Vikipediya

Şimali Makedoniyadakı quşların siyahısı

Bu, Şimali Makedoniyada rast gəlinən quş növlərinin siyahısıdır. Şimali Makedoniya Respublikasının aviafaunası cəmi 335 növdən ibarətdir. Bunlarn heç biri daha əvvəl tanınmamışdır və təmamilə nadir və endemikdir. Siyahıda olan on altı növ Şimali Makedoniyada məhv edilir və növlərin sayına daxil edilmir.

Qaqarlar

redaktə

Dəstə: Gaviiformes     Fəsilə: Gaviidae

Avropada dalğıc olaraq da bilinən qaqarlar, Şimali Amerikanın və Şimali Avropanın bir çox yerində tapılan su quşları qrupudur. Onlar böyük bir ördək və ya kiçik bir qazı ölçüsündədir, həmçinin bu quşlara üzgüçülükdə də bənzəyirlər, lakin bu cinslər arasında heç bir əlaqə yoxdur. Şimali Makedoniyada meydana gələn 2 növ var:

Maygülülər

redaktə

Dəstə: Podicipediformes     Fəsilə: Podicipedidae

Maygülüllər kiçik və orta ölçülü şirin su quşlarıdır. Ayaq barmaqları var və əla üzgüçü və dalğıcdırlar. Bununla birlikdə, ayaqları bədənlərinə nisbətən çox arxada yerləşir, bu da onları torpaq üzərində olduqca əlçatmaz edir. Şimali Makedoniyada 5 növ var:

Fırtınaquşları

redaktə

Dəstə: Procellariiformes     Fəsilə: Procellariidae

Fırtınaquşları ortaq arakəsmə ilə birləşmiş burun dəlikləri ilə xarakterizə olunan orta ölçülü "həqiqi fırtınaquşukimilər"-in əsas qrupudur.

  • Skropoli fırtınaquşu, Calonectris diomedea
  • Manks fırtınaquşu, Puffinus puffinus
  • Yelkouan fırtınaquşu, Puffinus yelkouan

Kaçurkalar

redaktə

Dəstə: Procellariiformes     Fəsilə: Hydrobatidae

Kaçurkalar fırtınaquşularının və kiçik su quşlarının qohumlarıdır. Adətən uçarkən planktonik xərçəngkimilər və səthdən götürülmüş kiçik balıqlarla qidalanırlar. Çırpınışlı uçuşlarına görə bəzən yarasaya bənzədilir.

  • Avropa kaçurkası, Hydrobates pelagicus

Qarabatdaqlar

redaktə

Dəstə: Phalacrocoracidae     Fəsilə: Phalacrocorax

  • Qarabatdaqlar, orta və böyük ölçülü, balıq yeyən dənizkənarı bir ailədir. Ərazidən asılı olaraq rəngləri dəyişir, əksəriyyəti əsasən tutqun rəngli, bəzi növləri ağ-qara, bəziləri isə rənglidir.

Qutanlar

redaktə

Dəstə: Pelecaniformes     Fəsilə: Pelecanidae

Qutanlar, dimdiklərinin altından xüsusi bir torbaya sahib olan böyük su quşlarıdır. Qutankimilərin digər üzvlərində ilə olduğu kimi, ayaq barmaqlarında pərdələrə sahibdir.

Vağlar

redaktə

Dəstə: Pelecaniformes     Fəsilə: Ardeidae

Vağlar uzun boyun və ayaqları olan orta və böyük ölçülü uçan quşlardır. Ardeidae üzvləri, digər uzun quyruqlu quşlardan, məsələn, leyləklərdən fərqli olaraq, boyunları ilə uçurlar.

İbislər

redaktə

Dəstə: Pelecaniformes     Fəsilə: Treskiornithidae

İbislər fəsiləsinə ibislər və ərsindimdiklər daxildir. Onların uzun və geniş ,11 əsas və təxminən 20 ikincili lələkdən ibarət qanadları var. Onlar ölçülərinə və çəkilərinə baxmayaraq çox bacarıqlı uçurlar.

Leyləklər

redaktə

Dəstə: Ciconiiformes     Fəsilə: Ciconiidae

Leyləklər iri, uzun ayaqlı, uzun boyunlu və uzun, əyri dimdikləri olan uçan quşlardır. Leyləklər laldır, lakin dimdiklərini şaqqıldatmaq yuvada vacib ünsiyyət üsuludur. Onların yuvaları böyük həcmlidir və illərdir təkrar istifadə edilə bilər. Bir çox növü köçəridir.

