fentezi janrında çoxlu sayda videooyun var idi.[63] Ferqus Urkhartın dediyinə görə, "Fallout" bir prototip idi və axırıncı konsepsiyanın formalaşdırılması üçün istehsalçılar onlarla müxtəlif rol oyunları üzərində araşdırmalar aparmışdı.[64] İlkin plana görə, "Fallout" videooyunu "GURPS" rol oyunu sistemindən istifadə edəcəkdi.[65][66] Lakin "GURPS" sisteminin qurucusu olan "Steve Jackson Company" şirkətinin nümayəndələrindən biri oyunun giriş hissəsini izləyir. Burada, güc zirehi geyinən amerikan əsgər kanadalı bir əsiri güllələyir ki, şirkət zorakılığın yüksək dərəcədə olmasından çəkinir və müqaviləni ləğv edir.[67] Oyunun istehsalçı komandası "GURPS" sistemi əsasında oyuna özəl bir sistem yaradır. Bu sistemin orijinal adı "ACELIPS" olsa da,[55] daha sonra adı "S.P.E.C.I.A.L." (ing. G.Q.D.X.K.U.; "Güc, Qavrama, Dözümlülük, Xarizma, Kəşfiyyat, Cəldlik və Uğur" sözləri üçün bir abreviatur) olaraq dəyişdirilir.[68] Bu yeni sistem Tim Keyn və oyunun ssenaristi olan Kristofer Teylor tərəfindən tərtib edilir.[59][60] Teylor sonrakı illərdə deyir ki, sistem bir həftə ərzində əsrəyə gətirilmişdir.[69] İstehsal prosesinin sonrakı mərhələlərində oyuna perk sistemi də təqdim edilir.[70]

Əsas personajların dialoqlarda görünən bədənləri kleydən hazırlanmış büstlərdən istifadə edilərək yaradılmışdır. Bu büstlər "LightWave 3D" proqramı vasitəsi ilə üçölçülü qrafikalara çevrilmiş və daha sonra animasiya edilmişdir.[71][72] İstehsalçılar bir personajı 8 həftəyə hazırlayırdı[6] və Skott Rodenheyzer ilə Eddi Reynouter bu prosesdə iştirak edirdi.[73]

Oyun dünyasının dizaynını Leonard Boyarski tərtib edilir.[74] Oyun interfeysinin və videoların yaradılması Ceyson Anderson tərəfindən həyata keçirilir.[60][75] Skott Everts istehsalçıların hər kəsin oynamaq istəyəcəyi bir videooyun yaratmağa nail olduqlarını vurğulamışdır.[56]

Oyuna iki maskot personaj edilir ki, onlar "Volt-Boy" və "Pip-Boy"dur. "Pip-Boy" protoqanistin portativ kompüterində təsvir edilmişdir. "Volt-Boy"un yaradılması ideyası Boyarskiyə, təsviri isə Tremell Rey İsaaka məxsusdur. "Volt-Boy"un xarici görünüşü varlı əmi Pennibeqs adlı bir "Monopoly" personajına əsaslanır. Oyunun özündə bu personajın adı görünmür. Keyn və Boyarski verdikləri müsahibələrdə onun adını nadir hallarda çəkirdilər. "Pip-Boy" personajı yaradılarkən 1936-cı ildə qurulan "Biq-Boy" restoran zəncirinin maskotu əsas götürülür.[61][76]

Oyundakı kartlar Skott Everts tərəfindən hazırlanır.[56] Onların ərsəyə gətirilməsi üçün "Canvas" və "Mapper" proqramlarından istifadə edilir.[77]

Ceyson Anderson əvvəlcə istehsalçıların oyunçu personajın təntənəli şəkildə öz sığınacağına qayıtdığı bir sonluq yaratmağı istədiklərini söyləmişdir. Buna baxmayaraq onlar müvafiq istiqamət üzərində işləyərkən belə bir sonluğun adi və təsirsiz olacağını düşündülər. İstehsalçılar daha sonra oyunçu personajın bunun əksinə, sığınacaqdan qovulacağı bir sonluq üzərində işləmək qərarını alırlar. Tim Keyn əvvəlcə bundan əmin deyildi, çünki onun fikrincə azarkeşlər belə bir sonluğu sevməyəcəkdi.[75]

İstehsalçılar oyunun əsas musiqisi üçün "The Ink Spots" musiqi qrupunun "I Don't Want to Set the World on Fire" mahnısından istifadə etmək istəmiş, lakin müəllif hüquqları məsələsində problem yaşadıqlarından bunu edə bilməmişdilər. Orijinal oyunun əsas musiqisi eyni qrupun oxuduğu "Maybe" idi.[65] "I Don't Want to Set the World on Fire" mahnısı daha sonra "Bethesda Softworks" tərəfindən "Fallout 3" videooyunu üçün lisenziyalaşdırılmışdır.[78]

2002-ci ildə "Fallout Bible" adlı sənədlər toplusu yayımlanmışdır. Bu sənədlər Kris Avellon tərəfindən yazılmış, yığılmış və yayımlanmışdır.[79] "Kitab"ın on fəsli var. Bu sənədlər kolleksiyasında oyun dünyası, sirləri və sualların cavabları barədə ətraflı məlumatlar mövcuddur.[80]

Səs aktyorları

redaktə

Toni Şalub, Bred Qarrett, Devid Varner və Riçard Din Anderson kimi aktyorlar videooyundakı qeyri-oyunçu personajları səsləndirmək üçün işə cəlb edilmişdir. Ron Perlman hekayəçi rolunu canlandırmış, sonradan seriya üçün ikonik plan "Müharibə, müharibə heç vaxt dəyişmir" (ing. War, war never changes) ifadəsini ilk dəfə səsləndirmişdir.[65]

Aktyor Rol
Çarlz Adler Harold mutant Harold
Riçard Din Anderson Killian Darkvoter Killian Darkvoter
Ceff Bennet Loksli Loksli
Klensi Braun Rombus Rombus
Cim Kamminqs Set qul Set
Cim Kamminqs Gizmo Gizmo
Cim Kamminqs Ustad Ustad (kişi səsi)
Kit Devid Deker Deker
Bred Qarret Harri supermutant Harri
Toni Cey Leytenant Leytenant
Tress Maklin Ceyn Ceyn
Kennet Mars 13 nömrəli sığınacağın keşikçisi 13 nömrəli sığınacağın keşikçisi
Aktyor Rol
Riçard Moll Kebbot Kebbot
Ron Perlman Butç Harris Butç Harris
Ron Perlman Hekayəçi Hekayəçi
Si Si Eyç Paunder Vrii Vrii
Pamela Siqoll Edlon Nikol Nikol
Toni Şalub Aradeş Aradeş
Ket Susi Laura Laura
Ket Susi Ustad Ustad (qadın səsi)
Kri Sammer Tandi Tandi
Devid Vorner Morfeus Morfeus
Frenk Velker Con Makson Con Makson

Buraxılış

redaktə
 
Tim Keyn oyunun əsas müəlliflərindən biridir.

