Armen Doryan (erm. Արմէն Տօրեան, 28 yanvar 1892, Sinop1915[1], Ankara, Ankara vilayəti) — Osmanlı İmperiyası dövründə yaşamış tanınmış erməni şair, müəllim və redaktor.

Armen Doryan
erm. Արմէն Տօրեան
Armen Doryanın eskizi
Armen Doryanın eskizi
Doğum adı Hraçiya Surenyan
Doğum tarixi
Doğum yeri Sinop, Kastamonu vilayəti, Osmanlı İmperiyası
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Ankara vilayəti, Osmanlı İmperiyası
Vəfat səbəbi erməni soyqırımı
Milliyyəti erməni
Təhsili
Fəaliyyəti redaktor, yazıçı, şair

Həyatı

redaktə

Armen Doryan 1892-ci ilin yanvar ayının 28-də Osmanlı İmperiyasının Kastamonu vilayətinin Sinop şəhərində anadan olub.[2][3][4]. Doryan İstanbula köçmüş, orada ibtidai təhsilini Pangaltı Mıxitarist Erməni Məktəbində almışdır.[2]. Təhsilini bitirdikdən sonra 1911-ci ildə Fransaya getmiş və işlərini Paris Universitetində davam etdirdi[4][5]. Fransız ədəbiyyat səhnəsinə qatıldı və Fransız qəzeti L'Arène-ni (azərb. Arena‎) qurdu[4][6]. 1913-cü ildə o və digər tanınmış Fransız şairlər, panteist ədəbiyyat məktəbini qurdu[2][5][6]. Doryanın "Fransadakı o zamanki sembolistlər, bu gözəl yuxuları birləşdirən ehtişamlı bir yazı stili ilə o qədər qızdırmalı bir gücü olan bir gənc görmədiklərini…"[4] söylədiyi deyilir. 1914-cü ildə Paris Universitetindən məzun olduqdan dərhal sonra Doryan İstanbulda müəllim oldu və ErməniFransız ədəbiyyatını keçdi.[4][7]

Ölümü

redaktə

1915-ci ilin Aprel ayının 24-də Armen Doryan şagirdlərinə dərs keçərkən həbs olundu[6]Çanqırıya deportasiya edildi. Orada həbsxanadən çıxarıldı və Ankara yolunda öldürüldü[8][9][10][11]. Öldürüldüyü vaxt 23 yaşında idi.[5]

Həmçinin bax

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. Հրաչյա Վահանի Սուրենյան // http://armunicat.nla.am/cgi-bin/koha/opac-authoritiesdetail.pl?authid=4689.
  2. 1 2 3 Göçek, Fatma Müge. Riçard Q. Hovannisyan, ed. Türk Tarixi: 1915'in ermənilər üzərində olan qırğınlar və ölümlər 1915 Erməni Qırğınları və ölüm üzərində Yenidən Konfiqurasiya. Arxivləşdirilib 2014-07-07 at the Wayback Machine Qenerasiya nəşrləri səhifə 209–210. ISBN 1412827671.
  3. Tuğlacı, Pars (1992). Erməni ədəbiyatından seçkilər Arxivləşdirilib 2021-11-08 at the Wayback Machine (Türk dilində). Istanbul: Cem Yayınevi. ISBN 9754064016.
  4. 1 2 3 4 5 Արմեն Տորյան Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine (Erməni dilində). Ermənistan Respublikasının Diaspor Nazirliyi.
  5. 1 2 3 Göçek, Fatma Müge (2011). Türkiyənin çevrilməsi: Dövləti və cəmiyyəti Osmanlı İmperiyasından müasir dövrə yenidən müəyyən etmək Arxivləşdirilib 2022-04-07 at the Wayback Machine. London: I. B. Tauris. səhifə 220. ISBN 1848856113.
  6. 1 2 3 "Mətbuatda keçmişinə senzura tətbiq olunur" Arxivləşdirilib 2013-10-19 at the Wayback MachineHaber Ruzgarı (Türk dilində). 2010–07-24.
  7. Lapçinciyan, Teyotoros (1919). Houshartsun nahadoug mdavoraganouti Arxivləşdirilib 2020-06-26 at the Wayback Machine (Erməni dilində). səhifə 29.
  8. Berrett, Jak Deroqi ; giriş Cerard Çaliand tərəfindən ; A. M. tərəfindən tərcümə edildi (1990). Müqavimət və intiqam: 1915 qırğınlarından və deportasiya edilmələrinə məsul olan Türk liderlərin Erməni sui-qəsdi . Arxivləşdirilib 2022-07-25 at the Wayback Machine Nyu Brunsvikk, ABŞ.: Qenerasiya Nəşrləri səhifə 12–13. ISBN 0887383386.
  9. Smit, Valter Corc (1971). "Yaxın Şərqə səfər Jurnalı". Erməni Tənqidi24 (1): 24.
  10. Kuyumyan, Rita Soulahiyan (2010). Dəliliyin arxeologiyası: Əmtiələr, bir Erməni ikonasının portreti. London: Taderon Press. ISBN 1903656214.
  11. Sevaq, Qriqoris (2010). Erməni Qolqotası: Erməni soyqırımı xatirələri, 1915–1918 . Nyu York. ISBN 1400096774.