Leonid İliç Brejnev (19 dekabr 1906 (1 yanvar 1907)[1][2][…], Kamianske, Yekaterinoslav quberniyası10 noyabr 1982[1][3][…], Zareçye[d], Moskva vilayəti) — SSRİ dövlət, siyasi, hərbi və partiya xadimi, 1964-cü ildən vəfat etdiyi 1982-ci ilədək SSRİ-də ən yüksək vəzifələri tutmuşdur. Sov.İKP MK-nın 1964—1966-cı illərdə Birinci Katibi, 1966-cı ildən 1982-ci ilədək Baş Katibi. Onun dövrü əsasən "Durğunluq" ("Zastoy") dövrü kimi səciyyələnir.

Leonid Brejnev
rus. Леонид Брежнев
8 aprel 1966 – 10 noyabr 1982
Əvvəlkivəzifə təsis olunub ; Brejnev 1-ci Sov.İKP baş katibidir
SonrakıYuri Andropov
14 oktyabr 1964 – 8 aprel 1966
ƏvvəlkiNikita Xruşşov
SonrakıYuri Andropov
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Kamenskoe, Yekaterinoslav quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi (75 yaşında)
Vəfat yeri Moskva, SSRİ
Vəfat səbəbi ürək tutması
Dəfn yeri
Partiya
Fəaliyyəti siyasətçi, mühəndis, hərbi qulluqçu
Dini ateizm
Hərbi xidmət
Mənsubiyyəti Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı
Qoşun növü Sovet Ordusu
Döyüşlər
Rütbəsi Sovet İttifaqı marşalı

