Yeni Azərbaycan Partiyası

Yeni Azərbaycan Partiyası və ya qısaca YAP — "91-lər"in müraciəti əsasında 1992-ci il noyabrın 21-də Naxçıvanda Heydər Əliyevin sədrliyi və 550 nəfərdən ibarət təşəbbüs qrupunun iştirakı ilə keçirilən təsis konfransı ilə yaradılan, 1992-ci il dekabrın 18-də Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən rəsmi qeydiyyata alınan siyasi partiya.

Yeni Azərbaycan Partiyası
Sədri	İlham Əliyev
Qurucu	Heydər Əliyev
Sədr müavinləri	Mehriban Əliyeva Tahir Budaqov Əli Əhmədov
Quruluş tarixi	21 noyabr 1992
Qeydiyyat tarixi	18 dekabr 1992
Birləşən	Azərbaycan Demokratik Sahibkarlar Partiyası (2021) Azərbaycan Xalq Demokratik Partiyası (2021) Azərbaycan Kəndli Partiyası (2021) Azərbaycan Milli Hərəkat Partiyası (2021) Azərbaycan Yurddaş Partiyası (2021) Milli Qurtuluş Partiyası (2021)
Baş qərargah	Sergey Senyuşkin küç. 26
İdeologiya	Azərbaycan milliyətçiliyi, Etatizm, dünyəvilik, Avropa skeptisizmi
Üzvlüyü	Məşvərət Məclisi
Gənclər təşkilatı	Yeni Azərbaycan Partiyası Gənclər Birliyi
Üzv sayı	720 830 (2023)
Rəngləri	Göy-ağ
Kabinetdə	10 / 35
Bələdiyyədə	10.413 / 15.156
AŞPA-da	4 / 648
Milli Məclisdə	69 / 125
Ali Məclisdə	41 / 45
Saytı	yap.org.az
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

YAP Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və qanunvericiliyi çərçivəsində, özünün Nizamnaməsi və Proqramı əsasında fəaliyyət göstərən, öz sıralarında Azərbaycanda hüquqi dövlət, sabit və sosialyönümlü iqtisadiyyat, vətəndaş cəmiyyəti qurmaq ideyalarını qəbul edən vətəndaşları birləşdirən sağ mərkəzyönümlü siyasi partiyadır.

Müxalifət partiyası kimi yaranan YAP 1993-cü ildə partiyanın sədri Heydər Əliyevin prezident seçilməsi, 1995-ci ildə keçirilən parlament seçkilərində qalib gəlməklə Azərbaycanda iqtidar partiyasına çevrildi. Yeni Azərbaycan Partiyasının sədri 1992–2003-cü illərdə Heydər Əliyev olub. 2005-ci ildən isə YAP-ın sədri İlham Əliyevdir.

Yeni Azərbaycan Partiyasının namizədləri 1993, 1998, 2003, 2008, 2013 və 2018-ci illərdə baş tutan Prezident seçkilərində qalib gəlib. 1993 və 1998-ci illərdə Heydər Əliyev, 2003, 2008, 2013 və 2018-ci illərdə isə İlham Əliyev Azərbaycan Prezidenti seçilib.

1995, 2000, 2005, 2010, 2015 və 2020-ci illərdə keçirilən Parlament seçkilərində də Yeni Azərbaycan Partiyası qalib gəlib. 125 üzvdən ibarət olan Milli Məclisdə YAP 1995-ci ildə 53 nəfərlə, 2000-ci ildə 77 nəfərlə, 2005-ci ildə 63 nəfərlə, 2010-cu ildə 71 nəfərlə, 2015-ci ildə 74 nəfərlə, 2020-ci ildə isə 70 nəfərlə təmsil olunub.

2020-ci ilin mart ayına olan məlumatlara əsasən Yeni Azərbaycan Partiyasının 760 min nəfərdən çox üzvü var.

Tarixi

Yaradılması

16 oktyabr 1992-ci ildə 91 nəfərdən ibarət qrup Heydər Əliyevə müraciət edərək onu siyasi mübarizədə lider olaraq gördüklərini və onun ətrafında birləşdiklərini elan etmişdir. 24 oktyabr 1992-ci il tarixində Naxçıvan Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyev bu müraciətə cavab vermiş və təklifi qəbul etmişdir.

