On beşinci sülalə (Misir)

	Qədim Misir tarixi
	Sülalə öncəsi dövr
	Tasi mədəniyyəti
	Badar mədəniyyəti
	Nakadi mədəniyyəti
	Amrat mədəniyyəti (I Nakad); Gerzey mədəniyyəti (II Nakad)
	Aşağı Misir
	Yuxarı Misir
	Sülalələr dövrü
	Erkən padşahlıq
	I sülalə • II sülalə
	Qədim padşahlıq
	III sülalə • IV sülalə; V sülalə • VI sülalə
	Birinci aralıq dövr
	VII sülalə • VIII sülalə; IX sülalə • X sülalə; XI sülalə
	Orta padşahlıq
	XI sülalə • XII sülalə
	İkinci aralıq dövr
	XIII sülalə • XIV sülalə; XV sülalə • XVI sülalə; XVII sülalə
	Yeni padşahlıq
	XVIII sülalə; XIX sülalə • XX sülalə
	Üçüncü aralıq dövr
	XXI sülalə; XXII sülalə • XXIII sülalə; XXIV sülalə • XXV sülalə; XXVI sülalə
	Sonrakı dövr
	XXVIII sülalə; XXIX sülalə • XXX sülalə
	Fars dövrü
	XXVII sülalə • XXXI sülalə
	Yunan-Roma dövrü
	Argeadlar • Ptolemeylər
	bax; müzakirə; redaktə;

XV sülalə — ikinci aralıq dövrdə Qədim Misiri idarə edən sülalələrdən biri. E.ə. XVII–XIV əsrlərdə hakimiyyətdə olmuşdur.

Ümumi məlumat

XV və XVI sülalənin əsasını Ərəbistan yarımadasının Fələstin bölgəsində yaşayan hiksoslar qoymuşdular^[1].

Manefona görə hiksoslar Misirə hücum edərək Nil deltasını ələ keçirirlər (e.ə. 1675-ci il)^[2]. Hiksos hökmdarları firon titulunu götürərək Misirdə hakimiyyətə gəlirlər^[3]. Bu hadisə XIV sülalənin sonuna gətirib çıxardır.

Ancaq 2010–2011-ci illərdə Edfu şəhərində aparılan arxeoloji qazıntılar nəticəsində həm XV sülalə hökmdarı Xiana, həm də IV Sobekhotepə (XIII sülalədən olan firon) məxsus kartuşlu möhürlər aşkar edildi. Bu onu göstərir ki, XV sülalə artıq XIII sülalənin hakimiyyəti zamanı mövcud idi. Onlar artıq Aşağı Misirdə məskunlaşmışdır.

Hiksoslar öz təsirlərini bütün Nil sahilində yaya bilmədilər və yalnız Aşağı Misir onların fironlarına tabe oldu. Bu zaman Tebes şəhəri yerli hökmdarlar tərəfindən idarə olunurdu. XVII sülalənin əsasını qoyan Tebeslilər hiksosları Misirdən qovaraq ölkədə yerli xanədanların hakimiyyətini bərpa etmişlər.

Fironlar

Turin siyahısında 108 il hökmdarlıq etmiş 6 fironun adı çəkilir. Manefon isə XV sülaləyə aid 250 il taxtda olmuş 17 firondan bəhs edir. Bəzi mənbələrdə bu sülalədən Apopi adlı fironun olduğu qeyd edilir. Bu Apopi adı hökmdara aid iki fərqli şəxsi adın (prenomen) göstərilməsi ilə bağlıdır. Auserra və Akenenra. Kim Riholt güman edir ki, hər iki ad eyni bir firona aiddir^[4]. II Mentuhotep , II Ramzes və II Seti də hakimiyyĕtləri zamanı iki penomendən istifadə edirdilər.

Ad	Şəkil	Qeyd
Salitis		XV sülalənin ilk kralı
Yaammu Nubvoserre		Arxeoloji olaraq təsdiq edilməmişdir. Adına Manefonun əsərində rast gəlinir.
Semqen		Adı Turin siyahısında verilmişdir.
Aperanat		Adı Turin siyahısında verilmişdir.
Sakir-Har		Xronoloji yeri dəqiq deyil.
Xian
Apopi
Xamudi

İstinadlar

↑ Turin Kinglist Arxiv surəti 27 sentyabr 2006 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2006-09-27 at the Wayback Machine Accessed July 26, 1006 (line X.21 of the cited web link clearly provides this summary for the dynasty: "6 kings functioning 100+X years"). The surviving traces on the X figure appears to give the figure 8 which suggests that the summation should be read as 6 kings ruling 108 years.
↑ Holladay, John S. Jr. (1997) "The Eastern Nile Delta During the Hyksos and Pre-Hyksos Periods: Toward a Systemic/Socioeconomic Understanding", in Eliezer D. Oren. The Hyksos: new historical and archaeological perspectives. University Museum, University of Pennsylvania. 1997. 183–252. ISBN 978-0-924171-46-8. 2022-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-19.
↑ Ryholt, K. S. B.; Bülow-Jacobsen, Adam. The Political Situation in Egypt During the Second Intermediate Period, C. 1800-1550 B.C. (ingilis). Museum Tusculanum Press. 1997. 303–304. ISBN 978-87-7289-421-8. 2020-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-19.
↑ Kim Ryholt, The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period c.1800–1550 B. C. by Museum Tuscalanum Press. 1997. p. 125

[1] Turin Kinglist Arxiv surəti 27 sentyabr 2006 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2006-09-27 at the Wayback Machine Accessed July 26, 1006 (line X.21 of the cited web link clearly provides this summary for the dynasty: "6 kings functioning 100+X years"). The surviving traces on the X figure appears to give the figure 8 which suggests that the summation should be read as 6 kings ruling 108 years.

[2] Holladay, John S. Jr. (1997) "The Eastern Nile Delta During the Hyksos and Pre-Hyksos Periods: Toward a Systemic/Socioeconomic Understanding", in Eliezer D. Oren. The Hyksos: new historical and archaeological perspectives. University Museum, University of Pennsylvania. 1997. 183–252. ISBN 978-0-924171-46-8. 2022-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-19.

[3] Ryholt, K. S. B.; Bülow-Jacobsen, Adam. The Political Situation in Egypt During the Second Intermediate Period, C. 1800-1550 B.C. (ingilis). Museum Tusculanum Press. 1997. 303–304. ISBN 978-87-7289-421-8. 2020-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-19.

[4] Kim Ryholt, The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period c.1800–1550 B. C. by Museum Tuscalanum Press. 1997. p. 125

[1]

[2]

[3]

[4]