Qızıl qazlar

redaktə

Dəstə: Phoenicopteriformes     Fəsilə: Phoenicopteridae

Qızılqazlar, boyları təxminən, 3–5 fut (1–2 m) olan, həm Qərb, həm də Şərq yarımkürəsində yaşayan hündür quşlardır. Qızlqazlar molyudklar və yosunlarla qidalanır. Onların qəribə formalı dimdikləri, istehlak etdikləri yeməklərdən palçıq və çöküntüləri ayırmaq üçün xüsusi uyğunlaşdırılmışdır və bənzərsiz şəkildə alt-üst istifadə olunur. Şimali Makedoniyada yalnız bir növünə rast gəlinir:

Qazkimilər

redaktə

Dəstə: Anseriformes     Fəsilə: Anatidae

Qazkimilər, ördəklər və qaz və qu quşu kimi su quşlarını əhatə edir. Bu quşlar yağlı bir örtük səbəbindən suda üzmək üçün əlverişli olan pərdəli ayaqları, yastı dimdikləri və lələkləri ilə suya uyğunlaşdırılmışdır.

Qaraquş

redaktə

Dəstə: Accipitriformes     Fəsilə: Pandionidae

Qaraquşlar ailəsində yalnız bir növ, qaraquş var. Qaraquş, dünyada geniş yayılmış bir mütəxəssis balıq ovçusu olan orta böyüklükdə bir yırtıcı quşdur.

Qırğılar, şahinlər və qartallar

redaktə

Dəstə: Accipitriformes     Fəsilə: Accipitridae

Qırğılar, şahinlər, qartallar, çalağanlar və kərkəsləri əhatə edən yırtıcı quşlar ailəsidir. Bu quşların güclü ayaqları, iti gözləri və əti parçalamaq üçün güclü caynaqları var.

Qızılquşlar

redaktə

Dəstə: Qızılquşkimilər     Fəsilə: Qızılquşlar

Qızılquşlar gündüz ovlanan yırtıcı quşlar ailəsidir. Şahinlər, qartallar və çalağanlardan fərqləri ondan ibarətdir ki, ovlarını caynaqları əvəzinə dimdikləri ilə öldürürlər. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 9 növ var:

Qırqovullar və kəkliklər

redaktə

Dəstə: Galliformes     Fəsilə: Phasianidae

Qırqovullar quruda yaşayan quşlar ailəsidir. Ümumiyyətlə, onlar dolğun olurlar (ölçüləri müxtəlif olsa da) və geniş, nisbətən qısa qanadları var.

Durnalar

redaktə

Dəstə: Gruiformes     Fəsilə : Gruidae

Durnalar iri, uzun ayaqlı və uzun boyunlu quşlardır. Bənzər, lakin əlaqəsi olmayan leyləklərdən fərqli olaraq, durnalar boyunlarıyla uzanır, geri çəkilmir. Çoxunun inkişaf etmiş və səs-küylü nümayişlər və ya "rəqslər"-i var. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 1 növ var:

  • Boz durna, Grus grus (başqa yerlərdə mövcud olsa da, Makedoniyada artıq rast gəlinmir)

Sufərələri

redaktə

Dəstə: Gruiformes     Fəsilə: Rallidae

Tipik olaraq, göllərin, bataqlıqların və ya çayların yaxınlığında rütubətli mühitdə sıx bitki örtüklərində yaşayırlar. Ümumiyyətlə gizli quşlardır və bu da onları onları müşahidə etməyi çətinləşdirir. Çox növlü qeyri-bərabər səthlərə yaxşı uyğunlaşan güclü və uzun ayaqları var. Qısa, yuvarlaq qanadlara və zəif uçuşlara sahibdirlər.

Dovdaqlar

redaktə

Dəstə: Otidiformes     Fəsilə: Otididae

Dovdaqlar, əsasən Köhnə Dünyadakı quru açıq ərazilərdə və çöllərdə yaşayan böyük yerüstü quşlardır. Güclü ayaqları və böyük barmaqları üzərində dayanmadan gəzirlər. Uçuş üçün "barmaqlı" qanad ucları və təəccüblü naxışları olan uzun, geniş qanadları var.

  • Dovdaq, Otis tarda
  • Bəzgək, Tetrax tetrax (başqa yerlərdə mövcud olsa da, Makedoniyada artıq rast gəlinmir)

Alacüllütlər

redaktə

Dəstə: Charadriiformes     Fəsilə: Haematopodidae

Alacüllütlər molyuskları açmaq və ya əzmək üçün istifadə edilən güclü dimdiyə sahib böyük və səs-küylü quşlardır. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 1 növ var.

Bizdimdiklər

redaktə

Dəstə: Charadriiformes     Fəsilə: Recurvirostridae

Bizdimdiklər, recurvirostra və caydaqcüllüt daxil olan böyük uçan quşlar ailəsidir. Bizdimdiklərin uzun ayaqları və uzun əyri dimdikləri var. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 2 növ var.