21 noyabr 1992-ci il tarixində Yeni Azərbaycan Partiyasının təsis konfransı keçirilmiş, 550 nəfərin iştirak etdiyi konfransda Heydər Əliyev partiya sədri seçilmişdir.

Heydər Əliyev dövrü (1992–2003)

Yeni Azərbaycan Partiyası 18 dekabr 1992-ci il tarixində Ədliyyə Nazirliyində dövlət qeydiyyatından keçmişdir. 1993-cü ilin aprel ayında partiyanın mətbu orqanı olan "Yeni Azərbaycan" qəzetinin ilk sayısı çapdan çıxmışdır.

Partiya sədri Heydər Əliyev 4 iyun Gəncə qiyamından sonra Bakıya dəvət olunduğu üçün 9 iyun 1993-cü il tarixində Naxçıvandan Bakıya gəldi. O, 15 iyun 1993-cü il tarixində Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri seçildi. 3 oktyabr 1993-cü il prezident seçkilərində Heydər Əliyev xalq tərəfindən prezident seçilmişdir.

12 dekabr 2003-cü il tarixində partiya sədri, prezident Heydər Əliyev öldü.

İlham Əliyev dövrü (2005—)

Yeni Azərbaycan Partiyasının Siyasi Şurası

2018-ci il fevralın 8-də baş tutan Yeni Azərbaycan Partiyasının VI Qurultayında İlham Əliyevin 2018-ci il aprelin 11-də baş tutan Prezident seçimlərində YAP-ın namizədi olması üçün baş tutan səsvermə zamanı

15 oktyabr 2003-cü il prezident seçkilərində qələbə çalan İlham Əliyev partiya sədrinin birinci müavini olaraq Heydər Əliyev öldükdən sonra partiyaya rəhbərlik etməyə başladı. 26 mart 2005-ci il tarixində YAP-ın III Qurultayı keçirildi və Prezident İlham Əliyev partiyanın rəsmi sədri seçildi.

15 oktyabr 2008-ci il, 9 oktyabr 2013-cü il və 11 aprel 2018-ci il tarixlərində İlham Əliyev növbəti dəfə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilmişdir.

2012-ci ildə Ana Vətən Partiyasının sədr müavini Zahid Oruc Ana Vətən Partiyası ilə Yeni Azərbaycan Partiyasının birləşdirilməsi fikrini irəli sürmüş və təklifi YAP-a göndərmişdir. Lakin YAP birləşmədən imtina etmişdir.

5 mart 2021 tarixində 6 partiya tərəfindən göndərilən birləşmə müraciəti Yeni Azərbaycan Partiyasının növbədənkənar VII qurultayında qəbul edilmişdir. Beləliklə Azərbaycan Demokratik Sahibkarlar Partiyası, Azərbaycan Xalq Demokratik Partiyası, Azərbaycan Kəndli Partiyası, Azərbaycan Milli Hərəkat Partiyası, Azərbaycan Yurddaş Partiyası və Milli Qurtuluş Partiyası Yeni Azərbaycan Partiyasına birləşdi.

Mərkəzi təşkilat

Sədrlər

Sədr		Başlama tarixi	Bitmə tarixi
1	Heydər Əliyev	22 oktyabr 1992	12 dekabr 2003
-	İlham Əliyev	12 dekabr 2003	26 mart 2005
2		26 mart 2005	Hal-hazırda

İdarə Heyəti

Əvvəllər 20 üzvdən ibarət olan İdarə Heyəti 5 mart 2021 tarixində keçirilmiş növbədənkənar qurultayda alınan qərarla 40 nəfərdən ibarət olmuşdur.