Videooyununun demo-versiyası 1997-ci ilin aprelində yayımlanmışdır. Buradan yalnız əvvəlcədən hazırlanmış bir personaj mövcud idi. Demo-versiyasının hadisələri "Zibilxana" (ing. Junkyard) adlı bir şəhərdə cərəyan edirdi. Bu xəritə əsas videooyundakı "Canktaun" şəhərinin yaradılmasında əsas olur.[81] Bu versiyada oyunçu personajın üstünlüklərini və mənfi cəhətlərini göstərən 62 şəkil göstərilir. Bu şəkillər oyunun son versiyasına daxil edilməmişdir.[47][82]

15 iyun 1997-ci il tarixində videooyunun nüsxələri çapa göndərilmiş[57] və 30 sentyabrda Şimali Amerika regionunda satışa çıxarılmışdır. "Fallout" çoxlu azarkeş qazanmış, lakin satışlarda uğursuz olmuşdur.[65][83][84] Həmin il "Fallout" videooyununun Mac OS versiyası da satışa çıxarılmışdır.[85] Oyunun satışa çıxarılmasından əvvəl Avropa mərkəzli reytinq təşkilatları videooyundakı uşaq öldürmə funksiyasına görə onu təsnif etməkdən imtina etmişdir. Oyundakı tapşırıqların yenidən işlənməsi üçün yetərli vaxt olmadığından oyunun istehsalçıları oyundakı bütün uşaq personajları silir.[58] Beləliklə, videooyunun Avropa versiyasında heç bir uşaq personaj yoxdur, lakin oyunda onlara istinad edilir.[55][86]

Oyunun satışa çıxarılması ilə birlikdə "Black Isle Studios" populyarlaşmış, "Interplay" isə "Fallout" üçün bir sikvelin hazırlandığını açıqlamışdır. Videooyunun sikveli üzərində iş başlayanda Keyn, Boyarski və Anderson "Interplay" şirkətini tərk etmişdir. Buna səbəb onların öz diviziyalarının gələcək işlərdə necə strukturlacağı barədə "Interplay" ilə bir razılığa gələ bilməmələri idi. Beləliklə, sikvelin istehsalı onların iştirakı olmadan gerçəkləşmişdir.[87] "Fallout"un birbaşa sikveli olan "Fallout 2" videooyunu 1998-ci ildə satışa çıxarılmışdır.[17] 2001-ci ildə "Micro forte" adlı üçüncü tərəf bir istehsalçı tərəfindən hazırlanan "Fallout Tactics" adlı bir videooyun satışa çıxarılmışdır. Orijinal videooyun ilə sikvelləri olan "Fallout 2" və "Fallout Tactics" sonradan "Fallout Trilogy" adlı kolleksiyada satışa çıxarılmışdır.[88] Əlavə olaraq, "Fallout" və "Fallout 2" videooyunları "Dual Jewel" kolleksiyasında birlikdə satışa çıxarılmışdır[89]

2004-cü ildə "Fallout" markasının qanuni sahibi olan "Interplay" şirkəti iflas etdiyini elan etmiş və "Fallout" seriyasının üçüncü epizodunun istehsalı üçün hüquqları "Bethesda Softworks" şirkətinə satmış, "Fallout" seriyasında bir MMORPG oyunu üçün hüquqları özündə saxlamışdır.[90] Buna baxmaraq, "Bethesda Softworks" daha sonra MMORPG versiyası da daxil olmaqla,[91] "Fallout" seriyasının virtual dünyasına dair bütün hüquqları satın almışdır.[92]

Orijinal oyun 2009-cu ildə "Fallout 2" və "Fallout Tactics" ilə birlikdə "Steam"də satışa çıxarılmışdır.[93][94] "Fallout" 2012-ci ilin aprelində oyun üçün olan bələdçinin elektron versiyası, "Fallout Bible" və digər əlavə məhsullar ilə birlikdə "Good Old Games" satış platformasında 48 saatlıq bir müddətə pulsuz olmuşdur.[95][96][97]

Saundtrek

redaktə
Fallout The Soundtrack
Növü Saundtrek
Yayımlanma tarixi 10 oktyabr 1997[98], 26 avqust 2015
Yazılma tarixi Mark Morqan
Janr rol video oyunu
Müddət 57:32
Dil ingilis dili[3], fransız dili[3], alman dili[3], ispan dili[3], rus dili
Leybl Interplay Entertainment
Prodüser

"Fallout" videooyununun saundtreki, "Fallout 2" videooyunundakı əlavə musiqi bəstələri və "Fallout: New Vegas"da istifadə edilən orijinal musiqilər ilə birlikdə, qaranlıq mühit üslubundadır. Videooyun bəstəkarı Mark Morqan tərəfindən bəstələnən saundtrek 16 musiqidən ibarətdir və 30 sentyabr 1997-ci il tarixində yayımlanmışdır.[99] Oyunun introsunda "The Ink Spots" musiqi qrupunun "Maybe" mahnısından istifadə edilir. Tim Keyn Morqanın musiqisinin "hər bir məkanı özünə xas hala gətirdi"yini demişdir.[100] Morqan özü əvvəlcə videooyun saundtrekinin başqa bir bəstəkar tərəfindən bəstələnməli olduğunu, lakin sonradan Morqanın bu işə dəvət edildiyini söyləmişdir. Buna görə də oyuna musiqi satışa çıxarılmazdan qısa bir müddət əvvəl əlavə edilmişdir.[101] 2010-cu ildə orijinal və "Fallout 2" saundtrekini özündə cəmləşdirən "Vault Archives" adlı bir musiqi albomu yayımlanmışdır.[102] Morqan bu albomun musiqilərini bəstələmiş, Vladislav İsayev isə səsyazma işinə baxmışdır.[103] Musiqi albomu 24 bəstədən ibarət idi.[104]