Pərttəgözlər

redaktə

Dəstə: Charadriiformes     Fəsilə: Burhinidae

Pərttəgözlər əsasən tropik bataqlıq quşları qrupudur. Onlar tropik zonada olmaqla bütün dünyada rast gəlinir, bəzi növləri mülayim Avropa və Avstraliyada da yaşayır. Onlar güclü qara və ya sarı-qara rəngli dimdikləri, iri sarı gözləri və sirli lələkləri olan orta və böyük ölçülü bataqlıq quşlarıdır. Köçəri kimi təsnif olunmasına baxmayaraq, əksər növlər quraq və ya yarı quraq yaşayış yerlərinə üstünlük verirlər. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 1 növ var.

Haçaquyruqlar

redaktə

Dəstə: Charadriiformes    Fəsilə: Glareolidae

Haçaquyruqlar qısa ayaqları uzun iti qanadları və uzun şaxəli quyruğu olan bataqlıq quşlarıdır. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 2 növ var.

Çovdarçılar

redaktə

Dəstə: Charadriiformes     Fəsilə: Charadriidae

Çovdarçlar yığcam bədənləri, qısa, qalın boyunları və uzun qanadları olan kiçik-orta boylu quşlardır. Onlar dünyada əsasən su yaxınlığında yaşayış yerlərində tapılır. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 6 növ var.

Tənbəlcüllütlər

redaktə

Dəstə: Charadriiformes     Fəsilə: Scolopacidae

Tənbəlcüllütlər kiçik və ya orta ölçülü sahilquşlarıdır. Əksəriyyəti palçıqdan və ya torpaqdan götürülmüş kiçik onurğasızlarla qidalanır. Ayaqların və qanadların uzunluğunun dəyişməsi, bir çox növün eyni yaşayış şəraitində, xüsusən də sahildə, qida üçün birbaşa rəqabət etmədən qidalanmasına imkan verir. Şimali Makedoniyada qeydə alınan 22 növ var.

Sahilqağayıları

redaktə

Dəstə: Charadriiformes     Fəsilə: Stercorariidae

Sahilqağayıları ümumilikdə orta və böyük ölçülü, adətən boz və ya qəhvəyi rəngli, tez-tez qanadlarında ağ ləkələri olan quşlardır. Mülayim və arktik bölgələrdə torpaqda yuva qururlar. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 2 növ var.

  • Stercorarius pomarinus
  • Stercorarius parasiticus

Qağayıkimilər

redaktə

Dəstə: Charadriiformes     Fəsilə: Laridae

Qağayıkimilər qağayılar, susüpürənlər və sükəsənlərdən ibarət orta və böyük ölçülü su quşları dəstəsidir. Qağayılar adətən boz və ya ağ rəngdədir, tez-tez başında və ya qanadlarında qara işarələr var. Onların əyri, uzunsov dimdikləri və əyilmiş ayaqları var. Susüpürənlər isə adətən boz və ya ağ rəngli, ümumiyyətlə başında qara nişanları olan orta və böyük dəniz quşlarından ibarətdir. Susüpürənlər ümumiyyətlə uzun ömürlü quşlardır, bir neçə növün 30 ildən çox yaşadığı məlumdur.

Göyərçinlər

redaktə

Dəstə: Columbiformes     Fəsilə: Columbidae

Göyərçin ətli qısa boyunları və qısa dimdikləri ilə dolu bədənli quşlardır. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 5 növ var.

Alabayquşlar

redaktə

Dəstə: Strigiformes     Fəsilə: Tytonidae

Alabayquşlar iri başları və xarakterik ürək şəkli olan orta-böyük bayquşlardır. Güclü pəncələri olan uzun və güclü ayaqları var. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 1 növ var.

Bayquşlar

redaktə

Dəstə: Strigiformes     Fəsilə: Strigidae

Bayquşlar kiçik və ya böyükölçülü, yalqız həyat sürən yırtıcı gecəquşlarıdır. Üzlərində böyük ölçülü gözlər və qulaqlar, şahininkinə bənzər bir dimdik və hər göz ətrafında lələklərin müəyyən bir dairəsi var.

Uzunqanadlar

redaktə

Dəstə: Caprimulgiformes     Fəsilə: Apodidae

Uzunqanadlar həyatlarının çox hissəsini uçuş halında keçirən kiçik quşlardır. Bu quşların çox qısa ayaqları var. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 3 növ var.

Balıqçıllar

redaktə

Dəstə: Coraciiformes     Fəsilə: Alcedinidae

Balıqşıllar iri başları, uzun, uclu dimdikləri, qısa ayaqları və dik quyruqları olan orta ölçülü quşlardır. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 1 növ var.

Qızlarquşukimilər

redaktə

Dəstə: Coraciiformes     Fəsilə: Meropidae

Qızlarquşukimilər ən çox növ Afrikada, digərləri isə Avropanın cənubunda, Madaqaskarda, Avstraliyada və Yeni Qvineyada rast gəlinir. Onlar zəngin rəngləri, qamətli bədənləri və adətən uzanan mərkəzi quyruq lələkləri ilə xarakterizə olunur. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 1 növ var.