#	Adı	Partiya vəzifəsi
1	İlham Əliyev	Partiya sədri
2	Mehriban Əliyeva	Partiya sədrinin birinci müavini
3	Tahir Budaqov	Partiya sədrinin müavini; Mərkəzi Aparatın rəhbəri
4	Əli Əhmədov	Partiya sədrinin müavini
5	Ədalət Muradov	İH üzvü
6	Amin İsmayılov	İH üzvü
7	Anar İsgəndərov	İH üzvü
8	Asif Əsgərli	İH üzvü
9	Aynur Sofiyeva	İH üzvü
10	Azər Badamov	İH üzvü
11	Bahar Muradova	İH üzvü
12	Bayram Aslanov	İH üzvü
13	Cavid Osmanov	İH üzvü
14	Əfsun Sucayev	İH üzvü
15	Eldar Əzizov	İH üzvü
16	Eldar İbrahimov	İH üzvü
17	Elmar Qasımov	İH üzvü
18	Elnarə Akimova	İH üzvü
19	Elnur Sadıqov	İH üzvü
20	Elşad Mirbəşiroğlu	İH üzvü
21	Fuad İbrahimov	İH üzvü
22	Hikmət Babaoğlu	İH üzvü
23	Kamal Cəfərov	İH üzvü
24	Mixail Zabelin	İH üzvü
25	Musa Quliyev	İH üzvü
26	Mübariz Qurbanlı	İH üzvü
27	Pərvin Kərimzadə	İH üzvü
28	Ramin Məmmədov	İH üzvü
29	Ramiz Hüseynov	İH üzvü
30	Rauf Əliyev	İH üzvü
31	Rəşad Mahmudov	İH üzvü
32	Rövşən Bayramov	İH üzvü
33	Sadiq Qurbanov	İH üzvü
34	Samir Cəfərov	İH üzvü
35	Şahin İsmayılov	İH üzvü
36	Tahir Mirkişili	İH üzvü
37	Tofiq Cahangirov	İH üzvü
38	Ülviyyə Həmzəyeva	İH üzvü
39	Vazeh Əsgərov	İH üzvü
40	Vasif Talıbov	İH üzvü; Partiyanın NMR Təşkilatının sədri

Veteranlar Şurası

Yeni Azərbaycan Partiyasının VII Qurultayında 85 nəfərlik Siyasi Şura ləğv olunaraq əvəzinə 35 nəfərdən ibarət olan Veteranlar Şurası yaradılmışdır. Sədri Arif Rəhimzadə, sədr müavini isə Sədaqət Qəhrəmanovadır.

#	Adı	Partiya vəzifəsi
1	Arif Rəhimzadə	Veteranlar Şurası sədri
2	Sədaqət Qəhrəmanova	Veteranlar Şurasının sədr müavini
3	Ədalət Fərəcov	VŞ üzvü
4	Adilə Abbasova	VŞ üzvü
5	Akif Əlizadə	VŞ üzvü
6	Asif Cahangirov	VŞ üzvü
7	Əli Həsənov	VŞ üzvü
8	Cəmil Əliyev	VŞ üzvü
9	Dilarə Seyidzadə	VŞ üzvü
10	Əhliman Əmiraslanov	VŞ üzvü
11	Elbəy Qasımzadə	VŞ üzvü
12	Elman Məmmədov	VŞ üzvü
13	Xeyrəddin Qoca	VŞ üzvü
14	İbrahim Əzizov	VŞ üzvü
15	İskəndər Quliyev	VŞ üzvü
16	Kərim Kərimov	VŞ üzvü
17	Məmməd Nəsirov	VŞ üzvü
18	Misir Mərdanov	VŞ üzvü
19	Nurlana Əliyeva	VŞ üzvü
20	Ramiz Mehdiyev	VŞ üzvü
21	Rafiq Məmmədhəsənov	VŞ üzvü
22	Rizvan Cəbiyev	VŞ üzvü
23	Sudeyf İmamverdiyev	VŞ üzvü
24	Şahlar Əsgərov	VŞ üzvü
25	Tahir Məmmədov	VŞ üzvü
26	Tahir Rzayev	VŞ üzvü
27	Urxan Ələkbərov	VŞ üzvü
28	Vahid Novruzov	VŞ üzvü
29	Vilayət Əliyev	VŞ üzvü
30	Yaqub Mahmudov	VŞ üzvü
31	Zahid Xəlilov	VŞ üzvü
32	Hacıbala Abutalıbov	VŞ üzvü
33	Tağı Əhmədov	VŞ üzvü
34	Şəmsəddin Xanbabayev	VŞ üzvü

Qadınlar Şurası

1995-ci ildə qurulmuş partiyanın qadınlar təşkilatı rəsmi olaraq YAP Qadınlar Şurası adlanırdı. Yeni Azərbaycan Partiyasının Qadınlar Şurası 5 mart 2021-ci il tarixində keçirilən VII qurultayda ləğv olunmuş, əvəzində Mərkəzi Aparatın nəzdində Gender siyasəti şöbəsi yaradılmışdır.