Rusiyanın "Game-Ost" saytının icmalçısı saundtreki müsbət şərh etmişdir. Onun sözlərinə görə, "belə bir saundtrek olmasaydı, oyunun özü də olmazdı". O, saundtrekdə nüvə müharibəsi sonrası dünya ilə əlaqəli müxtəlif sənaye səslərinin və xüsusi effektlərin istifadə edildiyini qeyd etmişdir. Ona görə, "Fallout" saundtreki videooyun sənayesindəki "ən yaxşılardan biri"dir.[99]

"Square Enix Music" saytının köşə yazarı bəzilərinə xüsusi diqqət çəkməsinə baxmayaraq, "oyunda digərlərindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənən heç bir musiqi olmadığını" qeyd etmişdir. Onun sözlərinə görə, "Desert Wind" kompoziyası qorxulu bir hiss doğurur və videooyununun səhra coğrafiyası ilə əlaqəlidir, lakin daha çox "Industrial Junk" kimi mexanik xüsusiyyətlərə malikdir. Rəyçi "Moribund World" kompozisiyasını saundtrekdəki ən sadə melodiya olduğunu qeyd edərək verilən tapşığını yerinə yetirməyə çalışan dinləyicidə uyğun əhvali-ruhiyyə oyatdığını əlavə etmişdir. O, saundtrekdəki ən melodik musiqi olaraq "Khans of New California" kompoziyasını seçmişdir. Nəticədə, tənqidçi monotonluğuna, aydın tematik bir fokuslu olmamasına və ümumiyyətlə, semantik yükə sahib olmamasına baxmayaraq, dinləyicini özgələşdirməsinə və hər an gələ biləcək təhlükədən xəbərdar edən saundtrekin mənasızlıqda günahlandırıla bilməyəcəyini vurğulamışdır. O, saundtrekə 10 xaldan 8 xal vermişdir.[105]

Morqan bəstələdiyi saundtrekin oyunçular arasında populyarlaşacağını gözləmədiyini bildirmişdir.[101]

Fallout The Soundtrack
№BaşlıqMüddət
1."Metallic Monks"3:29
2."Desert Wind"3:25
3."A Traders Life"4:08
4."The Vault of the Future"4:06
5."Industrial Junk"3:29
6."Moribund World"3:08
7."Vats of Goo"3:23
8."City of the Dead"3:29
9."Second Chance"4:08
10."Underground Troubles"3:58
11."City of Lost Angels"3:51
12."Followers Credo"3:03
13."Radiation Storm"4:02
14."Acolytes of the New God"3:22
15."Flame of the Ancient World"3:12
16."Khans of New California"3:19
Ümumi müddət:57:32
Vault Archives
№BaşlıqMüddət
1."Radiation Storm"3:54
2."Industrial Junk"3:06
3."Khans Of The New California"3:22
4."Metallic Monks"3:28
5."Follower's Credo"2:42
6."Vats Of Goo"3:10
7."A Trader's Life"4:00
8."Moribund World"3:06
9."The Vault Of The Future"4:04
10."Second Chance"3:46
11."City Of The Dead"3:08
12."Underground Trouble"3:44
13."City Of Lost Angels"3:35
14."Flame Of The Ancient World"2:57
15."Many Contrasts"3:24
16."Gold Slouch"3:24
17."My Chrysalis Highwayman"1:08
18."Beyond The Canyon"3:20
19."Biggest Little City In The World"3:13
20."Dream Town"3:12
21."California Revisited"1:19
22."All-Clear Signal"3:26
23."Acolytes Of The New God"3:17
24."Desert Wind"3:18
Ümumi müddət:77:03

Qəbul

redaktə

Tənqidçilərin mövqeyi

redaktə

"Fallout" videooyunu bir sıra publiyasiya tərəfindən "kult klassiki"[57][106] və "Wasteland" videooyununun mənəvi davamçısı seçilmişdir. Bu fikir oyunun istehsalçıları tərəfindən də səsləndirilmişdir.[7][47][107][108][109] Videooyunun rəy toplayıcısı "GameRankings"dəki ümumi reytinqi 89.71%,[110] "Metacritic"də isə 89/100 idi.[111] "Fallout"un tənqidçilər tərəfindən qeyd edilən müsbət tərəfləri arasında videooyunun maraqlı atmosferi və qeyri-oyunçu personajların süni intellekti var. Dialoqlarda mövcud olan məntiqi səhvlər tənqid olunmuş,[112][113] "GameTech" jurnalisti Vitali Kazunov isə oyunun dəqiqi bir süjeti olmadığını bildirmiş və yazmışdır ki, "hekayəni oyunçu özü yazır".[114] Mətbuat həmçinin, "Fallout"u videooyun sənayesindəki ən şiddətli epizodlardan biri[115] və ən məşhur post-apokaliptik videooyunlardan biri kimi qiymətləndirmişdir.[22]

"Allgame" saytının rəyçisi Piter Susiu "Fallout" üçün yazdığı bir resenziyada videooyunun oyunçunu inandırıcı və real bir oyun dünyasına qərq etdiyini qeyd etmişdir. Videooyunun geympleyi ilə bağlı müsbət fikir bildirən rəyçi "Fallout"un ən üstün cəhətlərindən birinin personaj yaratma sisteminin olduğunu yazmışdır. Susiuya görə, videooyunun qrafikaları və hekayə xətti oyunçu üçün böyük təəssürat yaradır. Nəticədə, "Fallout"a 5 baldan 4,5 bal verilmişdir.[116] Con Roulins "Fallout"u oyuna dörd bal verərək qiymətləndirmişdir. Onun sözlərinə görə, videooyun "əla qrafika, mükəmməl səs, asılılıq yaradan geympley və üst təbəqə hekayə"yə malikdir. "Fallout"un əsasən intellektual auditoriya üçün nəzərdə tutulduğunu qeyd edən tənqidçi videooyununun "sürətli hərəkət" axtaran oyunçular üçün uyğun olmadığını bildirmişdir.[117]