Rakşilər

redaktə

Dəstə: Coraciiformes     Fəsilə: Coraciidae

Rakşilər böyük ölçüdə qarğalara bənzəyir, lakin balıqçıllar və qızlarquşular ilə daha yaxından əlaqəlidir. Bu qrup rəngarəng görünüşünü üstünlük təşkil edən mavi və qəhvəyi rənglərlə bölüşürlər. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 1 növ var.

Ağacdələnlər

redaktə

Dəstə: Piciformes     Fəsilə: Picidae

Ağacdələnlər böcək tutmaq üçün istifadə olunan barmaqları, qısa ayaqları, sərt quyruqları və uzun dilləri olan kiçik və orta ölçülü quşlardır. Bəzi növlərdə ayaqları iki barmağını irəli və ikisini geri yönəldir, bir neçə növdə yalnız üç ayaq var. Bir çox ağacdələn ağacları dimdikləri ilə səs-küylə vurmaq vərdişinə malikdir.

Torağaylar

redaktə

Dəstə: Passeriformes     Fəsilə: Alaudidae

Larks tez-tez ekstravaqant mahnıları və nümayiş uçuşları olan kiçik yerüstü quşlardır. Onların qidası həşərat və toxumdur. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 6 növ var.

Qaranquşlar

redaktə

Dəstə: Passeriformes     Fəsilə: Hirundinidae

Qaranquşlar hava qidalanmasına uyğunlaşdırılmışdır. Onların incə düzəldilmiş bir bədəni, uzun uclu qanadları və qısa bir dimdiyi var. Ayaqlar gəzməkdən daha çox qonmaq üçün uyğunlaşdırılmışdır və ön ayaq barmaqları qismən birləşdirilmişdir. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 5 növ var.

Ardıcquşları

redaktə

Dəstə: Passeriformes     Fəsilə: Bombycillidae

Ardıcquşları yumşaq ipək lələkli və bəzi qanad lələklərinə xas qırmızı ucluqları olan bir qrup quşdur. Yazda böcəklər, qışda giləmeyvə ilə qidalanırlar. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 1 növ var.

  • Bombycilla garrulus

Birəbittənlər

redaktə

Dəstə: Passeriformes     Fəsilə: Troglodyidae

Birəbittənlər yüksək səsləri istisna olmaqla, əsasən kiçik və fərqlənməyən quşlardır. Bu quşların qısa qanadları və nazik aşağı çevrilmiş dimdikləri var. Bir neçə növ quyruqlarını tez-tez dik tutur. Hamısı həşəratla qidalanır.

Qaratoyuqlar

redaktə

Dəstə: Passeriformes     Fəsilə: Turdidae

Qaratoyuqlar əsasən Köhnə Dünyada rast gəlinən oxuyan quşlar qrupudur. Çoxlarının cazibədar mahnıları var.

Arıquşları

redaktə

Dəstə: Passeriformes     Fəsilə: Paridae

Arıquşlar əsasən, qısa dimdikləri olan xırda meşə quşlarıdır. Bunlar toxum və həşərat da daxil olmaqla qarışıq bir qidalanmaya uyğunlaşan quşlardır. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 7 növ var.

Qarğalar

redaktə

Dəstə: Passeriformes     Fəsilə: Corvidae

Qarğalar ortaölçülü quşlardır və bəzi daha böyük növlər yüksək intellektual səviyyə göstərir. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 10 növ var.

Sığırçınlar

redaktə

Dəstə: Passeriformes     Fəsilə : Sturnidae

Starlings kiçik və orta ölçülü oxuyan quşlardır. Onların üstünlük verdiyi yaşayış sahəsi kifayət qədər açıq ölkədir. Həşərat və meyvə yeyirlər. Şimali Makedoniyada rast gəlinən 2 növ var.

Sərçələr

redaktə

Dəstə: Passeriformes     Fəsilə: Passeridae

Sərçələr kiçikölçülü oxuyan quşlardır. Ümumiyyətlə sərçələr kiçik, dolğun, qəhvəyi və ya boz lələkli qısa quyruğa və qısa güclü dimdiklərə sahibdirlər. Sərçələr toxum yeyənlərdir, lakin eyni zamanda kiçik həşəratlarla da qidalanırlar.

Mənbə

redaktə

Lepage, Denis. "Checklist of birds of Macedonia". Bird Checklists of the World. Avibase. 2007-09-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 aprel 2007. Clements, James F. Birds of the World: a Checklist. Cornell University Press. 2000. 880. ISBN 0-934797-16-1.

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Şimali_Makedoniyadakı_quşların_siyahısı&oldid=7136322"