Vikipediya:Bilirsinizmi bölməsi/avqust, 2014-cü il

28 iyul - 3 avqust 2014-cü il

İnsan meymun, şimpanze, qorilla ve oranqutan ilə birlikdə, Hominioidea üstqrupunda yerləşən cüt ayaqlı primatdır.
Hazırda dünyada 350-dən artıq müxtəlif əlifbadan istifadə olunur.
Riyaziyyatda mənfi rəqəmlər anlayışı borcları hesablamaq üçün orta əsrlərdə yaranıb.
Ən qədim qayçı (şəkildə) Qədim Roma ərazisində arxeoloqlar tərəfindən tapılıb. Onun 3-4 min il hazırlandığı müəyyən edilib.
Çətirdən ilk dəfə e.ə. 1200-cü illərdə Misirdə dini anlamda istifadə edilib.
Şimali Afrika və Ərəbistan səhralarında bir neçə il ərzində yağış düşməyən yerlər vardır.
"Qəzet" adı italyan xırda pul vahidi qaseta ilə bağlıdır.
Körpü bəşəriyyətin ən qədim ixtiralarından biridir.
Materiklərin dəniz səviyyəsindən orta hündürlüyü 860 metrdir.

Şah İsmayıl Xətai (şəkildə ordendə təsviri) on dörd illik hakimiyyəti dövründə on dörd əyalət fəth etmişdi.
Nobel mükafatı laureatlığına namizəd barəsində sorğu hər nominasiya üzrə həmin sahənin təqribən üç min nəfər tanınmış mütəxəssisinə göndərilir.
Antarktidaya hər il 6 minə qədər turist gəlir. Onların əksəriyyəti turist bazası və aerodrom olan Antarktik yarımadasına səfər edirlər. Turistlərin əksəriyyəti gəmilərdə kruiz edirlər.
Argentinanın La Plata Milli Universitetinin nəzdindəki Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun Avrasiya fakültəsində azərbaycanşünaslıq kafedrası fəaliyyət göstərir.
Torpağın dağ süxuru, qum və gildən fərqi onun tərkibində bioloji çürüntünün olmasıdır.
İnsanın xörək duzuna olan gündəlik tələbatı cəmi 5 qramdır.
Günəşin səthində hərarət selsi ilə 6 000 dərəcə, nüvəsində isə hərarət 16 milyon dərəcədir.
İlk səsli film 1927-ci ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarında ekranlara çıxan "Caz müğənnisi" filmidir.
İnsan 16 hersdən 20 kilohersə qədər diapazonda eşidir.
XIX əsrdə müəssisənin fabrik hesab edilməsi üçün Fransada, Avstriyada, Saksoniyada 21, Rusiyada 17 işçisi olmalı idi.

"Avropa" sözü ( qitə şəkildə dünyanın siyasi xəritəsində yaşıl rəngdə göstərilib) sami dillərində Erep (yaxud İrib), "günəşin batdığı tərəf" mənasını verir.
Rus-Yapon müharibəsi dövründə yapon əsgərləri çantalarında içərisində Azərbaycanın indiki Naftalan şəhərində çıxarılan neftdən hazırlanmış naftalan məlhəmi olan kiçik qablar gəzdirib. Həmin qabların üzərində qısa, lakin çox ümidverici bir yazı olub: "Kimdə bu məlhəm varsa, o heç bir yaradan qorxmasın".
Ağ ayıların hamısı solaxaydır.
İndoneziyada 17 508 ada var.
1950-ci ildə Çində orta insan ömrü 35 il olduğu halda, 2000-ci ildə bu rəqəm 70-ə çatıb.
Avstraliyanın kənd yerlərində bina nömrələnməsi küçə başlanğıcından metr ilə məsafəyə görə verilir. Məsələn, əgər ferma küçə başlanğıcından 1500 metr uzaqlıqdadırsa, onun nömrəsi 150 olur.
Dünyada ən populyar ad –Annadır, bu adı 100 milyona yaxın insan daşıyır.
Həftənin astronomik əsası yoxdur. Qədim Misirdə on günlük həftədən (dekada) istifadə edirdilər. Mayya mədəniyyətində isə həftə 13 gündən ibarət idi, onlarda 20 günlük təqvim də var idi.
Titanik gəmisi batarkən SS Kaliforniya adlı gəmi cəmi 31 kilometr məsafə yerləşmiş, lakin sos siqnallarına bilərəkdən cavab verməmişdir.

Yer kürəsinin üç ən dərin mağaraları (şəkildə) Abxaziyada yerləşir.
Avstraliyada ən böyük iki şəhərin, Sidney və Melburnun hansının paytaxt olması haqqında yekun qərara gələ bilmədikləri üçün, dövlət tərəfindən paytaxt kimi orta məsafədə yerləşən Kanberra şəhəri salındı.
Nepal dövlət bayrağı düzbucaqlı şəklində olmayan yeganə ölkədir.
Təmiz su −33 °C-dək donmur, +200 °C-dək isə qaynamır.
Riyaziyyatda minilliyin məsələləri siyahısına salınan hər bir problemin həllinə Kley riyaziyyat institutu tərəfindən bir milyon ABŞ dolları həcmində mükafat vəd edilir.
1856-cı ildə düzəldilən ilk kompressorlu soyuducu pivələrin sərinləşdirilməsi üçün istifadə edilirdi.
Nəyin incəsənət adlandırılması cəmiyyətin inkişafı dövründə malik olduğu dəyərləndirmə dərəcəsindən asılıdr.
Buzun əriməsi üçün 330 coul/kq, dəmirin əriməsi üçün 270 coul/kq istilik həcmi tələb olunur.
Quşların bədən temperaturu insanın bədən temperaturundan 7-8 dərəcə çox olur.

Azərbaycanda açılmış ilk yerli səhmdar kommersiya bankı Bakı Tacir Bankı olmuşdur.
Heçi Hava Limanı dünyadakı digər aeroportlardan fərqli olaraq yüksək dağ zirvəsində, buludlardan da hündürdə yerləşir.
SSRİ-də yaradılmış ilk rəsmi bayker klubu "Gecə qurdları" motoklubudur (şəkildə).
Azərbaycana düşdüyü bilinən ilk dəmir meteorit olan Yardımlı meteoriti keçmiş SSRİ ərazisinə düşən 3-cü böyük meteorit sayılır.
Avropada mühəndislik üzrə yaradılmış ilk ali məktəb Paris Yol və Körpü Milli Məktəbidir.
Vyetnamın Hanoy şəhərindəki Ədəbiyyat Məbədi qədim dövr Çin filosofu və mütəfəkkiri Konfutsiyə həsr edilmişdir.
Amerikada doğulan ilk ingilis Virciniya Deyrdir.
Anabaptist cərəyanlardan biri olan Qutterit təəssübkeşləri fotoşəkil çəkdirməyin günah olduğuna inanırlar.
Yaponiyada Şikoku və Honşu adalarını birləşdirən Akaşi Kaikyo körpüsü dünyanın ən uzun asma körpüsüdür.
Mozambik gerbi dünyada yeganə gerbdir ki, onun üzərində "Kalaşnikov" avtomatının şəkli var.