"1UP.com" internet portalının redaktorları tərəfindən "Fallout" üçün yazılmış resenziyada videooyunun əsas üstünlüyünün personajlar olduğu qeyd edilmişdir. Resenziyaya görə, oyunçunun verdiyi hər bir qərar müəyyən nəticələrə səbəb olur və digər insanların ona olan münasibətinə, eləcə də oyunun necə sona çatacağına təsir göstərir. Redaktorlar videooyunun mənfi keyfiyyətlərə uzun müddət davam edən döyüşləri, inventar sisteminin əlverişsiz interfeysini və oyunçuya verilən hər tapşırığı göstərən tapşırıq jurnalını aid etmişdir. Buna əlavə olaraq, icmalçılar oyunçunun onsuz da tanış olduğu bəzi personajların təkrarlanan dialoq zamanı özünü ilk dəfə görürmüşcəsinə davrandıqlarını yazmışdır. Nəticədə, "1UP.com" qeyd olunan bütün çatışmazlıqların əhəmiyyətli olmadığını bildirmiş və oyunu yüksək qiymətləndirmişdir.[20]

"Game Revolution" əməkdaşı Mark Kuki "Fallout"un bir "kəşfiyyat oyunu" olduğunu yazmışdır. O, videooyundakı mühitin gerçəkliyini və şübhə hissi yaradan saundtrekini tərifləmişdir. Səs aktyorlarından bəhs edən Kuki Rİçard Din Andersonu ön plana çıxarmışdır. Tənqidçiyə görə, oyunun qeyri-xətti olması faktı oyunçunun ona uyğun bir missiya verilmədən əvvəl müəyyən bir tapşırığı tamamlamasına, nəticədə isə qarışıqlığın yaranmasına səbəb ola bilər. Kuki "Fallout" videooyununa "A-" reytinqini vermişdir.[12]

"GameSpot" internet portalının "Fallout" üçün hazırladığı resenziyada videooyunun güclü tərəflərindən birinin hadisələrin əksər rol videooyunları üçün tipik olmayan bir dünyada cərəyan etməsinin olduğu bildirilmişdir. Resenziyada əlavə edilmişdir ki, videooyununun personaj yaratma sistemi oyunçuya müxtəlif növ qəhrəmanlar yaratmağa imkan verir, bu isə öz növbəsində "Fallout"u təkrar oynaması üçün oyunçuya stimul verir. Sayt oyunun saundtrekinin ön plana çıxmamasına baxmayaraq, "Fallout"un mühiti ilə uyğunlaşdığını qeyd edir. Resenziyanın sonunda "Fallout"un yalnız "Wasteland" videooyununun layiqli bir sekveli olmadığı, eyni zamanda rol videooyunları janrının modeli olmağı hədəfləyən videooyun olduğu yazılmışdır. Redaktor oyuna 10 baldan 8.7 bal vermişdir.[16]

"PC Gamer" mütəxəssisi Todd Von oyun dizaynerlərinin personaj yaratma sistemini sadə və əyləncəli göstərməyə çalışmalarına baxmayaraq, sistemin oyunçu üçün ilk baxışda qorxuducu görünə biləcəyini qeyd etmişdir. O həmçinin, hər bacarıq üçün anlaşılan və adətən yumoristik bir izahın olduğunu əlavə etmişdir. Von oyunçuların hazır personaj seçmək əvəzinə, öz personajlarını yaratmalarını tövsiyə etmişdir. Hərəkət azadlığı mövzusuna toxunarkən icmalçı vaxt məhdudluğunun aktuallıq hissi yaratdığını bildirmişdir. Onun fikrincə, videooyununun yan tapşırıqları sayca çoxlu və mahiyyətcə müxtəlifdir. Von videooyunda bir neçə baqın olduğunu bildirmiş, lakin nəticədə "Fallout"un demək olar ki, şikayət ediləcək bir şeyinin olmadığını yazmışdır.[23]

Rusiyanın "Absolute Games" internet portalının icmalçısı "Fallout" üçün hazırladığı resenziyada oyun dünyasının oyun təkmilləşdirilməsini, interfeysinin sadəliyini və oyunun reallığını ön plana çıxarmışdır. O, öz oyunçu personajını yaratmağın məqsədəuyğunluğu da vurğulamışdır. Rəyçi oyundakı yoldaşlardan bəhs edərkən onları "top yemi" adlandıraraq qeyri-kafi əhəmiyyətlərindən bəhs etmişdir. Nəticədə, o, klassik fantaziya oyunu olan "AD&D" üçün layiqli bir rəqibin tapıldığını söyləmişdir.[118] Rusiyanın "Game.EXE" jurnalının redaktoru Aleksander Verşinin "Fallout"u "adi bir rol oyunu yox, bir tapşırıq, arkada və fantastik hekayələr qarışığı" adlandırmışdır.[11]

Rusiyanın "Mir fantastiki" jurnalının yazıçısı Sergey Şumski "Fallout" üçün resenziya yazarkən "hərəkət azadlığı"nı videooyunun əsas üstünlüklərindən biri hesab etmişdir. Buna baxmayaraq, o, oyunçunun bu azadlıq ilə "nə edəcəyini heç də dəqiq bilmədiyi"ni əlavə etmişdir. Şumski videooyunda mövcud olan çox sayda silahı və məkanların özünəməxsusluğunu da vurğulamışdır. Nəticədə, rəyçi videooyunu "oynanılmayan, lakin yaşanan ağıllı, istehzalı və asılılıq yaradan rol oyunu" adlandırmışdır.[119]

Mükafat və nominasiyalar

redaktə

"Fallout" bir neçə dəfə "PC Gamer" jurnalı tərəfindən tərtib edilmiş "bütün zamanların ən yaxşı videooyunlar" siyahısında yer almışdır: 2001-ci ildə 4-cü,[120] 2005-ci ildə 10-cu,[121] 2007-ci ildə 13-cü,[122] 2008-ci ildə 21-ci,[123] 2010-cu ildə isə 7-ci.[124] "IGN"nin tərtib etdiyi "bütün zamanların ən yaxşı 25 videooyun" siyahısında "Fallout" 2007-ci ildə 5-ci,[125] 2009-cu ildə isə 19-cu[126] yerə layiq görülmüşdür. Videooyun 2007-ci ildə "PC Zone" jurnalı tərəfindən tərtib edilmiş "ən yaxşı 101 videooyun" siyahısında 21-ci yerdə qərarlaşmışdır.[127] Videooyun "IGN"nin illik "ən yaxşı 100 oyun" 100 siyahısında 2005-ci ildə 55-ci,[128] 2007-ci ildə isə 33-cü[129] yerə layiq görülmüşdür. 2012-ci ildə oyun "Complex" jurnalının tərtib etdiyi "bütün zamanların ən yaxşı 50 videooyunu" siyahısında 22-ci yerdə qərarlaşmışdır.[130]

