Dördüncü sülalə (Misir)

IV sülalə - Qədim Misirdə Qədim padşahlıq dövrünün ikinci sülaləsi[1]. Təxminən e.ə 2639–2506-cı illərdə hakimiyyətdə olmuşdur. Sülalə tarixdə "piramida tikənlər sülaləsi" kimi tanınmışdır. Beləki Xeops, Xefren, Menkaur piramidalarının tikintisi bu dövrə aiddir.

Qədim Misir tarixi

Sülalə öncəsi dövr
Tasi mədəniyyəti
Badar mədəniyyəti
Nakadi mədəniyyəti
Amrat mədəniyyəti (I Nakad)
Gerzey mədəniyyəti (II Nakad)
Aşağı Misir
Yuxarı Misir
Sülalələr dövrü
Erkən padşahlıq
I sülaləII sülalə
Qədim padşahlıq
III sülaləIV sülalə
V sülaləVI sülalə
Birinci aralıq dövr
VII sülaləVIII sülalə
IX sülaləX sülalə
XI sülalə
Orta padşahlıq
XI sülaləXII sülalə
İkinci aralıq dövr
XIII sülaləXIV sülalə
XV sülaləXVI sülalə
XVII sülalə
Yeni padşahlıq
XVIII sülalə
XIX sülaləXX sülalə
Üçüncü aralıq dövr
XXI sülalə
XXII sülaləXXIII sülalə
XXIV sülaləXXV sülalə
XXVI sülalə
Sonrakı dövr
XXVIII sülalə
XXIX sülaləXXX sülalə
Fars dövrü
XXVII sülalə • XXXI sülalə
Yunan-Roma dövrü
Argeadlar • Ptolemeylər

Təxminən e.ə. 2613-2494-cü illərdə hökmranlıq edən IV sülaləsi Qədim Misir tarixində önəmli yerə malikdir və böyük piramidaların inşası ilə yadda qalıb. Bu dövr, Misir sivilizasiyasının zirvə nöqtəsi sayılır və ölkənin iqtisadi, mədəni və memarlıq inkişafını nümayiş etdirir.

Sülalənin banisi Snofru idi. Onun hakimiyyəti illərində üç böyük piramida inşa etdirildu. Snofrunun Dahşur bölgəsindəki Əyilmiş Piramidası unikal forması ilə seçilir. Bu illərə aid digər böyük tikili - Qırmızı Piramida isə ilk həqiqi düz bucaqlı piramida hesab olunur. Snofrunun dövründə Memfis güclü iqtisadi və mədəni mərkəzə çevrildi.

 
 
 
Cizədə üç böyük ehram - Xeops, Xefren və Menkaur piramidaları

Snofrudan taxta Xufu (Xeops) çıxdı. Onun adı qədim dövr memarlığının incilərindən, dünyanın yeddi möcüzəsidən müasir zamana qədər gəlib çatan yeganə abidə Böyük Cizə Piramidası ilə əbədiləşib. Bu piramidanın tikintisində misilsiz mühəndislik bacarıqları tətbiq edilib.

Xufudan sonra Xafra hakimiyyətə gəldi. O, öz adı ilə bağlı olan ikinci böyük Cizə piramidasını tikdirdi. Bununla yanaşı Böyük Sfinksin inşasını da onunla əlaqələndirirlər. Xafranın piramidası və Sfinks, qədim Misirin güc və mistik simvollarından sayılır.

Sülalənin son görkəmli fironu Menkaur idi. O, Qizada ən kiçik piramidanı inşa etdirdi. Menkauranın dövrü, əvvəlki fironlara nisbətən daha çox sosial və dini dəyişikliklərlə yadda qaldı. Bu illərdə sosial ədalətə və dini rituallara xüsusi diqqət yetirildi.

IV sülalə dövründə dini inanc sistemləri inkişaf etdi, fironların tanrı kimi qəbul olunması möhkəmləndi və Ra-nın kultu əhəmiyyət qazandı. Öz növbəsində piramidalar fironların ilahi qüdrətini və ölümdən sonrakı həyatlarını simvolizə edən möhtəşəm tikililər idi. Bu memarlıq nailiyyətləri sonrakı Misir sivilizasiyasına böyük təsir göstərdi.

Sülalənin sonu ilə Misir siyasi parçalanma və böhran dövrünə daxil oldu. Lakin IV sülalənin mirası, xüsusilə piramida tikililəri, Misirin gələcək mədəniyyətinə və tarixinə dərindən təsir etdi.

Fironlar

redaktə
Ad Şəkil Hor adı Hakimiyyət illəri
Snofru
 
Nebmaat
e.ə 2613-2589
Xufu
 
Medcedu
e.ə. 2589-2566
Cedefra
 
Xeper
e.ə. 2566-2558
Xefren
 
Userib
e.ə. 2558-2532
Bixeris
e.ə. 2532
Menkaur
 
Xaxet
e.ə. 2532-2503
Şepseskaf
 
Şepsesket
e.ə. 2503-2496
Cedefptah
e.ə. 2496-2494

İstinadlar

redaktə
  1. "The Old Kingdom (c. 2543–c. 2120 bce) and the First Intermediate period (c. 2118–c. 1980 bce), Britannica". 2024-11-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-16.