Gürcüstan çarlığı
Gürcüstan çarlığı (gürc. საქართველოს სამეფო) və ya Gürcü imperiyası[8] — eramızdan əvvəl 1008- ci ildə meydana gələn orta əsr Avrasiya monarxiyası idi. 11-ci əsrdən 13-cü əsrlərə qədər çar IV David və çariça Tamaranın hakimiyyəti dövründə siyasi və iqtisadi gücünün Qızıl çağına çatdı. Gürcüstan Qüdsdəki xaç monastırı və Yunanıstandakı Iviron Monastırı kimi, Şərqi xristianlıqdan və Şimali Qafqazdan İran və Anadolunun şərqinə qədər uzanan və eyni zamanda xarici dini mülkləri qorumaqla, ən böyük ölçüdə Şərqi Avropadan ve Şimali Qafqazdan uzanan Pan-Qafqaz imperatorluğunun aparıcı millətlərindən biri oldu.Bu, indiki Gürcüstanın əsas tarixi müqəddiməsi idi.
Gürcüstan çarlığı gürc. საქართველოს სამეფო Sakartvelos samepo | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
  ![Şahzadə Vaxuştinin atlasına görə bütöv Gürcüstan Krallığının gerbi (c. 1745) Qrünenberg Vappenbuxa (1480) görə xan hakimiyyəti zamanı Gürcüstan Krallığının gerbi[1][2]](/wiki/Fayl:Kingdom_of_Georgia_coat_of_arms.svg) Şahzadə Vaxuştinin atlasına görə bütöv Gürcüstan Krallığının gerbi (c. 1745)
 | |||||||||||||||||||||||||
Şüarı: ძალა ერთობაშია!"/ "güc birlikdədir" | |||||||||||||||||||||||||
_Sphere_of_influence.png) 1184-1230-cu illərdə Gürcüstan Krallığı, ərazi genişlənməsinin zirvəsində
Gürcüstan Krallığı
protektoratlar və təsir dairəsi
| |||||||||||||||||||||||||
| Paytaxtı | Kutaisi (1008-1122),Tbilisi (1122-1490) | ||||||||||||||||||||||||
| Rəsmi dilləri | Gürcü dili | ||||||||||||||||||||||||
| Ümumi dilləri | kartvel dilləri, həmçinin abxaz, fars, türk dilləri, erməni, yunan | ||||||||||||||||||||||||
| Dini | Şərqi pravoslav kilsəsi (Gürcü Pravoslav Kilsəsi) | ||||||||||||||||||||||||
| İdarəetmə forması | Feodal monarxiya | ||||||||||||||||||||||||
| Tarixi | |||||||||||||||||||||||||
• Yaranması | 1008 | ||||||||||||||||||||||||
• Süqutu | 1466 | ||||||||||||||||||||||||
| Ərazisi | |||||||||||||||||||||||||
| 1213-1245 | 250,000 km2 (97,000 kv. mil) | ||||||||||||||||||||||||
| Əhalisi | |||||||||||||||||||||||||
• 1254[A] | 2.4–2.5 milyon[4][5] və ya ~5 million[6] | ||||||||||||||||||||||||
| Valyutası | XI əsrə qədər müxtəlif Bizans və Sasani sikkələri zərb olunurdu 1122-ci ildən sonra dirhəm istifadə olunmağa başlandı.[7] | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Bir neçə əsr davam edən səltənət 13-cü əsrdə monqol istilalarının altına düşdü, lakin 1340-cı illərə qədər yenidən suverenliyini təmin etdi. Sonrakı onilliklərdə Qara Ölümlə yanaşı ölkənin iqtisadiyyatını, əhalisini və şəhər mərkəzlərini viran edən Timurun rəhbərliyi ilə çoxsaylı istilalarla yadda qaldı. Bizansın, sonra Trebizond imperiyasının süqutundan sonra çarlığın geosiyasi vəziyyəti daha da pisləşdi. Bu proseslər nəticəsində XV əsrin sonlarında Gürcüstan sınıq bir varlığa çevrildi. 1386-cı ildən etibarən Timur tərəfindən edilən hücumlarla yanaşı, Qara Qoyunlular və Ağ Qoyunluların sonrakı istilaları 1466-cı ilədək çarlığın son anarxiyaya uğramasına və Kartli, Kaxeti və İmereti'nin quruluşlu səltənətlərinin 1490 ilə 1950 arasında müstəqil çarlıq olaraq tanınmasına gətirib çıxardı. 1493-cü ildə hər biri Baqrationi sülaləsinin rəqib bir qolu olmaqla Odishi, Guria, Abxaziya, Svaneti və Samtsxe adlanan beş feodal klanlar quruldu.
TarixRedaktə
Həmçinin baxRedaktə
QeydlərRedaktə
- ↑ "1254-cü ildə Munke xan Gürcüstan krallığında siyahıyaalmanın keçirilməsini əmr etdi"
İstinadlarRedaktə
- ↑ "Grünenberg, Konrad: Das Wappenbuch Conrads von Grünenberg, Ritters und Bürgers zu Constanz - BSB Cgm 145 (um 1480)". 2020-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-25.
- ↑ Oldest Georgian Arms Arxivləşdirilib 2019-01-12 at the Wayback Machine Zachary Kiknadze, pp.6-7, State Council of Heraldry, 2014
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-08-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-25.
- ↑ Kakabadze 1920: 40; Jaoshvili 1984: 49. "At the beginning of the 13th century, according to the most likely estimates, the population of the realm, which in those days was almost equal in size to England and Wales, was 2400000-2500000. Of these, 1800000 lived in the area of modem Georgia (Jaoshvili 1984: 50).
- ↑ Rayfield, Donald. Edge of Empires: A History of Georgia. London: Reaktion Books. 2012. 129. ISBN 978-1780230306. "The Georgian army could field 90,000 men, which puts the population of Georgia at around two and a half million."
- ↑ Gumilev, Lev Nikolaevič, 1912-1992. Searches for an imaginary kingdom: The legend of the kingdom of Prester John. Cambridge University Press. cop. 2009, 1987. ISBN 9780521108799. OCLC 762325214. pp.198 The of Georgia had grown to 5 million, i.e. it almost equalled the population of Rus' at that time.
- ↑ Paghava, Irakli; Novak, Vlastimil. GEORGIAN COINS IN THE COLLECTION OF THE NATIONAL MUSEUM-NÁPRSTEK MUSEUM IN PRAGUE. 2013. 29 June 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 May 2016.
- ↑ Ronald G. Suny (1996) Armenia, Azerbaijan, and Georgia DIANE Publishing pp. 157-158-160-182