"Fallout" videooyunu "Computer Gaming World",[131] "GameSpot",[132] "GameSpy"[133] və "IGN"[134] publikasiyalarının "Şöhrət zalı" və ya ona bərabər kateqoriyalara daxil edilmişdir. 2000-ci ildə oyun "GameSpot" tərəfindən tərtib edilmiş "ən yaxşı 10 sonluq"[135] və "ən yaxşı 10 oyun dünyası"[136] siyahılarına daxil edilmişdir. "Fallout" 2008-ci ildə "Game Informer" tərəfindən tərtib edilmiş "ən yaxşı oyun başlanğıcları" siyahısında 6-cı yerə layiq görülmüşdür.[137] Oyun Polşanın "Wirtualna Polska" internet portalında oyunçunun "uşaqlığını oğurlayan" və ən çox asılılıq yaradan videooyunlardan biri seçilmiş, əlaqədar siyahıda 6-cı yerdə qərarlaşmışdır.[138]

"Fallout" videooyunu 1998-ci ildə keçirilən "İnteraktiv nailiyyət mükafatları"nda "İlin rol kompüter oyunu" və "Səs və musiqi üzrə mükəmməl nailiyyət" kateqoriyalarında nominasiya göstərilmişdir.[139] 1998-ci ildə oyun "Gamesmania" və "Computer Gaming World" publikasiyaları,[140] o cümlədən Rusiyanın "Game.EXE" jurnalı[141] tərəfindən "ilin rol oyunu" adına layiq görülmüşdür. 2006-cı ilin sentyabr ayında "Gamasutra" jurnalı tərəfindən oyun sənayesindəki mütəxəssislər arasında bir sorğu keçirilmiş, respondentlərdən "indiyə qədər hansı rol oyunu sizə ən güclü kvant sıçrayışı yaşatdırdı və nə üçün?" sualına cavab verməsi istənmişdir. "Fallout" anketdə birinci yeri tutmuş və "Kvant sıçrayışı mükafatı"nı qazanmışdır.[142] 2011-ci ildə "Fallout" Smitson ABŞ İncəsənəti Muzeyindəki bir sərgidə nümayiş edilən 80 videooyundan biri olmuşdur.[143][144]

Kulturoloji istinadlar

redaktə

Müşahidəçilər qeyd etmişdir ki, "Fallout"da 1950-ci illər populyar mədəniyyət əsərlərinə bir çox istinadlar mövcuddur. Bu istinadların əksəriyyəti xüsusi təsadüfi rastlaşmalar zamanı oyunçu tərəfindən tapıla bilər. Onlardan birində qəzaya uğrayan UNO və onun yanındakı iki yadplanetlinin cəsədlərini tapa bilərsiniz. Bir cəsədin üstündə oyunun ən güclü enerji silahlarından biri olan "yadplanetli blasteri", digərində isə Elvis Preslinin şəkli var. UNO-nun üzərində "ABŞ hökumətinin əmlakıdır. Əgər tapılsa, 51-ci əraziyə qaytarın" yazısı var.[145] Çölün ortasında bir Britaniya polis qutusu var ki, bu da "Doktor Kim" elmi-fantastik teserialına bir işarədir.[16][65] Videooyundakı iki başlı inək olan braminlər Hindistan mifologiyasına bir istinaddır. Hindistanda inəklərə sitayiş edilir və bramin Hindistanda bir ilahdir.[22]

Videooyunda "Dəli Maks 2: Yol döyüşçüsü" filminə istinad mövcuddur. Doqmit adlı bir it oyunçu personaj ona yemək verərsə və ya dəri gödəkçə geydirərsə, baş qəhrəmana qoşulur. Tim Keyn Doqmitin "100% oyunçuya bağlıdır və heç bir halda onu tərk etməyəcək" demişdir. Kris Teylor Doqmitin oyunçu üçün Ayandan daha faydalı bir yoldaş olduğu söyləmişdir. Teylora görə, istehsalçılar Doqmitin populyarlıq əldə edəcəyini gözləmirdilər. Bu personaj daha sonra "Fallout 2", "Fallout 3" və "Fallout 4" videooyunlarına, o cümlədən "Arcanum: Of Steamworks and Magick Obscura" və "The Bard's Tale" kimi seriyaya aid olmayan videooyunlara əlavə edilmişdir.[16][146][147] "Videogamer.com" saytında dərc edilən "Ən yaxşı 10 videooyun yoldaşı" adlı siyahıda Doqmit üçüncü yeri tutmuşdur.[148]