Gənclər Birliyi

1995-ci ildə qurulmuş partiyanın gənclər təşkilatı rəsmi olaraq YAP Gənclər Birliyi adlanır. Yeni Azərbaycan Partiyasının Gənclər Birliyi VII qurultaydan sonra yenidən formalaşdırılmışdır. Hazırda Birliyin 30 nəfər üzvü var. Gənclər Birliyinin 11 mart 2021-ci il tarixli iclasında Bəxtiyar İslamov yeni sədr seçilmişdir.

Texniki baza

Yeni Azərbaycan Partiyasının Qərargahı

2018-ci il mayın 18-nə qədər Yeni Azərbaycan Partiyasının inzibati binası Səbail rayonunda Bülbül prospekti 13 ünvanında yerləşirdi. 2018-ci il mayın 18-də isə Xətai rayonunda Sergey Senyuşkin küçəsi 26 ünvanında Yeni Azərbaycan Partiyasının yeni inzibati binasının açılış mərasimi baş tutdu. Açılış mərasiminə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də qatıldı.

Yeni Azərbaycan Partiyasının Azərbaycanın bütün şəhər və rayonlarında, yəni Azərbaycanın 9 şəhərində və 63 rayonunda qərargahları mövcuddur.

Seçki nəticələri

Milli Məclis

Seçki	Sədr	Majoritar			Proporsional			Cəmi
		Səs	%	Mandat	Səs	%	Mandat
1995	Heydər Əliyev			34 / 100	2,228,435	62.7	19 / 25	53 / 125
2000				56 / 100	1,809,801	62.31	16 / 25	72 / 125
2005	İlham Əliyev			57 / 125	—	—	—	57 / 125
2010		1,110,885	46.48	71 / 125	—	—	—	71 / 125
2015		1,340,470	47.20	71 / 125	—	—	—	71 / 125
2020				70 / 125	—	—	—	70 / 125

Ara seçkilər

Seçki	Sədr	Səs		Mandat
		#	%
1995	Heydər Əliyev			2 / 20
4 fevral 1996				1 / 15
18 fevral 1996				0 / 1
iyul 1996
iyul 1998				1 / 2
avqust 1998				0 / 1
fevral 1999		40 548	66.27	2 / 2
may 1999				0 / 1
yanvar 2001				3 / 11
noyabr 2001		24 959	46.57	1 / 2
2002				2 / 3
2003				1 / 3
2004	İlham Əliyev			1 / 3
2006				6 / 10
2016		19 674	85.6	1 / 1

Ali Məclis

Seçki	Sədr	Nəticə
		Səs	%	Mandat
1995	Heydər Əliyev
2000				40 / 45
2005	İlham Əliyev			39 / 40
2010				42 / 45
2015				42 / 45
2020		126 144	67.1	42 / 45

Bələdiyyə

Seçki	Sədr	Nəticə
		Səs	%	Mandat
1999	Heydər Əliyev
2004	İlham Əliyev
2009	İlham Əliyev			10.431 / 15.591
2014				10.315 / 15.035
2019				10.432 / 15.156

Rəmzləri

Yeni Azərbaycan Partiyasının rəsmi rəmzinin təsviri belədir:

• Ağ bayrağın ortasında göy rəngdə dəfnə ağacı var.
• Dəfnə ağacının ortasında qızılı rəngdə 8 guşəli ulduz var.
• Dəfnə ağacı Azərbaycanın zəngilnliyini, rifahını, xoşbəxtliyini və azadlığını rəmzidir
• Ulduzun daxilində göy rəngdə YAP yazılıb.

Xarici keçidlər

• İlham Əliyev Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradılmasının 30 illiyi münasibətilə keçirilən tədbirdə çıxış edib