Təltifləri Sovet İttifaqı Qəhrəmanı — 1966 Sovet İttifaqı Qəhrəmanı — 1976 Sovet İttifaqı Qəhrəmanı — 1978 Sovet İttifaqı Qəhrəmanı — 1981 Sosialist Əməyi Qəhrəmanı — 1961 ADR Qəhrəmanı — 1976 ADR Qəhrəmanı — 1979 ADR Qəhrəmanı — 1981 Kuba Respublikasının Qəhrəmanı — 1981 Monqolustan Xalq Respublikasının Qəhrəmanı — 1976 Monqolustan Xalq Respublikasının Əmək Qəhrəmanı — 1981 Çexoslovakiya SR Qəhrəmanı — 1970 Çexoslovakiya SR Qəhrəmanı — 1976 Çexoslovakiya SR Qəhrəmanı — 1981 Əmək Qəhrəmanı (Vyetnam) — 1981 Bolqarıstan Respublikasının Qəhrəmanı — 1973 Bolqarıstan Respublikasının Qəhrəmanı — 1976 Bolqarıstan Respublikasının Qəhrəmanı — 1981 Gold Medal of the Nation (Laos) — 1982
2-ci dərəcəli "Qrünvald xaçı" ordeni (Polşa) — 1946 "Qələbə" ordeni — 1978 "Xalqlar dostluğu ulduzu" ordeni (ADR) — 1976 "Lenin" ordeni — 1966 "Lenin" ordeni — 1976 "Lenin" ordeni — 1978 "Lenin" ordeni — 1981 "Lenin" ordeni — 1961 "Lenin" ordeni — 1947 "Lenin" ordeni — 1956 "Lenin" ordeni — 1971 "Oktyabr inqilabı" ordeni — 1979 "Oktyabr inqilabı" ordeni — 1980 "Qırmızı bayraq" ordeni — 1942 "Qırmızı bayraq" ordeni — 1944 2-ci dərəcəli "Boqdan Xmelnitski" ordeni — 1945 1-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni — 1943 "Qırmızı ulduz" ordeni — 1943 "Döyüş xidmətlərinə görə" medalı "Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı "Odessanın müdafiəsinə görə" medalı — 1942 "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı — 1944 "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı — 1945 "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 20 illiyi" yubiley medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 30 illiyi" yubiley medalı "Varşavanın azad edilməsinə görə" medalı "Praqanın azad edilməsinə görə" medalı "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı "Döyüş əməkdaşlığını möhkəmləndirməyə görə" medalı "Cənub qara metallurgiya müəssisələrinin bərpa edilməsinə görə" medalı "Xam torpaqlardan istifadə edilməsinə görə" medalı "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 40 illiyi" yubiley medalı "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 50 illiyi" yubiley medalı "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 60 illiyi" yubiley medalı "Leninqradın 250 illik xatirəsinə" medalı "Kiyevin 1500 illik xatirəsinə" medalı Collar of the Order of the White Lion (Çexiya) — 1973 Xose Marti ordeni (Kuba) — 1974 National Order of Merit Carlos Manuel de Céspedes (Kuba) — 1981 Order of Playa Girón (Kuba) — 1976 "İndoneziya Respublikası ulduzu" ordeni — 1961 "İndoneziya Respublikası ulduzu" ordeni — 1976 "Macarıstan Xalq Respublikasının bayrağı" ordeni — 1976 "Macarıstan Xalq Respublikasının bayrağı" ordeni — 1981 Grand Cross with Collar of the Order of the White Rose of Finland (Finlandiya) — 1976 Medal "For Oder, Nysa and the Baltic" (Polşa) "Qələbə və azadlıq" medalı (Polşa) — 1946 Grand Cross of the Order of Military Virtue (Polşa) — 1974 "Azadlıq günəşi" ordeni (Əfqanıstan Demokratik Respublikası) — 1981 "Suxe-Bator" ordeni (Monqolustan) — 1966 "Suxe-Bator" ordeni (Monqolustan) — 1971 "Suxe-Bator" ordeni (Monqolustan) — 1976 "Suxe-Bator" ordeni (Monqolustan) — 1981 "Monqolustan Xalq İnqilabının 50 illiyi" yubiley medalı — 1971 "Xalxin-Qol qələbəsinin 30 illiyi" yubiley medalı (Monqolustan Xalq Respublikası) — 1969 "Azadlıq" ordeni (Yuqoslaviya) — 1976 "Rumıniya Sosialist Respublikası ulduzu" ordeni — 1976 Order of the Victory of Socialism (Rumıniya Sosialist Respublikası) — 1981 "Klement Qotvald" ordeni (Çexoslovakiya) — 1970 "Klement Qotvald" ordeni (Çexoslovakiya) — 1976 "Klement Qotvald" ordeni (Çexoslovakiya) — 1978 "Klement Qotvald" ordeni (Çexoslovakiya) — 1981 Order of May (Argentina) — 1974 Peru günəşi ordeni böyük xaçı — 1978 "Dövlət bayrağı" ordeni (Şimali Koreya) — 1982 "Qızıl ulduz" ordeni (Vyetnam) — 1980 "Ho Şi Min" ordeni (Vyetnam) — 1981 "Karl Marks" ordeni (ADR) — 1974 "Georgi Dimitrov" ordeni (Bolqarıstan Xalq Respublikası) — 1973 "Georgi Dimitrov" ordeni (Bolqarıstan Xalq Respublikası) — 1976 "Georgi Dimitrov" ordeni (Bolqarıstan Xalq Respublikası) — 1981 "Karl Marks" ordeni (ADR) — 1979 "Karl Marks" ordeni (ADR) — 1981 "Monqolustan Xalq Ordusunun 50 illiyi" yubiley medalı — 1971 "Polşa Xalq Respublikası qarşısında xidmətlərə görə" ordeninin böyük xaçı — 1981 Çexoslovakiya hərbi xaçı — 1945 Çexoslovakiya hərbi xaçı — 1947 "Düşmən qarşısında igidliyə görə" medalı (Çexoslovakiya) — 1945 Commemorative medals of the Czechoslovak army abroad (Çexoslovakiya) — 1946 "Silah dostluğunun möhkəmləndirilməsinə görə" medalı (Çexoslovakiya Sosialist Respublikası) — 1980 "Böyük Yuqoslaviya ulduzu" ordeni — 1962 "Dimitrov" mükafatı (Bolqarıstan Xalq Respublikası) — 1978
"Lenin" mükafatı "Lenin" sülh mükafatı — 1973 "Sov.İKP-də 50 illik üzvlüyə görə" döş nişanı — 1981
İmzanın şəkli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

redaktə

(19.12.1906 digər məlumatlara görə, 19.12.1907 — 10.11.1982 — SSRİ dövlət, siyasi, hərbi və partiya xadimi, 1964-cü ildən vəfat etdiyi 1982-ci ilədək SSRİ-də ən yüksək vəzifələri tutmuşdur. Sov.İKP MK-nın 1964—1966-cı illərdə Birinci Katibi, 1966-cı ildən 1982-ci ilədək Baş Katibi. 1960196419771982-ci illərdə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Sədri. Sovet İttifaqı Marşalı (1976) və dörd dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı (196660 illik yubileyinə görə, 1976, 1978, 1981). "Xalqlar arasında sülhü möhkəmləndirməyə görə" Beynəlxalq Lenin Mükafatı (1973) və Ədəbiyyat üzrə Lenin mükafatının laureatı (1979). Onun adı ilə "Kiçik torpaq", "Dirçəliş" və "Xam torpaq" kitabları çap edilmişdir.