Qeydlər

redaktə
  1. ↑ Studiya daha sonradan "Black Isle Studios" adlanır.[5]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "FALLOUT ДЛЯ PC" (rus). 1С-СофтКлаб. 2020-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-26.
  2. ↑ "Fallout: A Post Nuclear Adventure" (ingilis). Interplay Entertainment. 2003-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2020. (#apostrophe_markup)
  3. ↑ 1 2 3 4 5 Steam. 2003.
  4. ↑ "Fallout: Frequently Asked Questions" (ingilis). 1998-05-19. 2013-03-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2020.
  5. ↑ Cheong, Ian. "Game Info". Lionheart Chronicles (ingilis). GameSpy. 2013-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2020.
  6. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Fallout Classic Revisited. Gamespot. January 14, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2020.
  7. ↑ 1 2 Barton, Mett. "The History of Computer Role-Playing Games Part 2: The Golden Age (1985-1993)". Gamasutra (ingilis). 23 fevral 2007. July 11, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  8. ↑ Dreqalin, Sergey. "Обзор Fallout 1 и 2". «Strana iqr» (rus) (6). 2001. 23 iyun 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2020.
  9. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; bgreview adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  10. ↑ 1 2 3 Qatsbi, Con. "How to Play Fallout 1". Insider Games (ingilis). 4 sentyabr 2020. 28 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  11. ↑ 1 2 Verşinin, Aleksander. "Апокалипсис сеyearня". Game.EXE (rus) (5). 1997: 81. 2020-09-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-01.
  12. ↑ 1 2 Kuki, Mark. "Fallout review for the MAC" (ingilis). Game Revolution. 5 iyun 2004. 10 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  13. ↑ Schulzke, Marcus. "Moral Decision Making in Fallout". gamestudies.org (ingilis). Game Studies. 2013-06-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 sentyabr 2020.
  14. ↑ "Случайные встречи Fallout". Wasteland Chronicles. Absolute Games. 2 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  15. ↑ "Easter Eggs" (ingilis). RPG Classics. 19 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  16. ↑ 1 2 3 4 5 6 Desslock. "Fallout Review". GameSpot (ingilis). 21 noyabr 1997. 25 iyun 2006 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  17. ↑ 1 2 Payik, Erik. "The History of Fallout". gamebanshee.com (ingilis). GameBanshee. 24 avqust 2006. 3 sentyabr 2006 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2020.
  18. ↑ Boyes, Emma. "A Survivor's Guide to the Gaming Apocalypse". ign.com (ingilis). IGN. 2012-01-09. 2020-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2020.
  19. ↑ Bedman, Nik. "Fallout: A Post Nuclear RPG". macgamer.com (ingilis). MacGamer. 15 iyun 2002 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2020.
  20. ↑ 1 2 "Fallout review (CGW 162)". 1UP.com (ingilis). 14 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  21. ↑ 1 2 Zlotnitski, Dmitri. "Бестиарий. Монстры Fallout". mirf.ru (rus). «Mir fantastiki». 19 may 2011. April 29, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2020.
  22. ↑ 1 2 3 4 5 Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; universe adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
  23. ↑ 1 2 Von, Todd. "Fallout". PC Gamer US (ingilis). January 1998. 12 mart 2000 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  24. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Vault 13. Səviyyə/ərazi: Find the Water Chip.
  25. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Vault 15. Səviyyə/ərazi: Find the Water Chip.
  26. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Shady Sands. Səviyyə/ərazi: Find the Water Chip.
  27. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Shady Sands. Səviyyə/ərazi: Stop the Radscorpions.
  28. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Junktown. Səviyyə/ərazi: Find the Water Chip.
  29. ↑ 1 2 Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Junktown. Səviyyə/ərazi: Get Gizmo's confession.
  30. ↑ 1 2 Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Junktown. Səviyyə/ərazi: Kill Killian.
  31. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: The Hub. Səviyyə/ərazi: Find the Water Chip.
  32. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Shady Sands. Səviyyə/ərazi: Ask Water Merchant to help.
  33. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Necropolis. Səviyyə/ərazi: Find the Water Chip.
  34. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Vault 13. Səviyyə/ərazi: Find the Water Thief.
  35. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Vault 13. Səviyyə/ərazi: Destroy the Mutant leader.
  36. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Vault 13. Səviyyə/ərazi: Destroy the source of the Mutants.
  37. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Lost Hills. Səviyyə/ərazi: Destroy the Mutant leader.
  38. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Lost Hills. Səviyyə/ərazi: Destroy the source of the Mutants.
  39. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Boneyard. Səviyyə/ərazi: Destroy the Mutant leader.
  40. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Boneyard. Səviyyə/ərazi: Destroy the source of the Mutants.
  41. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: The Cathedral. Səviyyə/ərazi: Destroy the Mutant leader.
  42. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: The Cathedral. Səviyyə/ərazi: Destroy the source of the Mutants.
  43. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Mariposa military base. Səviyyə/ərazi: Destroy the source of the Mutants.
  44. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Khan's Base. Səviyyə/ərazi: Rescue Tandi from the Raiders.
  45. ↑ 1 2 Avellon, Kris. Fallout Bible 0 (ingilis). Interplay. 2002.
  46. ↑ Hoc, Rayan. "Fallout: New Vegas mega-primer - a brief history of Fallout in two universes". gamesradar.com (ingilis). GamesRadar. 18 oktyabr 2010. 15 may 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 oktyabr 2020. (#apostrophe_markup)
  47. ↑ 1 2 3 4 Çençov, İlya. "От Wasteland до Fallout 3: Энциклопедия катастроф". «Strana iqr» (rus) (20). 2009: 34—45. 2017-04-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-01.
  48. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Hub Downtown.
  49. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Underground.
  50. ↑ Dragonplay. Fallout (ingilis). Microsoft Windows, MS-DOS, Mac OS, Mac OS X. Interplay Entertainment. 10 oktyabr 1997. Səhnə: Necropolis. Səviyyə/ərazi: Fix the Necropolis water pump.
  51. ↑ Craddock, David. "Editorial". GOG.com. CD Projekt Red. 21 aprel 2009. 24 aprel 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  52. ↑ "Back To Black Isle: Fargo On Obsidian Joining Wasteland 2" (ingilis). Rock, Paper, Shotgun. 26 fevral 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  53. ↑ Wordsworth, Richard. "Brian Fargo, the man who made Fallout a reality on heading back to Wasteland" (ingilis). Edge. 22 aprel 2013. December 28, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  54. ↑ Schuster, Shawn. "Kickstarting the future of game publishing: An interview with Brian Fargo". Joystiq (ingilis). AOL. 15 mart 2012. 3 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  55. ↑ 1 2 3 4 5 Hamilton, Kirk. "Fallout Could've Been About Time-Traveling, Dinosaurs, And Monkey Murder" (ingilis). Kotaku. 9 mart 2012. 27 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  56. ↑ 1 2 3 Aihoshi, Richard. "Fallout Memories" (ingilis). IGN. 30 noyabr 2007. October 21, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  57. ↑ 1 2 3 Oreşkin, Kirill. "Игры прошлого". «Luçşiye kompyuternıye iqrı» (rus) (4). 2007. 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-01.
  58. ↑ 1 2 3 4 Dutton, Fred. "Original Fallout concept included time-travel, sentient dinosaurs, fantasy planets" (ingilis). Eurogamer. 8 mart 2012. 3 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  59. ↑ 1 2 Matt Barton. Fallout with Tim Cain, Pt. 1 // Matt Chat. №66 epizod. 27 iyun 2010. 647 minutes in. Armchair Arcade.
  60. ↑ 1 2 3 4 Oreşkin, Kirill. "Тимоти Кейн - Игровая индустрия в лицах". «Luçşiye kompyuternıye iqrı» (rus) (5). 2007. 2014-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-16.
  61. ↑ 1 2 Mixeyenko, Maksim. "Black Isle Studios". «Strana iqr» (rus) (16). 2007: 26—35. 2017-09-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-16.
  62. ↑ IGN Staff. "Tim Cain Speaks" (ingilis). IGN. 6 yanvar 1999. November 28, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  63. ↑ Sidorov, Voldemar. "История истории Fallout" (rus). StopGame. 9 mart 2012. 10 may 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  64. ↑ Verşinin, Aleksandr. "За того парня!" (rus) (2). Game.EXE. 1998: 110—111. 2020-10-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-16.
  65. ↑ 1 2 3 4 5 McLaughlin, Rus. "IGN Presents the History of Fallout" (ingilis). IGN. 21 iyul 2010. 27 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  66. ↑ Verşinin, Aleksandr. "Fallout: GURPS. Суицид для волонтеров" (rus) (7–8). Game.EXE. 1996: 6. 2020-10-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-16.
  67. ↑ "S.P.E.C.I.A.L. в Fallout 1". "Fallout" Ensiklopediyası. 26 fevral 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  68. ↑ Rollings, Andrew; Adams, Ernest. Andrew Rollings and Ernest Adams on game design (ingilis). New Riders. 2003. səh. 108, 357—360. ISBN 1-59273-001-9.
  69. ↑ "Fallout Developers Profile - Christopher Robin Taylor" (ingilis). 28 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  70. ↑ Hillier, Brenna. "Original Fallout coded in just over two weeks" (ingilis). VG247. 9 mart 2012. 2 iyul 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  71. ↑ "Fallout: Secret Head Page" (ingilis). Interplay Entertainment. 3 fevral 2004 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  72. ↑ "Head Stuff" (ingilis). Duck and Cover. 28 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  73. ↑ "Fallout Developers Profile - Eddie Rainwater" (ingilis). 13 may 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  74. ↑ "Fallout Developers Profile - Leonard Boyarsky" (ingilis). 28 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  75. ↑ 1 2 "Fallout Developers Profile - Jason D. Anderson" (ingilis). 10 may 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  76. ↑ "On Vault Boy and Pip Boy" (ingilis). 10 may 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  77. ↑ "Fallout: Secret Map Page" (ingilis). Interplay Entertainment. 7 fevral 2004 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 oktyabr 2020.
  78. ↑ "Первый взгляд на Fallout 3". Absolute Games (rus). 6 iyun 2007. 26 may 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  79. ↑ Avellon, Kris. "The Fallout Bible". Black Isle Studios (ingilis). 7 noyabr 2002. 11 oktyabr 2013 tarixində arxivləşdirilib.
  80. ↑ "Chris Avellone's Fallout Bible". Duck and Cover (ingilis). 3 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  81. ↑ "Демо-версия Fallout". Wasteland Chronicles (rus). Absolute Games. September 30, 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  82. ↑ "Энциклопедия Fallout: Скриншоты (Fallout 1)". Fallout Archives (rus). 14 noyabr 2006 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  83. ↑ MakDonald, Kesa. "Fallout Retrospective". Eurogamer (ingilis). 27 oktyabr 2008. 4 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  84. ↑ "Энциклопедия Fallout: История Fallout 1". Fallout Archives (rus). 2013-01-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  85. ↑ "Fallout". IGN (ingilis). 7 oktyabr 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  86. ↑ "Fallout: A Post Nuclear Role Playing Game". Schnittberichte.com (alman). 27 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  87. ↑ Blankato, Co. "The Rise and Fall of Troika". The Escapist (ingilis). 12 dekabr 2006. August 8, 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  88. ↑ "Fallout Trilogy - PC - IGN". IGN (ingilis). 26 fevral 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  89. ↑ "Fallout/Fallout 2 Dual Jewel". Gamervision (ingilis). 26 fevral 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  90. ↑ {{Cite web |url=http://www.ign.com/articles/2004/10/14/interplay-in-trouble-assets-sold-optioned%7Ctitle=Interplay[ölü keçid] In Trouble; Assets Sold & Optioned |author=Burnes, Andrew |date=14 oktyabr 2004 |work=IGN |language=en |access-date=30 iyun 2021 |archive-url=https://www.webcitation.org/6FdLuORj3?url=[ölü keçid] |archive-date=4 aprel 2013
  91. ↑ Eddi, Makuç. "Bethesda reclaims Fallout MMO rights". GameSpot (ingilis). 9 yanvar 2012. 25 iyun 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  92. ↑ Heyns, Ceff. "Bethesda's Legal Fallout". IGN (ingilis). 14 sentyabr 2009. 18 mart 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  93. ↑ Conson, Stiven. "First Three Fallout Games Available On Steam". G4TV (ingilis). 26 avqust 2009 2009-08-26. 10 may 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  94. ↑ Plankett, Luk. "Interplay Classics (i.e., Fallout) Now Available On Steam". Kotaku (ingilis). 20 avqust 2009. 10 may 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  95. ↑ Sinkler, Brendan. "Fallout free on GOG.com". GameSpot (ingilis). 4 aprel 2012. September 9, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  96. ↑ "Временно бесплатная Fallout от GOG.com". Gameland.ru. 6 aprel 2012. April 15, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  97. ↑ Mir, Alek. "Fallout Free For Forty-Eight Hours". Rock, Paper, Shotgun (ingilis). 5 aprel 2012. 28 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  98. ↑ https://web.archive.org/web/19980218070450/http://www.pcgamer.com/news/news-1997-10-06.html.