Brejnev dövrünün dünyamiqyaslı əhəmiyyətli hadisələri

redaktə

"Dunay" əməliyyatı

redaktə

1968-ci il 21 Avqustda keçmiş Çexslovakiyaya beş Varşava İttifaqı ölkələrinin (SSRİ, Bolqarıstan, Macarıstan, ADR və Polşa) ordusu daxil oldu. Orduların 36 saat ölkə ərazisində olması Çexoslovakiyada olan sosializmdən "kənaraçıxmaları" aradan qaldıra bildi və "həqiqi" sosializmə qayıdıldı.

Boşalma

redaktə

60-cı illərdə beynəlxalq münasibətlər kökündən dəyişmişdi. Hər iki supergüc ABŞ və SSRİ öz hərbi balanslarında bərabərlik yaratdıqdan sonra, daha çox strateji silahların azaldılması və silahlanma yarışını səngitmək istəyirdilər. Buna əsasən bir neçə müqavilə də imzalanmışdır. Boşalmanın ən yüksək həddi 1973-cü ildə açılmış olan Avropada təhlükəsizlik və əməkdaşlıq haqqında müşavirə oldu. Müşavirənin nəticəsi kimi 1975-ci ildə Helsinki də yekun akt imzalandı. Bu akta əsasən Avropada sərhədlərin dəyişdirilməməsi, ölkələrin suverenliyi və ərazi bütövlükləri, ölkələrin bir-birinə hörmətlə yanaşması, gücdən və hədədən istifadə etməmək haqqında ümumi razılıq alındı. Boşalmanın nəticəsi kimi hətta SSRİ-yə Pepsi-kola ixracı başlandı və onun ərazisində yeni zavodun tikintisi layihələşdirildi.

İkinci Vyetnam, amma SSRİ üçün

redaktə

"Boşalma" SSRİ-nin 1979-cu il 26 Avqustunda Əfqanıstana öz qoşunlarını daxil etməsi ilə qurtardı. Əfqanıstanda hakimiyyət çevrilişi oldu- Barbak Karmal hakimiyyətə gəldi. Əfqanıstanda olan vəziyyət ABŞ prezidenti Cimmi Karterin milli təhlükəsizlik üzrə köməkçisi, dünya miqyaslı analitik Zbiqnev Bjezinski prezidentə belə deyir: "Bizdə tarixi şans yaranıb ki, Sovet İttifaqına öz Vyetnamını verək". Sonrakı müddətdə Əfqanıstan "Soyuq müharibə"-nin əsas mərkəzinə çevrilmişdir. Rəsmi məlumatlara görə Sovetlər İttifaqı 15 minə yaxın əsgər itirmişdir (qeyri-rəsmi 40 min). Əfqanıstan tərəfi isə 1 mln-a yaxın şəhid vermişdir (o zaman ölkə əhalisinin sayı 13 mln.)

Olimpiada-1980

redaktə

1980-cı il 19 iyuldan – 3 avqustadək Moskvada XXII yay olimpiadası keçirildi. ABŞ və bir neçə başqa ölkələr SSRİ-nin Əfqanıstana hücumu ilə əlaqədar boykot elan etdilər. Buna baxmayaraq olimpiada baş tutdu.

Brejnev və Azərbaycan

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 Leonid Brezhnev // Encyclopædia Britannica (ing.).
  2. Leonid Breschnew // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  3. Leonid Iljitsch Breschnew // filmportal.de. 2005.


 
Sovet İttifaqı Marşalları
Kliment VoroşilovMixail TuxaçevskiAleksandr YeqorovSemyon BudyonnıVasili BlyuxerSemyon TimoşenkoQriqori KulikBoris ŞapoşnikovGeorgi JukovAleksandr Vasilevskiİosif Stalinİvan KonyevLeonid QovorovKonstantin RokossovskiRodion MalinovskiFyodor TolbuxinKirill MeretskovLavrenti BeriyaVasili SokolovskiNikolay BulqaninHovannes BaqramyanSergey BiryuzovAndrey QreçkoAndrey YeryomenkoKirill MoskalenkoVasili ÇuykovMatvey ZaxarovFilipp QolikovNikolay Krılovİvan YakubovskiPavel BatitskiPyotr KoşevoyLeonid BrejnevDmitri UstinovViktor KulikovNikolay OqarkovSergey SokolovSergey AxromeyevSemyon KurkotkinVasili PetrovDmitri Yazov