  99. ↑ 1 2 "Fallout - The Soundtrack". Game-Ost (rus). 23 yanvar 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  100. ↑ "Desslock interviews Tim Cain". No Mutants Allowed (ingilis). 7 iyun 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  101. ↑ 1 2 "Эксклюзивное интервью с Марком Морганом". Game-Ost (rus). 25 fevral 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  102. ↑ "Ремастированный саундтрек Fallout увидел свет!". Game-Ost (rus). 10 may 2010. 23 fevral 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 iyun 2021.
  103. ↑ "Mark Morgan - Vault Archives: Fallout Remastered Soundtracks". Game-Ost (rus). 18 yanvar 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  104. ↑ Alek. "Atomic: Fallout Music Remastered". Rock, Paper, Shotgun (ingilis). 11 may 2010. 9 noyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  105. ↑ "Fallout The Soundtrack:: Review by Dave". Square Enix Music (ingilis). Square Enix. 2010. 10 may 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  106. ↑ Staviçki, Oleq. "Fallout 3". İqromaniya (rus). Игромедиа (8). 2007: 119. 5 mart 2008 tarixində arxivləşdirilib.
  107. ↑ Barton, Mett. "The History of Computer Role-Playing Games Part III: The Platinum and Modern Ages (1994-2004)". Gamasutra (ingilis). 11 aprel 2007. 14 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  108. ↑ "Fallout Retrospective Interview". No Mutants Allowed (ingilis). 28 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  109. ↑ Ziçuk, Qreq. "Новаторство — наш рулевой!". Game.EXE (rus) (12). 1999: 28. 2020-10-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-01.
  110. ↑ "Fallout for PC" (ingilis). GameRankings. 9 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-11-08.
  111. ↑ "Fallout for PC Reviews" (ingilis). Metacritic. 9 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  112. ↑ Köqlmayr, Tomas. "Fallout". PC Player (alman) (1). 1998: 100—101. 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-01.
  113. ↑ Şmidt, Tom. "Fallout: Alptraum nach dem Holocaust". Power Play (alman) (9). 1997: 60—64. 2021-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-01.
  114. ↑ Kazunov, Vitali. "Величайшие Игры Человечества – Fallout или феномен избранного". GameTech. 9 may 2009. 19 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  115. ↑ Darren, Qladstoun. "The Most Violent Video Games Ever Made" (ingilis). PC World. 2009-03-15. 28 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  116. ↑ Susiu, Piter. "Fallout - Review". Allgame (ingilis). 10 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  117. ↑ Raulins, Con. "Fallout - Review". Allgame (ingilis). 14 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  118. ↑ "Рецензия на Fallout: A Post Nuclear Role Playing Game". Absolute Games (rus). 18 mart 2001. July 11, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  119. ↑ "Рецензия на игру: Fallout: A Post Nuclear Role Playing Game". «Mir fantastiki» (rus). 24 aprel 2009. November 4, 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021. (#first_missing_last)
  120. ↑ "50 Best Games of All Time". PC Gamer (ingilis). 2001.
  121. ↑ "50 Best Games of All Time". PC Gamer (ingilis). 2005.
  122. ↑ "PC Gamer's Best 100". PC Gamer (ingilis). 13 avqust 2007. 21 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  123. ↑ "PC Gamer's Top 100". PC Gamer (ingilis). 5 avqust 2008. 21 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  124. ↑ "PC Gamer's top 100 PC Games of all time". PC Gamer (ingilis). 5 fevral 2010. 21 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  125. ↑ Adams, Den; Batts, Steve; Onyett, Çarlz. "Top 25 PC Games of All Time". IGN (ingilis). 13 mart 2007. 21 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  126. ↑ Okampo, Ceyson; Batts, Stiv; Heyns, Ceff. "Top 25 PC Games of All Time". IGN (ingilis). 6 avqust 2008. 21 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  127. ↑ "The 101 best PC games ever". PC Zone (ingilis). 20 may 2007. 27 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  128. ↑ "IGN's Top 100 Games". IGN (ingilis). 27 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  129. ↑ "IGN Top 100 Games 2007 / 33 Fallout". IGN (ingilis). 27 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  130. ↑ Avellan, Dreya. "Fallout". Complex (ingilis). 7 noyabr 2012. 10 noyabr 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.[ölü keçid]
  131. ↑ "CGW's Hall of Fame". 1UP.com (ingilis). 27 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  132. ↑ "The Greatest Games of all Time". GameSpot (ingilis). 21 fevral 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  133. ↑ Bükeler, Kristofer. "The GameSpy Hall of Fame: Fallout". GameSpy (ingilis). 30 dekabr 2000. 27 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  134. ↑ "IGN Videogame Hall Of Fame: Fallout". IGN (ingilis). 2008. 27 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  135. ↑ "Internet Archive Wayback Machine". Web.archive.org (ingilis). 2 mart 2000. 2 mart 2000 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021. (#apostrophe_markup)
  136. ↑ "Internet Archive Wayback Machine". Web.archive.org (ingilis). 26 oktyabr 2004. 2004-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021. (#apostrophe_markup)
  137. ↑ "The Top Ten Video Game Openings". Game Informer (ingilis) (187): 38. 2008.
  138. ↑ "6. Fallout - Gry, które zabrały nam dzieciństwo - najbardziej uzależniające produkcje sprzed lat". Wirtualna Polska (polyak). 27 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  139. ↑ "1998 1st Annual Interactive Achievement Awards". İnteraktiv İncəsənət və Elmlər Akademiyası (ingilis). 15 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  140. ↑ "Fallout Development Log". Black Isle Studios (ingilis). 3 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  141. ↑ Verşinin, Aleksandr. "Fallout: Post Nuclear Adventure". Game.EXE (rus) (2). 1998: 25. 2020-10-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-01.
  142. ↑ "The Gamasutra Quantum Leap Awards: Role-Playing Games". Gamasutra (ingilis). 6 oktyabr 2006. 7 avqust 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  143. ↑ "The Art of Video Games Voting Results" (PDF). Smitson ABŞ İncəsənəti Muzeyi (ingilis). 12 may 2011 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  144. ↑ Qraft, Kris. "Smithsonian Art Exhibit Recognizes Games From Pac-Man To Heavy Rain". Gamasutra (ingilis). 5 may 2011. 3 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  145. ↑ Çaplyuk, Andrey. "Fallout: Там, на постъядерных просторах". «Luçşiye kompyuternıye iqrı» (rus) (7). 2005. 2021-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-30.
  146. ↑ Fiegel, Michael. "Junktown Dog". Escapist (ingilis). 21 iyul 2009. 3 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  147. ↑ Good, Owen. "Dogmeat, the Emotional Center of Fallout". Kotaku (ingilis). 26 iyul 2009. 10 may 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.
  148. ↑ "Top 10 Video Game Companions". Videogamer.com (ingilis). 27 yanvar 2010. 29 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 iyul 2021.

Xarici keçidlər

redaktə
  "Videooyunlar" portalı

Məlumat

redaktə

Treylerlər

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Fallout_(videooyun)&oldid=7840141"